Η έννοια του ξένου διαπερνά την ανθρώπινη ιστορία. Συνδέεται με τους φόβους της, τους φόβους και την υπαρξιακή αγωνία της μικρής κοινότητας, τις ιεραρχήσεις του κλειστού κοινωνικού σώματος, την αυτοαναφορά, την άρνηση του έξω κόσμου, την εχθρότητα στο καινό και στο άγνωστο.
Ο ξένος είναι ο άλλος. Ο διαφορετικός άλλος. Ως διαφορετικός άλλος κυοφορεί την ακατανοησία, τον κίνδυνο του μη οικείου, τον φόβο της διαταραχής, τη μάχαιρα της διαφωνίας.
Ο ξένος είναι από τα πρώτα βήματα της ιστορίας μια ενσαρκωμένη απειλή. Ως απειλή αποκρούεται. Ως απειλή απορρίπτεται. Η θέση του είναι εκτός κοινότητας. Ο ξένος είναι περαστικός, προσωρινά παρών, αιώνια διωκτέος.
Στην εποχή της Σταύρωσης ο ξένος είναι ο διωκτέος. Και ανακηρύσσεται διωκτέος επειδή αποκρούεται ως ξένος. Το πέρασμα του Ιησού είναι η παρουσία ενός ξένου. Στο περιθώριο, στην οριακότητα, εδώ και αλλού, μαζί και απέναντι.
Ως τη λεπτομέρεια ενός ξένου, θα λέγαμε, βλέπει την περίπτωση του Ιησού η εξουσία της εποχής. Και ως ακίνδυνο μηδαμινό ξένο τον καταδικάζει. Και ως επικίνδυνο άλλο ξένο τον θανατώνει.
Η διάσταση αυτή, έντονα παρούσα, διαποτίζει το μεγάλο γεγονός και συνοδεύει ως συστατικό στοιχείο, πιστεύω, την αντίληψη και τη συνείδηση των πρώτων χριστιανών, στη φάση της εναντίωσης και των διωγμών. Είναι οι ίδιοι ξένοι.
Στον συγκλονιστικό και ανυπέρβλητο στη διατύπωσή του σχετικό λόγο, τον αφιερωμένο «…εις την θεόσωμον ταφήν του Κυρίου… και εις τον Ιωσήφ τον από Αριμαθαίας…» του Επιφανίου Σαλαμίνος – Κύπρου (4ος-5ος αι.), η έννοια το ξένου, του Ιησού ξένου, αποδίδεται με μια υψηλή ένταση και τελειότητα.
«Δος μοι τούτον τον ξένον». Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας ζητάει από τον Πιλάτο το σώμα του Ιησού. Ζητάει το σώμα ενός ξένου, αδιάφορου, ασήμαντου, ευτελούς ξένου. «Δος μοι, ω ηγεμών, τούτον τον επί ξύλου γυμνόν».
Από τον περίφημο αυτόν λόγο του Επιφανίου αντιγράφω:
«…Δος μοι νεκρόν προς ταφήν. Το σώμα εκείνου του παρά σου κατακριθέντος Ιησού του Ναζαρινού, Ιησού του πτωχού, Ιησού του αοίκου, Ιησού του κρεμαμένου, του γυμνού, του ευτελούς, …του ξένου, …του αγνωρίστου, του ευκαταφρονήτου…
Δος μοι τούτον τον ξένον. Τι γαρ σε ωφελεί το σώμα τούτου του ξένου; Δος μοι τούτον τον ξένον. Εκ μακράς γαρ ήλθε χώρας, ίνα σώση τον ξένον, …αυτός γαρ και μόνος υπάρχει ξένος…
Δος μοι τούτον τον εκούσιον ξένον, τον ου πόλιν έχοντα, ου κώμην, ουκ οίκον, ου μονήν, ου συγγενή… δος μοι, ω ηγεμών, τούτον τον επί ξύλου γυμνόν …υπέρ νεκρού, ω ηγεμών, δυσωπώ, του κρεμαμένου αοίκου, ου γαρ πάρεστι τούτω ου φίλος, ου συγγενής, ου ενταφιαστής… δος μοι τούτον τον ξένον…».
Ο ίδιος ο Ιησούς είχε στους μαθητές του απαντήσει: «…ξένος ήμην και ου συνηγάγετέ με…».
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
