Η ιδεολογική ματιά στον κόσμο δεν γνωρίζει μέτρο δικαιοσύνης. Ολα τελούν υπό το κριτήριο του δικού της μέτρου. Ο κόσμος μικραίνει ή μεγαλώνει κατά την ιδεολογική επιταγή, φωτίζεται ή σκοτεινιάζει, ανοίγει ή κλείνει. Ολα είναι ρευστά. Ψέμα και αλήθεια. Ενοχοι και αθώοι. Μόνο η ιδεολογία διατηρεί σταθερό και απαρασάλευτο τον εαυτό της. Ως ανεξάντλητο συμπλήρωμα δικαίωσης. Λόγων και πράξεων.
Οι κυβερνητικοί μάς έχουν δώσει όλα αυτά τα χρόνια δείγματα αυτής της συνακόλουθης πρακτικής. Σε όλη τη διαδρομή τους στην εξουσία, ολοκληρώνοντας τον πραγματικό πολιτικό εαυτό τους, αυτοκαθαγιάζονται και καθαγιάζουν.
Από τη ρομφαία του ηθικού πλεονεκτήματος, μέχρι τον ρόλο του υπέρτατου κριτή ζώντων και νεκρών, αθώων και ενόχων, διεκδικούν μια ιδιαίτερη θέση στα δημόσια πράγματα. Τους ανήκει – λέει – δικαιωματικά η τελευταία λέξη. Για όλα.
Τώρα που εξαντλήθηκε ο ρόλος του προδότη στην πολιτική σύγκρουση και κάθε προσπάθεια μετάπλασής του σε υψηλότερες προπαγανδιστικές κατασκευές αποδεικνύεται ατελέσφορη, βρίσκει την τιμητική του ο ρόλος του υπόπτου.
Η υπόθεση Novartis, που έχει μεγάλο ενδιαφέρον η εξέλιξή της, είναι μια καλή ευκαιρία να ανακινήσει και να ανακινηθεί το σκοτεινό αυτό στερεότυπο.
Συνδεόμενο με την αρχέγονη μορφή του διωκτέου ξένου, του εσωτερικού εχθρού και του προδότη, ο ύποπτος αναμοχλεύει το ένστικτο θανάτου, τον φθόνο, και τελεί υπό θανάσιμη παρατήρηση, κριτική και πιθανή καταδίκη.
Κάθε ιδεολογία ολοκληρωτικής σύλληψης συνυφάνθηκε με την έννοια του υπόπτου. Υποπτοι παντού. Υπάρχουν ή μπορεί να υπάρξουν. Αυτός είναι ο ιστορικός αντίλαλος κάθε ιδεολογίας καταστολής. Υποπτοι παντού.
Ο αντίλαλος αυτός δεν αναφέρεται σε ένα άτομο. Δεν ενδιαφέρει τόσο η προσωποποίησή του, όσο η καθολική απειλή που εμπεριέχει. Η κατηγορία του υπόπτου δεν πλανάται εναντίον του ενός. Απευθύνεται σε όλη την κοινωνία.
Υπάρχει στην Ιστορία ένα κορυφαίο σχετικό παράδειγμα ύψιστης πολιτικής παιδαγωγικής. Θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία. Το έχω σημειώσει και πάλι σε αυτές τις σελίδες. Και ποτέ δεν θα έπρεπε, ως παράδειγμα, να το προσπερνάμε.
Ο «Νόμος περί υπόπτων» της Γαλλικής Επανάστασης. Ο «πιο αιματηρός νόμος της Ιστορίας». Ο νόμος της 22ας Πρεριάλ (Ιούνιος 1794). Η τριανδρία Ροβεσπιέρος, Κουτόν, Σεν-Ζιστ είναι οι εμπνευστές. Η θανάτωση των αντιπάλων δεν προϋποθέτει κατηγορία. Δεν έχουν δικαίωμα υπεράσπισης. Ούτε απολογίας. Το «ύποπτος» αρκεί. Στην προσωρινή ορμή της Επιτροπής Κοινής Σωτηρίας, ο νόμος της 22ας Πρεριάλ έγινε πολλαπλασιαστής και όργανο θανάτου. Είναι γνωστή η τύχη των εμπνευστών του.
Ο αντίλαλος «ύποπτοι παντού» είναι η φωνή της καθυστέρησης, που μέσα από τον βίαιο τραυλισμό της απειλεί τη συγκροτημένη, ως Δικαιοσύνη, γλώσσα της Δημοκρατίας.
