Ο σιδηρόδρομος που πρωταγωνίστησε στο παρελθόν στη δημιουργία παραγωγικών δομών, σήμερα καλείται και πάλι να βάλει στις ράγες την ανάπτυξη της χώρας. Στόχος είναι σε πρώτη φάση να φτάσει στο 11% των εμπορευματικών μεταφορών από το μόλις 1% που είναι σήμερα, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 15%-17%.
Τα εμπορεύματα όμως θέλουν ταχύτητα, ασφάλεια και αξιοπιστία. Και αυτά είναι τα μεγάλα στοιχήματα στο πλαίσιο της ανοιχτής πια σιδηροδρομικής αγοράς, προκειμένου η χώρα να εξελιχθεί σε περιφερειακό logistics hub, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της Ολγας Κλώντζα στο «Βήμα της Κυριακής».
«Ο ελληνικός σιδηρόδρομος εφοδιάζεται με τις απαραίτητες υποδομές προκειμένου να διεκδικήσει κυρίαρχη θέση στις χερσαίες και διατροπικές εμπορευματικές μεταφορές ως διακριτός και αξιόπιστος κρίκος του Ευρωπαϊκού Διαδρόμου Orient East-Med», σημείωσε ο πρόεδρος του ΟΣΕ κ. Γιώργος Κακουλάκης κατά την επετειακή εκδήλωση για τα 150 χρόνια από την ίδρυση του.
Η σύνδεση του δικτύου με τις βιομηχανικές περιοχές, στα πρότυπα των συμφωνιών με τη Motοr Oil για τα διυλιστήρια της Κορίνθου και με τα ΕΛΠΕ για την ανάταξη της παροπλισμένης γραμμής ΣΚΑ – Ελευσίνα, αποτελεί προτεραιότητα του ΟΣΕ. Μόνο οι προγραμματικές συμβάσεις για τη διασύνδεση διυλιστηρίων και βιομηχανικών μονάδων πέριξ της Κορίνθου με το δίκτυο εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν μεταφορική ικανότητα 300.000 τόνων ετησίως.
Ως το 2022 προβλέπονται μελέτες για βιομηχανικές συνδέσεις ύψους 4 εκατ. ευρώ στο επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΟΣΕ, επικεντρώνοντας στις περιοχές Αλεξανδρούπολης, Θίσβης, Βοιωτίας, Κιλκίς, Διαλογής Θεσσαλονίκης, Οινόης, Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας, Εδεσσας. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στις περιοχές με πρωτογενή παραγωγή, όπως Εδεσσα, Κομοτηνή, Νάουσα, που αναζητούν διέξοδο στις αγορές του εξωτερικού. Παράλληλα, εξετάζονται περίπου 70 βιομηχανικές περιοχές για να τεθούν προτεραιότητες με στόχο μέρος των επενδύσεων να χρηματοδοτηθεί και από την ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ.
Τα ρεκόρ εμπορευματοκιβωτίων στο λιμάνι του Πειραιά αλλά και η δρομολόγηση του μεγαλύτερου logistics park της χώρας στο Θριάσιο εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν μεγάλο φόρτο στην Αττική. Ενα εμβληματικό έργο για την αποφόρτιση του κεντρικού άξονα το οποίο προβλέπεται να μελετηθεί σε ορίζοντα τριετίας είναι η σιδηροδρομική παράκαμψη Αττικής, από τον σταθμό Θριασίου ως τον σταθμό Σφίγγας στην περιοχή της Θήβας. Το μήκος της νέας γραμμής θα είναι 48 χλμ. και ο προϋπολογισμός της μελέτης 3,5 εκατ. ευρώ.
Στη σκακιέρα η Θεσσαλονίκη πρωταγωνιστεί, καθώς το πετρέλαιο φτάνει διά θαλάσσης στα διυλιστήρια και φορτώνεται απευθείας στο τρένο με προορισμό γειτονικές χώρες. Στο κάδρο μπαίνουν δυναμικά τα λιμάνια Καβάλας και Αλεξανδρούπολης. Η νέα παραλιακή χάραξη της μονής γραμμής Θεσσαλονίκη – Αμφίπολη – Νέα Καρβάλη, μήκους 160 χλμ., με ταχύτητες ως 200 χλμ./ώρα, βάζει σε ράγες τον ανατολικό άξονα της Σιδηροδρομικής Εγνατίας. Αυτή θα «κλειδώσει» περιβαλλοντικά, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή δικτύου του ΟΣΕ, κ. Γρηγόρη Σαμπατακάκη, εντός του 2019. Θα υπάρχει δε δυνατότητα ένταξης σε επόμενη φάση και δεύτερης γραμμής σε αυτή τη χάραξη.
Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι συνδέσεις του λιμανιού του Βόλου. Οι οριστικές μελέτες, συνολικού κόστους 1,6 εκατ. ευρώ, έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης δύο ετών, ενώ ο προϋπολογισμός των έργων εκτιμάται στα 100 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για τη σύνδεση της βιομηχανικής περιοχής Αλμυρού με το σιδηροδρομικό δίκτυο Λάρισας – Βόλου, με νέα μονή γραμμή μήκους 35 χλμ., καθώς και τη σύνδεση των ΒΙΠΕ1 και 2 και του Πορθμείου Βόλου με τη γραμμή Λάρισας – Βόλου. Ηδη ετοιμάζεται η πρόταση για χρηματοδότηση μέσω Connecting Europe Facility (CEF), ΕΣΠΑ, εθνικών πόρων.
Οι μαύρες τρύπες
Για να καταφέρουν να «πατήσουν γκάζι» τα τρένα με στόχο τις 3,5 ώρες στη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη είναι απαραίτητα τα συστήματα σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης και ETCS, που εξασφαλίζουν την ασφάλεια σε υψηλές ταχύτητες. Παράγοντας που οφείλει να εξασφαλιστεί όσο ο φόρτος με την είσοδο νέων παικτών θα αυξάνεται. Στόχος ορατός τουλάχιστον το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Σήμερα εφαρμόζονται βραδυπορίες στο 23% του ενεργού δικτύου, λόγω μη λειτουργίας των εγκατεστημένων συστημάτων τηλεδιοίκησης και φωτοσήμανσης.
Εξαίρεση στον κανόνα της ασφάλειας του σιδηροδρόμου αποτελούν οι περίπου 1.800 ισόπεδες διαβάσεις του δικτύου, όπου συμβαίνουν και τα περισσότερα ατυχήματα με εμπλοκή του σιδηροδρόμου. Και φυσικά δεν είναι συμβατές με την ανάπτυξη ταχυτήτων της τάξεως των 200 χλμ./ώρα. Προκειμένου το δίκτυο να ανταποκρίνεται στις διεθνείς επιβατικές και διαμετακομιστικές επιταγές, ο ΟΣΕ δρομολογεί ένα πρόγραμμα προϋπολογισμού 19 εκατ. για τον έλεγχο του συνόλου των διαβάσεων και τον εξορθολογισμό τους σε συνεργασία με πολυτεχνεία της χώρας.
