Μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να ανεχθεί «συγκατοίκηση» με δήμαρχο της αντιπολίτευσης έστειλε ο Ταγίπ Ρετζέπ Ερντογάν, με την απόφασή του να ακυρώσει το εκλογικό αποτέλεσμα για τον Δήμο της Κωνσταντινούπολης, όπου κέρδισε με μικρή διαφορά ο υποψήφιος του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Εκρέμ Ιμάμογλου.
Ολοι για την Πόλη
Προφανώς ο έλεγχος της μεγαλύτερης τουρκικής μητρόπολης – εκεί δηλαδή όπου ξεκίνησε και η δική του ανεμπόδιστη πορεία προς το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα – είναι κομβικός. Πρωτίστως όμως, σε επίπεδο εντυπώσεων, έστω και το παραμικρό ψήγμα αμφισβήτησης της παντοδυναμίας του δεν μπορεί να είναι ανεκτό από τον «σουλτάνο».
Ο Ιμάμογλου ανέλαβε επισήμως καθήκοντα στον δήμο και για τον τούρκο πρόεδρο η πίκρα και η ταπείνωση ήταν μεγάλες. Ακολούθησε ένα δράμα άνευ προηγουμένου, έγινε νέα καταμέτρηση εν μέσω καταγγελιών από τον ίδιο τον Ερντογάν για «οργανωμένους εγκληματίες», πραγματοποιήθηκαν έρευνες, ακόμη και ανακρίσεις περίπου 100 ατόμων, καλλιεργήθηκε κλίμα ακραίας πόλωσης. Ετσι, το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της χώρας στις 6 Μαΐου αποφάσισε ότι το αποτέλεσμα της 31ης Μαρτίου είναι άκυρο και ότι θα πρέπει να επαναληφθούν εκλογές στις 23 Ιουνίου.
Μέχρι πρότινος οι Τούρκοι είχαν τουλάχιστον την αυταπάτη ότι παρά την κατρακύλα της χώρας προς τον αυταρχισμό, μπορούσαν στις εκλογές να ψηφίζουν ελεύθερα. Οτι – λόγω του αναπάντεχου αποτελέσματος στην Κωνσταντινούπολη – και παρά την άκρως πολωτική προεκλογική καμπάνια του κυβερνώντος ισλαμοσυντηρητικού κόμματος ΑΚΡ, η δημοκρατία στην Τουρκία δεν είχε πεθάνει. Διαψεύστηκαν οικτρά.
Επικρίσεις από παντού
Για άλλη μια φορά νίκησε το παράλογο, καθώς «το να κερδίζεις το κυβερνών κόμμα στην Τουρκία είναι παράνομο» όπως εύστοχα δήλωσε ο εκπρόσωπος της μείζονος αντιπολίτευσης Ονουρσάλ Αντιγκιουζέλ στο Twitter.
«Για σχεδόν 70 χρόνια υπήρχε μια επικρατούσα παραδοχή στην Τουρκία ότι η εξουσία άλλαζε μέσω των εκλογών και αυτή η παραδοχή τελείωσε σήμερα» λέει στον «Economist» ο Σονέρ Καγκαπτάι, της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης «Washington Institute for Near East Policy», ενώ το ένα μετά το άλλο δημόσια πρόσωπα παίρνουν θέση κατά του Ερντογάν. Ακόμη και αλλοτινοί στενοί συνεργάτες του – ως εκ τούτου άτομα με βαρύνουσα σημασία – όπως ο πρώην πρόεδρος Γκιουλ και ο πρώην πρωθυπουργός Νταβούτογλου, μίλησαν για οπισθοδρόμηση και πλήγμα στη δημοκρατία.
«Για πρώτη φορά στη ζωή μου και ίσως τελευταία θα ψηφίσω για τον υποψήφιο του CHP. Θα ψηφίσω τον Ιμάμογλου» έγραψε ο γνωστός δημοσιογράφος που στηρίζει την κυβέρνηση Ομέρ Τουράν. «Δεν υπάρχει συγκεκριμένη απόδειξη που να δικαιολογεί την ακύρωση της εκλογής. Η απόφαση είναι προβληματική. Λαβώνει το ΑΚΡ, την ίδια την Τουρκία» δηλώνει στον «Independent» ο ακαδημαϊκός Τζεμίλ Μπαϊρακτάρ.
Οσο για τον άμεσα ενδιαφερόμενο Ιμάμογλου, του οποίου η επιτυχία πήγε κόντρα σε κάθε προγνωστικό; Δεν φαίνεται διατεθειμένος να παραδώσει έτσι απλά τα όπλα. Ηδη συσπειρώνονται και συντάσσονται στο πλευρό του όλα τα μικρότερα κόμματα, με αναλυτές να διαβλέπουν ότι θα έχει μεγαλύτερο περιθώριο νίκης αυτή τη φορά. Αντίθετα, ισχυρίζονται χαρακτηριστικά ότι ο Ερντογάν δεν υπολόγισε καλά τις συνέπειες, παίζοντας στην κυριολεξία ρωσική ρουλέτα.
Την ίδια άποψη συμμερίζεται το αμερικανικό think tank Stratfor που υπογραμμίζει ωστόσο ότι η κούρσα αυτή τη φορά θα είναι ακόμα πιο σκληρή. Ομως εκτιμά πως το να καταφέρει ο Ιμάμογλου να κερδίσει ξανά τον Δήμο της Κωνσταντινούπολης θα εξαρτηθεί από το πώς θα μπορέσει να αποκρούσει τη «μιντιακή επέλαση» που θα έρθει από το κυβερνών ΑΚΡ, το οποίο ως γνωστόν ελέγχει τα περισσότερα Μέσα της χώρας.
Δεν αντέχει νέα ήττα
Αλλοι πάλι εκτιμούν ότι ο ισχυρός άνδρας της γείτονος ίσως πάει στα άκρα προκειμένου να αποσπάσει ακόμη και με τη βία τον έλεγχο της πόλης: «Ο Ερντογάν δεν προκήρυξε νέα προσφυγή στην κάλπη για να ρίξει τη ζαριά και να δει τι θα συμβεί» ισχυρίζεται ο Χάουαρντ Εϊζενστατ, αναλυτής στον οργανισμό Project on Middle East Democracy, προσθέτοντας ότι «το κόστος τού να χάσει ξανά θα ήταν για εκείνον μια μη αποδεκτή επίδειξη αδυναμίας».
Το να κερδίσει πίσω την Κωνσταντινούπολη μπορεί μεν να δώσει στον Ερντογάν και το ΑΚΡ τα «κλειδιά» της μεγαλύτερης τουρκικής πόλης, όμως θα πρόκειται για σφυροκόπημα στην πολιτική και οικονομική υπόληψη της χώρας, αναφέρει το τελευταίο editorial των «Financial Times», που θεωρεί μεταξύ άλλων ότι η απόφαση Ερντογάν να ακυρώσει το εκλογικό αποτέλεσμα φέρνει τους συμμάχους της Τουρκίας σε δύσκολη θέση.
Οι τούρκοι επιχειρηματίες «πυροβολούν» τον «σουλτάνο»
Η απόφαση ακύρωσης των εκλογών στην Κωνσταντινούπολη έχει και οικονομικές συνέπειες. Λίγο μετά την απόφαση του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου, η λίρα κατέγραφε νέα βουτιά πάνω από το 3%, αγγίζοντας χαμηλό επτά μηνών, με την ισοτιμία να διαμορφώνεται στις 6,1707 λίρες ανά δολάριο.
Η Ενωση Επιχειρηματιών της Τουρκίας TUSIAD, πυλώνας στήριξης του ΑΚΡ, κατέκρινε την επανάληψη των εκλογών. Τη χαρακτήρισε ως έναν επικίνδυνο περισπασμό από τη νούμερο ένα προτεραιότητα της πλειονότητας των Τούρκων, δηλαδή την αποκατάσταση της οικονομίας, της ανεργίας και της τουρκικής λίρας, η οποία καθώς χάνει την αξία της, τροφοδοτεί τον πληθωρισμό και έτσι δημιουργείται ένα ασφυκτικό πλαίσιο για επενδύσεις.
Οι επόμενες 50 ημέρες λέγεται ότι θα διχάσουν περαιτέρω τη χώρα, δεν αποκλείεται να υπάρξει κοινωνική αναταραχή. Ωστόσο ο Ερντογάν προτάσσει το πολιτικό κέρδος. Μαζί με αυτό και τη μηχανή προπαγάνδας: «Θεωρούμε πως η απόφαση αυτή ήταν η καλύτερη για να ενισχύσει την αποφασιστικότητά μας να επιλύσουμε τα προβλήματά μας μέσα στο πλαίσιο της δημοκρατίας και του δικαίου και για να πρυτανεύσει η λαϊκή βούληση. Πιστεύουμε ειλικρινά πως υπήρξε οργανωμένη διαφθορά και πλήρης παρανομία στις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη» είπε, ερμηνεύοντας με τον δικό του μοναδικό τρόπο την ακύρωση του εκλογικού αποτελέσματος.
