Χαλασμένος κόσμος, χαμένος κόσμος. Οι τέσσερις αυτές λέξεις θα μπορούσαν να περιγράψουν τα χρόνια του Εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα. Τότε που ο αδερφός σκότωνε τον αδερφό και ο γιος τον πατέρα, σε έναν πόλεμο μίσους, πόνου, ελπίδας που θάφτηκε στα ελληνικά βουνά, απογοητεύσεων, προσφυγιάς.
Ο καθηγητής Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συγγραφέας, Πέτρος Λόλας αποφάσισε να γράψει ένα βιβλίο για τα ταραγμένα εκείνα χρόνια, αλλά βλέποντάς τα με τα μάτια των παιδιών της πολιτικής προσφυγιάς. Το βιβλίο του με τίτλο «28.000 Ένα παιδί στο «Παιδομάζωμα» θυμήθηκε», από το Βιβλιοπωλείο «Ασυναγώνιστο» καταπιάνεται ακριβώς με τα παιδιά που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα. Όπως λέει ο συγγραφέας: «η ιστορία» που είναι καταγεγραμμένη στο βιβλίο, «είναι μια αληθινή ιστορία, που μοιάζει με μυθιστόρημα, μπορεί και να είναι», αφήνοντας να εννοηθεί ότι έχει και την μυθιστορηματική της φαντασία.
Παιδωμάζωμα ή Παιδοφύλαγμα
Και συνεχίζει: «Κάποιοι το είπαν Παιδομάζωμα και άλλοι Παιδοσώσιμο, η Παιδοφύλαγμα». … Τότε έλεγαν «οι από εδώ και οι από εκεί». Για τα σχεδόν 28.000 παιδιά, σημασία τελικά δεν έχει αν ήταν Παιδομάζωμα ή Παιδοσώσιμο, αλλά πως το βίωσαν τα ίδια…»
Αυτήν ακριβώς την διχαστική λογική η οποία κυριάρχησε δεκαετίες μετά τον Εμφύλιο, περιγράφει ο συγγραφέας. Με τρόπο ανεπιτήδευτο, θα έλεγε κανείς με μια «καθαρή» ματιά ενός ανθρώπου προσπαθεί να δει με αντικειμενικότητα τις αιτίες που οδήγησαν χιλιάδες παιδιά σε κάποια Λαϊκή Δημοκρατία.
Αλλά με τους γονείς τους, άλλα σε Ορφανοτροφεία και παιδικούς σταθμούς, στην Αλβανία, τη Ρουμανία, την Τσεχοσλοβακία.
Πολλά δεν επέστρεψαν ποτέ στην Ελλάδα, πέθαναν στην ξενιτιά με τον καημό της πατρίδας.
Αλλά χάθηκαν σε πολύ νεαρή ηλικία σε κάποιο βουνό, όπως η Ευγενία, 17 χρονών που την έκοψε στα δύο μια βόμβα. Η Ευγενία, έγινε από μια ριπή δύο κομμάτια και έμεινε για πάντα χωρισμένη στα δύο, σε μια κορυφή της Πίνδου…» «Ίσως η ψυχή της να τριγυρίζει ακόμα στην κορυφή Προφήτης Ηλίας της Φούρκας, μπορεί και σε όλες τις κορφές των βουνών του Εμφυλίου, όπου τόσο νωρίς και απρόσμενα «έδωσε», τη ζωή της.
28 κεφάλαια
Το βιβλίο χωρίζεται σε 28 ενότητες- κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο υπάρχει η ιστορία του «επτάχρονου Πέτρου και της εξάχρονης Ειρήνης, ο πεντάχρονος Μιχαλάκης, δεν γνωρίζει το επώνυμό του, ούτε το όνομα του πατέρα και της μητέρας του, ούτε το όνομα του χωριού του και βρέθηκε μόνος του στο Δυρράχιο της Αλβανίας, τον Οκτώβριο του 1948».
Στο τελευταίο κεφάλαιο τονίζεται πως «ο Μιχαλάκης, η Ειρήνη και ο Πέτρος δεν ξανασυναντηθήκαν ποτέ στις Λαϊκές Δημοκρατίες και δεν έμαθαν τίποτα ό ένας για τον άλλο, ποτέ μέχρι σήμερα». Ο πεντάχρονος Μιχαλάκης που γνώριζε μόνο πόσο χρονών είναι, σίγουρα θα θυμήθηκε, ή θα του έμαθαν, το «μεγάλο» του όνομα, πως λένε τον πατέρα του, πως λένε τη μάνα του, από πιο χωριό είναι», τα κατοπινά χρόνια.
Το βιβλίο περιέχει πολλά ιστορικά στοιχεία, πολλές συγκινητικές ιστορίες αλλά και σπάνια ντοκουμέντα. Φωτογραφίες της εποχής, επιστολές, σχολικές εκθέσεις που περιγράφουν τη ζωή, τις δυσκολίες, την Ελλάδα της φτώχειας, της καταστροφής, της αγωνίας για το μέλλον.
Ο Πέτρος Λόλας είναι καθηγητής Γεωπονίας, όμως, κατάφερε να γράψει ένα βιβλίο που μπορεί να συγκινεί ακόμη και τώρα, μετά από τόσες δεκαετίες.
Και να αποτελεί ένα ακόμη στοιχείο για το πώς η Ελλάδα έφτασε στον Εμφύλιο, πώς σκοτώθηκαν τόσοι άνθρωποι και πώς «άδειασε» η χώρα από χιλιάδες παιδιά που εξαναγκάστηκαν να αφήσουν τα πάτρια εδάφη και σε πολύ νεαρή ηλικία να μεταφερθούν σε μια ξένη χώρα.
