Ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας χωρίς προτάσεις για την Παιδεία. Ο πρώτος υπουργός Παιδείας Αρ. Μπαλτάς είχε πει ότι θα ξεκινούσαν, όντας στην κυβέρνηση, όχι να μελετήσουν, αλλά να σκεφτούν τι πρέπει να μελετήσουν. Το 2016, για να βρουν υποτίθεται προτάσεις, ο δεύτερος υπουργός Ν. Φίλης προκήρυξε έναν Εθνικό Διάλογο για την Παιδεία που έγινε σε δύο παράλληλες διαδρομές – άγνωστο γιατί -, μία με επικεφαλής τον Αντώνη Λιάκο και μία με επικεφαλής τον Κώστα Γαβρόγλου στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου, όμως, είχε πει τον Οκτώβριο του 2015: «Εχουμε βαρεθεί τους υπουργούς με τα μεγάλα σχέδια που καταστρέφουν τελικά την Παιδεία, και ειδικά την τριτοβάθμια». Γι’ αυτό οι υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ κατέστρεψαν χωρίς σχέδιο. Στο τέλος της τετραετίας τους παραδίδουν ένα βομβαρδισμένο τοπίο. Πολιτεύθηκαν επί τέσσερα χρόνια με το σφυρί. Κατεδάφιζαν ό,τι στεκόταν και ό,τι ξεχώριζε. Να θυμηθούμε τα Πρότυπα-Πειραματικά που τα ακύρωσε ο Αριστείδης Μπαλτάς σε μία νύχτα και τα αποτελείωσε ο Κώστας Γαβρόγλου πρόσφατα; Να θυμηθούμε τα Συμβούλια των ΑΕΙ με τους διακεκριμένους ακαδημαϊκούς του εξωτερικού που λοιδoρήθηκαν από τον Αριστείδη Μπαλτά, αποψιλώθηκαν από αρμοδιότητες από τον Νίκο Φίλη και καταργήθηκαν από τον Κώστα Γαβρόγλου; Να θυμηθούμε την κατάργηση της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας γιατί είναι τεχνοφασισμός; Ή να πούμε για την κατάργηση των ΤΕΙ που ολοκληρώθηκε με τον τελευταίο νόμο; Δεν έμεινε ΤΕΙ όρθιο!
Τι είχαν πει για τα ΤΕΙ στον Εθνικό Διάλογο για την Παιδεία; Στο πόρισμα για τον «Ενιαίο χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας» που συνέταξαν οι Κ. Γαβρόγλου, Σπ. Γεωργάτος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και Δ. Μακατσώρη, από το Ινστιτούτο Παστέρ, διαβάζουμε ότι «υπό τις παρούσες συνθήκες, θεωρούμε ότι η πλήρης ενοποίηση των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων (όπως επί παραδείγματι η ενσωμάτωση ΕΚ και ΤΕΙ στα πανεπιστήμια), πέρα από τις τεχνικές δυσκολίες στην εφαρμογή της, δεν εξυπηρετεί μια βιώσιμη και ακαδημαϊκά σκόπιμη προοπτική». Και τι βλέπουμε; Δύο από τους συντάκτες αυτού του πορίσματος υλοποιούν το αντίθετο από αυτό που πρότειναν μέσα σε έναν χρόνο! Ο Κ. Γαβρόγλου ως υπουργός εξαφανίζει τα ΤΕΙ από τον χάρτη ενσωματώνοντάς τα στα πανεπιστήμια και ο Σπ. Γεωργάτος πρωταγωνιστεί ως μέλος της επιτροπής που όρισε ο υπουργός στην ενοποίηση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το ΤΕΙ Ηπείρου.
Στο ίδιο κείμενο διαβάζουμε ότι στο «ακαδημαϊκό-ερευνητικό οικοσύστημα» υπάρχουν στρεβλώσεις, χρόνια και δομικά προβλήματα. Ας δούμε ορισμένα από αυτά που αναφέρουν σε αντιπαραβολή με το πώς τα χειρίστηκαν.
Γράφουν: «Μεγάλος αριθμός Τμημάτων βρίσκονται διασκορπισμένα στην επικράτεια».
Με τον νόμο Γαβρόγλου τα τμήματα του νέου Διεθνούς Πανεπιστημίου διασκορπίζονται σε οκτώ πόλεις: Καβάλα, Δράμα, Κιλκίς, Κατερίνη, Εδεσσα, Σέρρες, Θεσσαλονίκη, και Διδυμότειχο. Ανάλογα και στα υπόλοιπα ιδρύματα.
Γράφουν: Εξωακαδημαϊκές προτεραιότητες και πιέσεις παραγόντων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης οδήγησαν στη διασπορά πολλών νέων τμημάτων σε διάφορες πόλεις και κωμοπόλεις της Ελλάδας.
Με τον νόμο Γαβρόγλου ιδρύονται τμήματα με νυχτερινές τροπολογίες βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ και επισκέψεις τους στο υπουργείο Παιδείας. Βλ. ίδρυση τμημάτων στην Εδεσσα, στο Αργος, στη Φλώρινα κ.λπ.
Γράφουν: Ιδρύονται τμήματα «χωρίς να προσδιορίζονται επακριβώς η σκοπιμότητά τους και ο ρόλος τους στο όλο οικοσύστημα».
Στον νόμο Γαβρόγλου ιδρύθηκαν τμήματα με αιτιολογία δύο γραμμών με γενικολογίες όπως «θα έχει ως σκοπό την παραγωγή επιστημονικού δυναμικού που θα έχει άμεση σχέση με τις παραγωγικές δραστηριότητες του νομού».
Γράφουν: «Εμφανίζεται διπλασιασμός και τριπλασιασμός της ίδιας θεματικής περιοχής μέσα σε μια γεωγραφική επιφάνεια λίγων τετραγωνικών χιλιομέτρων».
Με τον νόμο Γαβρόγλου ιδρύονται στο νέο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 3 τμήματα Μηχανικών στην Πάτρα, όπου υπάρχει ήδη η Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Πάτρας με τα ίδια ακριβώς τμήματα. Στο νέο Μεσογειακό Πανεπιστήμιο Κρήτης ιδρύονται 2 τμήματα Μηχανικών στα Χανιά, όπου υπάρχει ήδη το Πολυτεχνείο Κρήτης. Το ίδιο πανεπιστήμιο θα έχει και 3 τμήματα Μηχανικών στο Ηράκλειο. Συνολικά ιδρύονται 18 νέα τμήματα Μηχανικών που προστίθενται στα 50 πανεπιστημιακά τμήματα Μηχανικών που υπάρχουν ήδη και στα 8 του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής που ιδρύθηκε πρόσφατα.
Γράφουν: Υπάρχουν Ιδρύματα με παραρτήματα με ένα ή δύο απομονωμένα τμήματα.
Με τον νόμο Γαβρόγλου το ΕΚΠΑ έχει πλέον παράρτημα στα Ψαχνά Ευβοίας με τμήματα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας και Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας. Υπάρχει Πανεπιστήμιο Πειραιά, το λιμάνι στον Πειραιά, αλλά τμήμα Διαχείρισης Λιμένων έπρεπε να γίνει στα Ψαχνά και να ανήκει στο ΕΚΠΑ. Για να μην πούμε για τον ανταγωνισμό που θα αισθανθεί στο πεδίο της Αεροδιαστημικής το Χιούστον του Τέξας από τα Ψαχνά. Εν τω μεταξύ τρεις και πλέον μήνες μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου τα τμήματα αυτά δεν εμφανίζονται στον ιστότοπο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ούτε τα 3 νέα τμήματα, μεταξύ των οποίων τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου στα Ψαχνά, που εντάσσονται στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΕΚΠΑ με κοσμήτορα υποψήφιο ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ.Τέλος, γράφουν πως για την αναδιάταξη των ΤΕΙ πρέπει να προηγηθούν «επεξεργασία στοιχείων» και διαμόρφωση κριτηρίων «αξιολόγησης για την πιστοποίηση του κάθε Τμήματος ως προς την ποιότητα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, την ερευνητική δραστηριότητα του προσωπικού κ.λπ.».
Με τον νόμο Γαβρόγλου τίποτε δεν έγινε από αυτά. Ιδρύθηκαν και ενσωματώθηκαν τμήματα και προσωπικό χωρίς στοιχεία, χωρίς σχεδιασμό, χωρίς αξιολογήσεις. Οσο για την πιστοποίηση, ο νόμος Γαβρόγλου αναφέρει ότι τα προγράμματα σπουδών όλων αυτών των τμημάτων «θεωρούνται πιστοποιημένα». Από ποιον; Από τη σημαία. Θα τα δηλώσουν οι μαθητές στα μηχανογραφικά τους χωρίς να ξέρουν καλά-καλά τι θα διδαχθούν.
Πώς έγιναν όλα αυτά χωρίς να υπάρξει η παραμικρή αντίδραση; Ας δανειστούμε τα λόγια των κ.κ. Γαβρόγλου και Γεωργάτου στο προαναφερθέν πόρισμα: «Τις περισσότερες φορές, αρωγοί σε αυτή τη διαδικασία [ίδρυσης και διασποράς τμημάτων] ήταν και οι διοικήσεις των ιδρυμάτων, καθώς και μέλη ΔΕΠ/ΕΠ που ανέλαβαν την υλοποίηση της διεύρυνσης». Διοικήσεις πανεπιστημίων λειτούργησαν ερήμην των ιδρυμάτων και των καθηγητών, πρυτάνεις παρέκαμψαν αποφάσεις Συγκλήτων, αποφάσεις επιτροπών που δεν ήταν αρεστές αγνοούνταν. Στην Πάτρα καταγγέλθηκε, χωρίς διάψευση, ότι η ίδρυση της Νομικής θα ήταν το αντάλλαγμα για την αποδοχή των συγχωνεύσεων. Υποψήφιοι πρυτάνεις στις επικείμενες εκλογές καταγγέλλουν επωνύμως και δημοσίως συναλλαγές. Αυτή είναι μια θλιβερή κατάσταση για τα πανεπιστήμια.
Οι πρυτανικές αρχές έχουν ευθύνη να υπερασπίζονται την αυτονομία των πανεπιστημίων, όχι για να τα χειρίζονται κατά το δοκούν – δεν τους ανήκουν -, αλλά για να υπερασπίζονται τον ακαδημαϊκό χαρακτήρα τους. Σήμερα επέτρεψαν τον πιο πνιγηρό και ασφυκτικό εναγκαλισμό από το υπουργείο Παιδείας, παραδίδοντας σε αυτό τη φυσιογνωμία των ιδρυμάτων τους. Το 2011 δεν επέτρεψαν την εφαρμογή του νόμου Διαμαντοπούλου, με οδυνηρές συνέπειες για τα πανεπιστήμια και για τη χώρα. Η διοίκηση των ιδρυμάτων θα είναι πολύ κρίσιμο θέμα και την επόμενη μέρα, όταν θα απαιτηθεί η ανάταξη της ανώτατης εκπαίδευσης. Διότι αυτό που έφτιαξε η κυβέρνηση πάνω στο κατεστραμμένο τοπίο είναι ετοιμόρροπα μεγαθήρια, ετερόκλητα συμπιλήματα και ανερμάτιστα συνονθυλεύματα. Από την παρούσα κυβέρνηση δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτε. Ο Πρωθυπουργός, αφού έφτιαξε τρίτο πανεπιστήμιο στην Κρήτη, αναβαθμίζοντας σε μία νύχτα το ΤΕΙ σε Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, εξήγγειλε τώρα Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο με άλλα ιδρύματα στο νησί. Ράβε, ξήλωνε. Πανεπιστήμια ως κουφάρια για να γίνεται πολιτική και όχι για να υπηρετούνται η μόρφωση και η έρευνα.
Η κυρία Βάσω Κιντή είναι καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
