Ημερομηνία ορόσημο αποτελεί για τους Έλληνες του Πόντου η 19η Μάιου, ημέρα που ο κεμαλικός φανατισμός εκείνης της εποχής, πριν 100 χρόνια με τις βιαιότητες και τις ωμότητες εναντίον Ελλήνων και Αρμενίων, έσπειρε το θάνατο σε 353.000 Έλληνες του Πόντου.
Μπορεί οι μνήμες για κάποιους να ξεθώριασαν, όμως ειδικά οι Πόντιοι δεν μπορούν να ξεχάσουν τον ξεριζωμό των παππούδων και των πατεράδων τους. Ακόμη κι αν κάποιοι αμφισβητούν το γεγονός. Οι μαρτυρίες, άλλοτε γραπτές και άλλοτε διαδιδόμενες από στόμα σε στόμα, από γενιά σε γενιά, φθάνουν έως τις μέρες μας ζωντανές.
Το μοναδικό αυτό γεγονός δε θα μπορούσε να περάσει, όπως αρμόζει, χωρίς να αποδοθούν οι πρέπουσες τιμές στους εκτελεσθέντες ώστε να αναπαυθούν οι ψυχές τους. Στο πλαίσιο αυτό, στο Μνημείο Γενοκτονίας Ελλήνων Πόντου στην Πλ. Αλεξάνδρας (Ακτή Κουντουριώτου) στον Πειραιά διοργανώθηκε εκδήλωση τιμής και μνήμης.
Όσοι παρευρέθηκαν, δεν δήλωσαν απλά παρών σε μια γιορτή, σε ένα γεγονός που έχουν ξαναδεί. Βρέθηκαν μπροστά στην ιστορία του ποντιακού ελληνισμού, 100 χρόνια μετά τη Γενοκτονία. Μέσω του καλλιτεχνικού – ιστορικού δρώμενου με τίτλο: «100 Χρόνια Ανέσπερης Μνήμης», του Ηλία Τ. Υφαντίδη, διδάχθηκαν μέσω της μουσικής και αισθάνθηκαν λίγη από την ιστορία του Πόντου.
Μια μαύρη σελίδα, με χιλιάδες νεκρούς και εκτοπισμένους που όμως δεν έχει κανείς δικαίωμα να ξεχάσει. Ο Υφαντίδης, ο σημαντικός εκφραστής της ποντιακής μουσικής παράδοσης παρουσίασε ένα μουσικό – αφηγηματικό Δρώμενο Τιμής & Μνήμης στους αδικοχαμένους Έλληνες του Πόντου.
Υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση και συγγραφή κειμένων του Ηλία Τ. Υφαντίδη, διάσημοι μουσικοί και τραγουδιστές που με την στάση τους έχουν αποδείξει την αγάπη τους προς τον Ποντιακό Ελληνισμό συμμετείχαν στα «100 χρόνια ανέσπερης μνήμης», ένα πολυσχιδές δρώμενο «…γι’ αυτούς που δεν πρόλαβαν να μιλήσουν και κουβέντα να διεκδικήσουν…»
Η Ευανθία Ρεμπούτσικα της οποίας δουλειές στον κινηματογράφο και την τηλεόραση έχουν λατρευτεί (ενδεικτικά «ΠΟΛΙΤΙΚΗ κουζίνα», «Νοτιάς», «Τρίτο στεφάνι») παρουσίασε συνθέσεις της, κάποιες από τις οποίες είναι γραμμένες για τον Πόντο, ενώ η Σόνια Θεοδωρίδου, σοπράνο με διεθνή καριέρα, ξεσήκωσε το κοινό με την θεσπέσια φωνή της.
Η Κατερίνα Παπαδοπούλου, έμπειρη καλλιτέχνιδα στις χορωδίες παραδοσιακής μουσικής, έβαλε τη δική της μουσική πινελιά κάτι που επίσης έκαναν η Βασιλική Καρακώστα, η Μαρία Κοντογιαννοπούλου, ο Κώστας Αγέρης και ο ίδιος ο δημιουργός του δρώμενου Ηλίας Υφαντίδης. O Κ. Αγέρης παρουσίασε ένα νέο τραγούδι του το οποίο μπορεί να βρεθεί στο βιβλίο «Αροθυμώ σε», τον έναν εκ των δύο χορηγών της παράστασης.
Η Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Βυζαντινή Χριστιανική και Παραδοσιακή Χορωδία του Εθνικού Ωδείου Αθηνών (χοράρχης ο Μιχάλης Μακρής), προκάλεσε γνήσια συγκίνηση στο κοινό, ενώ οι μουσικοί που συμμετείχαν ανήκουν στην αφρόκρεμα των ονομάτων του χώρου της παραδοσιακής μουσικής: Χρήστος Τσιαμούλης (τραγούδι – ούτι), Πάνος Δημητρακόπουλος (κανονάκι), Βαγγέλης Καρίπης (κρουστά), Θοδωρής Κοέλης (κόντρα μπάσο), Χάρης Λαμπράκης (πνευστά), Γιώργος Κουλαξουζίδης (ποντιακή λύρα) και Παναγιώτης Κοπαλίδης (νταούλι).
Αφηγητές της παράστασης ήταν οι Άννα Καλαϊτζόγλου, Σουλτάνα Βαρυτιμιάδη και Θοδωρής Ευστρατιάδης, ενώ στα δρώμενα και τους χορούς τον πρώτο λόγο είχαν χορευτές του Σ.Πο.Σ. Νοτίου Ελλάδος και Νήσων της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος.
