«Τα Δυτικά Βαλκάνια μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών» ήταν το θέμα εκδήλωσης του think tank «Εταιρεία Νοτιοανατολικής Ευρώπης» σε χώρους της γερμανικής βουλής την Τρίτη το βράδυ. Εισηγητής ήταν ο υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας Νίκολα Ντιμιτρόφ ενώ ακροατές του πολιτικοί, εκπρόσωποι υπουργείων, διπλωμάτες. Αναφερόμενος στην εισήγησή του για τις αλλαγές που προέκυψαν μέχρι στιγμής από τη Συμφωνία των Πρεσπών ο κ. Ντιμιτρόφ ανέφερε την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, τις διαπραγματεύσεις για την κατασκαυεή αγωγού φυσικού αερίου, την επικείμενη αναβάθμιση των διπλωματικών αντιπροσωπειών των δύο χωρών σε πρεσβείες, τη συνεργασία σε θέματα παιδείας όπως και κοινές δράσεις μαθητών στην περιοχή των Πρεσπών. Πέραν αυτού έχει ανοίξει για τη χώρα του η προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Θα οδηγήσουν οι Πρέσπες στην ΕΕ;
«Στα Βαλκάνια δεν είμαστε συνηθισμένοι από καλές ειδήσεις» επεσήμανε ο κ. Ντίμιτροφ στην αρχική του παρέμβαση. «Συνήθως είμαστε υπερήφανοι για την ιστορία μας. Αυτό όμως που συνήθως δεν καταφέρνουμε είναι να δημιουργούμε προοπτικές.» Η Συμφωνία των Πρεσπών προσφέρει αυτή τη δυνατότητα για τη χώρα του επειδή άνοιξε το δρόμο προς την Ευρώπη και το δρόμο προς την ανάπτυξη και την ευημερία. Είναι μοναδική ευκαιρία για να παραμείνει «η επόμενη γενιά των Βορειομακεδόνων» στη χώρα, είπε κατά λέξη ο Νίκολα Ντιμιτρόφ. Η ένταξη στην ΕΕ θα σήμαινε για τη Βόρεια Μακεδονία εκτός αυτού «ομαλότητα, υπεύθυνη πολιτική, αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς και μια δημοκρατία με ελευθερία λόγου και ελευθερία Τύπου.»
Σε ό,τι αφορά την πορεία της ενταξιακής διαδικασίας στην ΕΕ ο κ. Ντιμιτρόφ εκτιμά ότι προς το παρόν η χώρα του εξακολουθεί να βρίσκεται στην «αίθουσα αναμονής» και ότι «το ταξίδι προς την ΕΕ έχει γίνει για μας πιο δύσκολο». Ενδεχομένως ο ΥΠΕΞ της Βόρειας Μακεδονίας να εννοεί τη μέχρι στιγμής αρνητική στάση της Γαλλίας και της Ολλανδίας να εγκρίνουν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια. Ο κ. Ντιμιτρόφ θύμισε στους ακροατές του ότι στο παρελθόν η Κομισιόν σε εννέα εκθέσεις της έχει κρίνει θετικά την πορεία των μεταρρυθμίσεων στη χώρα του. Το ίδιο αναμένει ότι θα συμβεί στην έκθεση μετά της ευρωεκλογές. Αν όμως παρόλα αυτά και φέτος δεν δοθεί πράσινο φως για ενταξιακές διαπραγματεύσεις τότε το μήνυμα προς όλα τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων θα είναι, «σκέψου το καλά προτού πάρεις μια θαρραλέα απόφαση, προτού επενδύσεις το πολιτικό σου κεφάλαιο σε μεταρρυθμίσεις, στις καλές σχέσεις με γειτονικές χώρες και στην επίλυση δύσκολων ζητημάτων.» Ο κ. Ντιμιτρόφ κατέστησε σαφές ότι η χώρα του «δεν θέλει να ακολουθήσει έναν σύντομο δρόμο. Όταν όμως σημειώνεται πρόοδος, θα πρέπει να αναγνωριστεί και να επιβραβευτεί.» Παρά τις αβεβαιότητες για τη στάση ορισμένων κρατών μελών της ΕΕ ο ΥΠΕΞ της γειτονικής χώρας εκφράζει την πεποίθηση ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα δώσει τελικά εντός του 2019 πράσινο φως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Ο ρόλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης
Απαντώντας σε ερωτήσεις για το πως επιτεύχθηκε η Συμφωνία των Πρεσπών, ο κ. Ντιμιτρόφ τόνισε πως το ζητούμενο στην αρχή ήταν η οικοδόμηση εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ο ένας υποπτευόταν τον άλλο ότι θα άρχιζε το παιχνίδι του blame game, δηλαδή θα τον καθιστούσε υπεύθυνο σε περίπτωση που ναυαγούσαν οι προσπάθειες για την επίλυση του ονοματολογικού. Οι δύο κυβερνήσεις επέδειξαν όμως υπεύθυνη στάση. Αναφερόμενος στις συχνές-πυκνές συναντήσεις του με τον τότε έλληνα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά ο κ. Ντιμιτρόφ είπε χαριτολογώντας ότι εκείνο το διάστημα επικοινωνούσε μαζί του συχνότερα απ’ ότι με την οικογένειά του. Όπως αποκάλυψε, αρκετές φορές η συνομιλία τους δεν διεξαγόταν με κόσμιο τρόπο, μάλιστα «ο ένας απόπαιρνε τον άλλο». Τίποτα από όλα αυτά δεν διέρρευσε όμως στη δημοσιότητα. Κατά αυτό τον τρόπο κατάφεραν να αναπτύξουν «το αίσθημα ότι βρισκόμαστε στην ίδια βάρκα, ότι εκείνο που είναι καλό για τον γείτονα είναι καλό και για μένα.»
«Επικεντρωθήκαμε στα κοινά μας συμφέροντα και σταματήσαμε να καταλογίζουμε ευθύνες», επεσήμανε ο κ. Ντιμιτρόφ προσθέτοντας πως «είχαμε κατά νου τις επόμενες γενιές και όχι τις επόμενες εκλογές.» Σχολιάζοντας τη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βόρεια Μακεδονία και την Ελλάδα ο Νίκολα Ντιμιτρόφ και τονίζοντας πως μιλά ως άτομο και όχι ως υπουργός Εξωτερικών, εξέφρασε τη γνώμη ότι «υπερθεμάτισαν στους αναγκαίους συμβιβασμούς της συμφωνίας και παρέκαμψαν τα θετικά της σημεία». «Ορισμένες φορές οι πολιτικοί όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση,» συνέχισε ο κ. Ντιμιτρόφ, «επιδείχνουν λιγότερο αίσθημα ευθύνης και είναι δελεαστικό να επιλέγουν ένα τόσο μεγάλο θέμα για πολιτικά παιχνίδια. Πιστεύω όμως ότι τώρα ξεπεράσαμε αυτό το στάδιο.»
ΝΑΤΟ και σχέσεις με Ρωσία και Τουρκία
Αναφορικά με το ΝΑΤΟ ο υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας κατέστησε σαφές ότι για τη χώρα του η ένταξή «σημαίνει σταθερότητα και ότι θα συνεχίσει να υπάρχει με τα σημερινά της σύνορα.» Ο Νίκολα Ντιμιτρόφ εξέφρασε την αμφιβολία του αν όλα τα «πολιτικά κέντρα» στον κόσμο ενδιαφέρονται για τη σταθερότητα των Βαλκανίων. Όπως εκτιμά, η Ρωσία δεν έχει κανένα συμφέρον από μια ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Στις επίσημες συζητήσεις που έχει με ρώσους αξιωματούχους τονίζει κάθε φορά ότι η απόφαση αν θα ανήκει η χώρα του στη Βορειοατλαντική Συμμαχία αφορά μόνο την ίδια. Τα Σκόπια θα επιδιώξουν πάντως και μετά την ένταξη τους στο ΝΑΤΟ να διατηρήσουν καλές σχέσεις με τη Μόσχα και να συνεργαστούν σε επιμέρους θέματα.
Ένσταση σε μια ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία προβάλλει όμως και η Τουρκία. Η Άγκυρα καταλογίζει στα Σκόπια ότι στο έδαφός της λειτουργούν σχολεία και οργανώσεις που χρηματοδοτούνται από την οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση κατηγορεί ως υποκινητή της αποτυχημένης απόπειρας του πραξικοπήματος του 2016. Η τουρκική κυβέρνηση έχει ζητήσει το κλείσιμο των ιδρυμάτων και την έκδοση των τούρκων οπαδών του Γκιουλέν. Ενώ χαρακτήρισε φίλη χώρα την Τουρκία, ο κ. Ντιμιτρόφ τόνισε πως «ανάμεσα σε φίλους θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι δεσμεύσεις που προκύπτουν από το εθνικό και από το διεθνές δίκαιο.» Το ζήτημα της απέλασης δεν είναι πολιτικό αλλά νομικής φύσεως. «Η Τουρκία ήταν πάντα ένας σθεναρός υποστηρικτής της ένταξής μας και είμαι σίγουρος ότι θα επιτευχθεί μια λύση που θα είναι και για τους δύο αποδεκτή», δήλωσε ακόμη ο Ν. Ντιμιτρόφ.
Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο
