Κάποιοι το θεωρούν φυσιολογική εξέλιξη των σύγχρονων κοινωνιών, κάποιοι κάνουν λόγο για υπερβολή, άλλοι για κοινωνικό ταλιμπανισμό. Το γεγονός είναι ότι ο οικολογικός ακτιβισμός έχει γίνει μόδα στις ανεπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης. Γι’ αυτό και είναι αδύνατον να αναχαιτιστεί. Εν προκειμένω το νέο «φρούτο» που προέκυψε και απειλεί πρωτίστως τις αερομεταφορές και δευτερευόντως πολλούς άλλους κλάδους, συμπεριλαμβανομένου βεβαίως και του τουριστικού, ονομάζεται «flygskam». Εμφανίστηκε στη Σουηδία και φαίνεται πως κατακτά τάχιστα την Ευρώπη.
Ολα ξεκίνησαν όταν κάποιοι νέοι στη Σουηδία συνειδητοποίησαν αίφνης ότι «αισθάνονταν ντροπή» κάθε φορά που ταξίδευαν με αεροπλάνο! Είναι, όντως, το πλέον ρυπογόνο μέσο μεταφοράς το αεροπλάνο. Αλλά μόνο μ’ αυτό έχει κανείς τη δυνατότητα να ταξιδέψει γρήγορα στην άλλη άκρη της Γης. Ε, λοιπόν, οι σκληροπυρηνικοί Σουηδοί διακήρυξαν την πρόθεσή τους να σταματήσουν τις πτήσεις και να ταξιδεύουν ακόμα και σε μακρινούς προορισμούς με το τρένο.
Ρυπογόνο αλλά φθηνό…
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος, ένας αεροπορικός επιβάτης επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με 285 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακος ανά διανυόμενο χιλιόμετρο. Ενας επιβάτης αυτοκινήτου επιβαρύνει το περιβάλλον με 158 γραμμάρια CO2, ενώ ένας επιβάτης τρένου μόνο με 14 γραμμάρια.
Εξάλλου μελέτη της γαλλικής Γενικής Διεύθυνσης Πολιτικής Αεροπορίας έδειξε ότι ένας αεροπορικός επιβάτης επιβαρύνει με έναν τόνο CO2 το περιβάλλον κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού με επιστροφή που πραγματοποιεί από το Παρίσι στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για ποσότητα CO2 που αντιστοιχεί στη μέση ετήσια επιβάρυνση κάθε Γάλλου για τη θέρμανση του σπιτιού του.
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι το αεροπλάνο είναι το πλέον ρυπογόνο μεταφορικό μέσο, ενώ το (ηλεκτροκίνητο) τρένο είναι το λιγότερο – άλλος είναι σήμερα ο «μουντζούρης». Το σιδηροδρομικό ταξίδι, όμως, είναι συχνά πολύ ακριβότερο από το αεροπορικό. Είναι ακριβότερο κυρίως για τις σχετικά κοντινές διαδρομές στην Ευρώπη – εφόσον βεβαίως δεν διαμένει κανείς στις εσχατιές της ηπείρου, στην Ελλάδα για παράδειγμα.
Ετσι το σκέλος Παρίσι – Λονδίνο (δίχως επιστροφή) με τη χαμηλού κόστους easyJet κοστίζει για έναν ενήλικο 57,77 ευρώ, ενώ με το τρένο της Eurostar κοστίζει 100 ευρώ. Ακόμα μεγαλύτερη είναι η διαφορά κόστους του ταξιδιού από το Παρίσι στο Αμστερνταμ, καθώς με μια πτήση της Transavia θα πρέπει να πληρώσει κανείς 63 ευρώ, ενώ με το τρένο της Thalys 130 ευρώ.
Ερχονται χαράτσια
Ευλόγως η φθηνότερη για τον επιβάτη μεταφορική λύση (η αεροπορική) είναι και η πλέον κοστοβόρα για το περιβάλλον. Οι περιβαλλοντικώς ευαίσθητοι Ευρωπαίοι, ωστόσο, δεν επρόκειτο να το δεχθούν αυτό. Ετσι, εδώ και έναν χρόνο οι πρωτοπόροι Σουηδοί έχουν επιβάλει έναν οικολογικό φόρο στις αερομεταφορές.
Τον Φεβρουάριο του 2019 η Ολλανδία και τον επόμενο μήνα το Βέλγιο, κατά τη διάρκεια της συνόδου των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ, ζήτησαν την επιβολή ενός πανευρωπαϊκού συντελεστή φορολόγησης των αεροπορικών μεταφορών, στο πλαίσιο του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Η γαλλίδα γενική γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος Μπριν Πουαρσόν δεν έκρυψε ότι στις Βρυξέλλες υποστήριξε «την επιβολή ενός φόρου στην κηροζίνη». Διότι «η κηροζίνη των αεροπλάνων και των πλοίων όντως δεν φορολογείται».
Ερευνα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος έδειξε ότι στην Ευρώπη οι μεταφορές συμβάλλουν κατά το ένα τρίτο στην εκπομπή καταστροφικών για τον πλανήτη ρύπων. Ειδικότερα οι οδικές μεταφορές συμβάλλουν κατά 72%, οι θαλάσσιες κατά 13,6% και οι αεροπορικές κατά 13,3%. Η ατμοσφαιρική ρύπανση από τις σιδηροδρομικές μεταφορές είναι μηδαμινή!
