Η Αρχιεπισκοπή Αμερικής, το «ρουμπίνι» της Πατριαρχικής μίτρας του Οικουμενικού Θρόνου, βρίσκεται για ακόμη φορά εν μέσω «συμπληγάδων» που εκ των πραγμάτων προκαλούν κατ αρχήν η παραίτηση του Αρχιεπισκόπου κ. Δημητρίου και κυρίως η εκλογή του ιεράρχη, ο οποίος θα αναλάβει την διαποίμανση των χριστιανών ορθοδόξων του Νέου Κόσμου. Είναι η τρίτη φορά στα 28χρόνια Πατριαρχίας του που ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος καλείται να κάνει αποδεκτή μια παραίτηση αρχιεπισκόπου και να ορίσει τον διάδοχο του.
Οι εξελίξεις στην πολυπληθέστερη και ισχυρότερη επαρχία του Οικουμενικού Θρόνου προκαλούν πυρετώδεις διεργασίες σε Κωνσταντινούπολη, Αθήνα, Νέα Υόρκη και Ουάσιγκτον, καθώς κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τις σκέψεις και τις επόμενες κινήσεις του κ.κ. Βαρθολομαίου.
Βασική προτεραιότητα του Οικουμενικού Πατριάρχη ήταν και παραμένει η διατήρηση πάση θυσία του ομφάλιου λώρου που συνδέει το Φανάρι με την Νέα Υόρκη όπου βρίσκεται η έδρα της Αρχιεπισκοπής. Η Αμερική αποτελεί «δύναμη πυρός» κοινωνικής, πολιτικής, διπλωματικής και οικονομικής για την Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί αυτό το status να ανατραπεί.
Επί δύο χρόνια σειρά σεναρίων είδαν το φως της δημοσιότητας τόσο για την παραίτηση του κ. Δημητρίου όσο και για τη διαδοχή του. Όμως, εν τοις πράγμασι ο κ.κ. Βαρθολομαίος πρέπει για μια ακόμη φορά να αποφασίσει αν θα επιλέξει έναν γεννημένο, μεγαλωμένο στις Ηνωμένες Πολιτείες ή θα διαθέσει έναν από τους κληρικούς που υπηρετούν το Φανάρι είτε μέσα στην Κωνσταντινούπολη είτε στις χώρες της Ευρώπης.
Το δίλημμα αυτό τον ταλανίζει σχεδόν από την ημέρα της εκλογής του στον Πατριαρχικό θρόνο τον Οκτώβριο του 1991.
Η αναμενόμενη από εκείνη την εποχή παραίτηση, που υπέβαλε τελικά το 1996, ο ισχυρός πολιτικά και διπλωματικά αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιάκωβος, ήταν η πρώτη φορά που ο νεοεκλεγείς Οικουμενικός Πατριάρχης έπρεπε να αντιμετωπίσει. Ήταν μια επώδυνη παραίτηση για τον κ.κ. Βαρθολομαίο και σε προσωπικό επίπεδο αφού οι δύο εκκλησιαστικοί άνδρες γεννήθηκαν στους Αγίους Θεοδώρους της Ίμβρου. Πήγαν στο ίδιο σχολείο, τα σπίτια τους βρίσκονται σχεδόν αντικριστά, περπάτησαν και έπαιξαν στα ίδια σοκάκια… Ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος αποτέλεσε μέχρι το τέλος της ζωής του έναν γνήσιο Φαναριώτη που τον επέλεξε προσωπικά ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας και είχε την στήριξη του κραταιού Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Το 1996 η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου εκλέγει Αρχιεπίσκοπο Αμερικής τον μέχρι τότε Μητροπολίτη Ιταλίας Σπυρίδωνα. Αμερικανογεννημένος, απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και μητροπολίτης της Ευρώπης ο κ. Σπυρίδωνας παραιτήθηκε τρία χρόνια αργότερα, το 1999, εν μέσω αντεγκλήσεων και αντιδράσεων. Την θέση του κατέλαβε ο μέχρι τότε Τιτουλάριος Μητροπολίτης Βρεσθένης της Εκκλησίας της Ελλάδος κ. Δημήτριος. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής της Βοστόνης και του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ ο κ. Δημήτριος υπηρέτησε επί 20 χρόνια τον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Αμερικής. Σε εκείνη την εκλογή και πάλι ο κ.κ. Βαρθολομαίος έπρεπε να επιλέξει ή τους μητροπολίτες που υπηρετούσαν στις ΗΠΑ όπως ο Μητροπολίτης Βοστόνης κ. Μεθόδιος ή έναν Φαναριώτη, τον Αρχιεπίσκοπο Αυστραλίας Στυλιανό ο οποίος υπηρέτησε επί χρόνια το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ήταν απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Τελικά, μετά από έντονες πολιτικές, διπλωματικές και εκκλησιαστικές διεργασίες, επελέγη ο κ. Δημήτριος, ο οποίος κράτησε τις τάσεις απόσχισης από το Οικουμενικό Πατριαρχείο που είχαν διαμορφωθεί την δεκαετία του ‘90.
Το δίλλημα αυτό αντιμετωπίζει και πάλι ο κ.κ. Βαρθολομαίος. Οι αμερικανογεννημένοι Μητροπολίτες Δαρδανελίων κ. Νικήτας και Σουηδίας κ. Κλεόπας φαντάζουν να βρίσκονται από την μια πλευρά και από την άλλη οι Μητροπολίτες Προύσσης κ. Ελπιδοφόρος και Γαλλίας κ. Εμμανουήλ.
Η Σύνοδος του Οικουμενικού θα συνεδριάσει το πρωί της Πέμπτης και το ερώτημα που τίθεται είναι, εάν ο κ. κ. Βαρθολομαίος θα εκλέξει αμέσως αρχιεπίσκοπο, προκειμένου να αποφύγει τυχόν εμπλοκές και κυρίως ποιος θα είναι ο διάδοχος του κ. Δημήτριου.
