Παραβιάζουν ανοικτές θύρες οι παρατηρήσεις, πρόσφατες και παλαιότερες, του ΔΝΤ, του ΟΟΣΑ και άλλων έγκριτων διεθνών οργανισμών, δεξαμενών σκέψης και αναλυτών περί παγκόσμιας παρακμής της μεσαίας τάξης. Περί του πρωτοφανούς ανοίγματος της ψαλίδας, δηλαδή, μεταξύ των ολίγων πλουσίων και του πολυπληθούς συνόλου των πολιτών που ανέδειξε στις χώρες της Δύσης τον 19ο αιώνα η βιομηχανική επανάσταση και ορίζεται οικονομικοκοινωνικά από το ότι τα εισοδήματά του κυμαίνονται από το 75% έως το 200% του μέσου εισοδήματος.

Οι επαΐοντες και οι κοινωνιολογούντες επισημαίνουν εδώ και χρόνια ότι από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, ότι η μεσαία τάξη χάνει σταθερά ό,τι με αγώνες και αίμα κατέκτησε τον 20ό αιώνα, ότι η εξεύρεση εργασίας δεν σημαίνει και αποφυγή της φτώχειας και ότι αναδύεται μια νέα κοινωνική τάξη, αυτή των φτωχών εργαζομένων (συνήθως σε θέσεις «ευέλικτης» και ανασφαλούς, ακόμα και ανασφάλιστης εργασίας).

Στην όξυνση των ανισοτήτων στη Δύση αποδίδονται εξάλλου η έξαρση του εθνικισμού και της μισαλλοδοξίας και η περιφρόνηση της Δημοκρατίας και των θεσμών της. Ολα τα λεφτά όμως, μεταφορικά μιλώντας βέβαια, είναι η προειδοποίηση του δισεκατομμυριούχου επικεφαλής του hedge fund Bridgewater Associates Ρέι Ντάλιο ότι ο καπιταλισμός είτε θα αλλάξει είτε θα βουλιάξει!

Ταξική εξέγερση

«Αν ήμουν πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών θα κήρυττα τη χώρα σε κατάσταση εθνικής ανάγκης» είπε μιλώντας στην εκπομπή του CBS «60 Minutes» ο ιδρυτής του μεγαλύτερου σε ενεργητικό hedge fund στον κόσμο. Και εξήγησε ότι θα χτυπούσε παναμερικανικό συναγερμό επειδή «είναι επείγον να αναθεωρηθεί ο καπιταλισμός».

Ο ηλικίας 70 ετών μεγαλοεπενδυτής είπε ότι δεν χρειάζεται η ανθρωπότητα να εγκαταλείψει τον καπιταλισμό. Αλλά «όπως ένα αυτοκίνητο, όπως ένα αεροπλάνο, όπως ένα εκπαιδευτικό σύστημα, όπως όλα στη ζωή, πρέπει και ο καπιταλισμός να αναμορφωθεί και να εκσυγχρονιστεί ώστε να λειτουργεί καλύτερα».

Η αλήθεια είναι ότι από πέρυσι ο εμβληματικός αμερικανός διαχειριστής κεφαλαίων προειδοποιεί με διάφορες δημοσιεύσεις του ότι «ο καπιταλισμός είτε θα εξελιχθεί είτε θα πεθάνει». Από το περασμένο Σαββατοκύριακο ο Ρέι Ντάλιο άρχισε να χρησιμοποιεί και τα κοινωνικά δίκτυα για να διαδώσει το αγωνιώδες μήνυμά του. «Οπως όλοι γνωρίζετε, εγώ προσωπικά είμαι ένας καπιταλιστής. Παρά ταύτα πιστεύω ότι ο καπιταλισμός έχει υποστεί βλάβη» διεμήνυσε μέσω Twitter, παραπέμποντας για εξηγήσεις κατά την εμφάνισή του στη δημοφιλή εκπομπή του CBS.

«Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη στιγμή. Μπορούμε να το κάνουμε συνεργαζόμενοι όλοι μαζί, μπορούμε να αφήσουμε τα πράγματα να κυλήσουν μόνα τους. Τότε, όμως, θα βρεθούμε αντιμέτωποι σε μια σύγκρουση μεταξύ πλουσίων και φτωχών, ανάλογη με αυτή που γνώρισε η ανθρωπότητα τη δεκαετία του 1930 και οδήγησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» είπε σε τόνο υπερεπείγοντος ο Ρέι Ντάλιο, η προσωπική περιουσία του οποίου φθάνει, σύμφωνα με το ειδικευμένο σε τέτοια ζητήματα αμερικανικό περιοδικό «Forbes», στα 18,4 δισ. δολάρια.

Το αμερικάνικο όνειρο

«Είχα την τύχη να μεγαλώσω στους κόλπους μιας οικογένειας της μεσαίας τάξης. Είχα την ευκαιρία να σπουδάσω σε ένα καλό δημόσιο σχολείο και να μπω στην αγορά εργασίας σε μια εποχή που οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν ότι η ισότητα στην εκπαίδευση και η παροχή από την κοινωνία ίσων ευκαιριών ήταν πράγματα δίκαια και παραγωγικά» είπε ο Ντάλιο.

Αίσθηση προκάλεσε η αναφορά στα παιδικά του χρόνια που έκανε για να περιγράψει τι είναι αυτό που χάθηκε τις τελευταίες δεκαετίες. «Εγώ, ξέρετε,  έγινα καπιταλιστής από τα 12 χρόνια μου, όταν έβγαλα τα πρώτα μου λεφτά πουλώντας εφημερίδες στους δρόμους και κουρεύοντας το γρασίδι στους κήπους των γειτόνων μου, όπως έκαναν χιλιάδες παιδιά της ηλικίας μου. Τα χρήματα που έβαζα στην άκρη κάποτε τα επένδυσα στο Χρηματιστήριο. Στάθηκα τυχερός και έγινα πλούσιος, αλλά τη δεκαετία του 1960 και του 1970 ζούσα  ήδη μέσα σε ένα περιβάλλον ευημερίας και ευκαιριών για όλους. Η αμερικανική κοινωνία επιβράβευε τον μόχθο των πολιτών. Δεν είχε στεγανά, δεν υπήρχαν διακρίσεις» εξήγησε.

Καταδικασμένη νεολαία

«Σήμερα το σύστημα παράγει ελάχιστη ή μηδενική αύξηση του εισοδήματος για τους περισσότερους ανθρώπους. Από το 1980 τα πραγματικά εισοδήματα, αν αποπληθωριστούν, για το 60% των χαμηλότερων εισοδηματικά πολιτών δεν αυξήθηκαν καθόλου. Και το ποσοστό των παιδιών που όταν θα μεγαλώσουν θα κερδίζουν περισσότερα από όσα κερδίζουν σήμερα οι γονείς τους, έπεσε στο 50% από 90% που ήταν το 1970. Σκεφτείτε ότι αυτό συμβαίνει ενώ οι περισσότεροι Αμερικανοί που περιλαμβάνονται στο 60% των λιγότερο ευκατάστατων είναι ουσιαστικά φτωχοί» πρόσθεσε ο Ντάλιο.  Για τον αμερικανό επενδυτή πρωταρχική ανάγκη σήμερα στις ΗΠΑ και γενικότερα στον κόσμο της Δύσης είναι να ανακτήσουν οι άνθρωποι μεγαλύτερο μερίδιο στην εθνική ευημερία, μεγαλύτερο μερίδιο στον πλούτο που μοιράζονται όλο και λιγότεροι. Να περιοριστεί η οικονομική αβεβαιότητα και να δοθούν στους νέους καλύτερες ευκαιρίες για εκπαίδευση και προοπτικές για προσωπική ανέλιξη – «αυτό ήταν άλλωστε το συγκριτικό πλεονέκτημα του καπιταλισμού με τα κομμουνιστικά συστήματα που εφαρμόστηκαν σε διάφορες περιοχές του πλανήτη» είπε σε μια αποστροφή του ο Ντάλιο.

Φορολογήστε μας!

Κατ’ αυτόν η αλλαγή, η μεταρρύθμιση δηλαδή του καπιταλισμού επί το δημοκρατικότερον, πρέπει να έρθει από την κορυφή. «Οι ηγέτες που έχουν την εξουσία και την αρμοδιότητα να εφαρμόζουν πολιτικές θα πρέπει να φροντίσουν ώστε να βελτιωθούν οι ζωές των ανθρώπων» τόνισε. Και πώς θα επιτευχθεί αυτό; Το πρώτο βήμα θα είναι η αύξηση της φορολόγησης των ανθρώπων σαν κι αυτόν! Η αύξηση της φορολόγησης των πλουσίων δηλαδή, για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων εκπαίδευσης και άλλων πολιτικών που θα συμβάλουν στην αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος.

Εν προκειμένω ο Ρέι Ντάλιο δεν είναι ο μοναδικός κροίσος που ζητεί από την αμερικανική πολιτεία να τον φορολογήσει! Εχει προηγηθεί ο εμβληματικότερος επενδυτής της σύγχρονης εποχής, ο Γουόρεν Μπάφετ, ο οποίος προ ολίγων ετών έγινε… έξω φρενών όταν διαπίστωσε ότι ο ίδιος φορολογούνταν με χαμηλότερο συντελεστή από αυτόν που φορολογούνταν τα εισοδήματα της ιδιαιτέρας γραμματέως του! Είχε δεχθεί τότε ο Μπάφετ πλήθος απειλητικών μηνυμάτων. Ισως και ο Ντάλιο να μη γλιτώσει τη στοχοποίηση…