Κι άλλες νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων φέρνει στον καιρό του ΣΥΡΙΖΑ νομοσχέδιο του Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο περιλαμβάνει ρυθμίσεις για τον αιγιαλό, την παραλία, τις όχθες ποταμών και λιμνών.  Παρά την προεκλογική ρητορική του ενάντια στη νομιμοποίηση παράνομων κατασκευών, μια νέα νομοθετική πρόταση, η οποία παρουσιάστηκε αυτήν την εβδομάδα στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τακτοποιήσεις παράνομων κτισμάτων που βρίσκονται στους αιγιαλούς και τις παραλίες της χώρας. Οι νέες διατάξεις έρχονται να πλήξουν ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά της χώρας, τους ελεύθερους, κοινόχρηστους χώρους των ελληνικών ακτών,  υπερπηδώντας όλες τις «κόκκινες γραμμές» που έχουν τεθεί στο παρελθόν και θέτοντας τα συμφέροντα της κάθε επιχείρησης, που δραστηριοποιείται εκεί, πάνω από το δημόσιο συμφέρον.

Ειδικότερα, βάσει των προτεινόμενων ρυθμίσεων, θα μπορούν να διατηρηθούν εγκαταστάσεις – μεταξύ αυτών και αυθαίρετα που χτίστηκαν έως τις 28.7.2011 χωρίς άδεια ή καθ΄ υπέρβαση αυτής –  που έχουν κατασκευαστεί στον αιγιαλό από ιδιώτες, οι οποίοι είχαν συνάψει στο παρελθόν σύμβαση με το Δημόσιο, τον ΕΟΤ, τη Γ.Γ. Αθλητισμού ή κάποιον δήμο, βάσει αναπτυξιακών νόμων.  Η νομιμοποίηση θα γίνεται με αντάλλαγμα, το οποίο θα ανανεώνεται ανά πενταετία.

Έτσι, θα δοθεί το πολυπόθητο …συγχωροχάρτι σε τουριστικές, βιομηχανικές, μεταλλευτικές μονάδες κλπ, στις οποίες περιλαμβάνονται παράνομα έργα που θα έπρεπε να κατεδαφιστούν. Το χρονικό διάστημα περαιτέρω παραχώρησης της χρήσης τους μπορεί να φτάσει την 20ετία, με απόφαση του υπουργού Οικονομικών και σύμφωνη γνώμη των υπουργών Περιβάλλοντος και Εθνικής Άμυνας.  Ο ιδιώτης θα πρέπει εντός διμήνου να υποβάλλει αίτηση για εξαίρεση από την κατεδάφιση ή αδειοδότηση των αυθαίρετων κατασκευών.  Εάν απορριφθεί του δίνεται περιθώριο τριών ετών για να τα κατεδαφίσει.

Προϋπόθεση για την αδειοδότηση ή την εξαίρεση από την κατεδάφιση των έργων θα είναι η καταβολή (ή ο νόμιμος διακανονισμός) της αποζημίωσης που καθορίζεται από την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία για την αυθαίρετη και παράνομη χρήση της έκτασης (έως και πέντε έτη αναδρομικά). Η κατ’ έτος αποζημίωση αυθαίρετης χρήσης, βάσει των προτεινόμενων ρυθμίσεων, θα ορίζεται σε ποσό αντίστοιχο με το (εφεξής) καταβαλλόμενο ετήσιο αντάλλαγμα για τη χρήση του χώρου του έργου, προσαυξημένο κατά ένα τρίτο.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην αιτιολογική έκθεση, η διατήρηση των υφισταμένων σε κοινόχρηστους χώρους έργων – και των νομίμων και αυτών που έχουν γίνει καθ’ υπέρβαση της αρχικής άδειας – , μπορεί να γίνει υπό την προϋπόθεση ότι αυτά:

α) έχουν κατασκευαστεί έως τις 28.7.2011,

β) συνδέονται λειτουργικά με τα νομίμως κατασκευασθέντα έργα και

γ) δεν είναι επικίνδυνα.

Τέλος στις κόκκινες γραμμές

Ωστόσο, η κόκκινη γραμμή στην ημερομηνία τακτοποίησης αυθαιρέτων (28.7.2011), η οποία έχει γίνει δεκτή και από το Συμβούλιο της Επικρατείας, στις νέες ρυθμίσεις καταργείται, για ειδικές περιπτώσεις. Έτσι, μπορεί να εξαιρούνται από την κατεδάφιση, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μια ευρεία γκάμα έργων που κατασκευάστηκαν μετά την 28.7.2011  αν αφορούν έργα Εθνικής Άμυνας και ασφάλειας, εθνικής σημασίας,  υποδομής δικτύων κοινής ωφέλειας, συμπεριλαμβανομένων των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, διεθνούς,  εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου, δημοτικών οδών και έργα που αποτελούν οργανικό  ή λειτουργικό σύνολο με νομίμως κατασκευασθέν έργο.

Παραχωρήσεις και σε βραχονησίδες

Επίσης, θα δίνεται η δυνατότητα παραχώρησης της χρήσης νησίδων, βραχονησίδων, υφάλων, σκοπέλων και αβαθών θαλάσσιων εκτάσεων, του συνεχόμενου αιγιαλού και της παραλίας για εξυπηρέτηση σκοπών γεωργικών, κτηνοτροφικών, αλιευτικών, υδατοκαλλιεργητικών, ναυταθλητικών, τουριστικών, ενέργειας (συμπεριλαμβανομένων των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) κλπ.  Η παραχώρηση θα γίνεται πάντα έναντι ανταλλάγματος.

Έως 300 μέτρα οι απλές παραχωρήσεις για ομπρέλες

Όσον αφορά στις παραχωρήσεις για απλή χρήση του αιγιαλού – για ομπρέλες, ξαπλώστρες και άλλες υποδομές-, σύμφωνα με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν μπορεί να υπερβαίνουν σε έκταση τα 300 τετραγωνικά μέτρα. Αν στον ίδιο αιγιαλό υπάρχουν περισσότερες παραχωρήσεις πρέπει να παραμένει ελεύθερη έκταση σε ποσοστό  τουλάχιστον 60% του συνολικού εμβαδού, ισοκατανεμημένο σε όλο το μήκος του αιγιαλού, μη υπολογιζομένου του χώρου που είναι δυσπρόσιτος και μη αξιοποιήσιμος.

Θα πρέπει, επίσης, να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και  η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον πέντε μέτρων. Για αιγιαλό, παραλία, όχθη, παρόχθια ζώνη, υδάτινο στοιχείο  της θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης και πλεύσιμου ποταμού, που έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, η κάλυψη δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% του παραχωρούμενου χώρου. Η κάλυψη ομπρελών – ξαπλωστρών θα καλύπτει το πολύ το 60% του παραχωρούμενου χώρου.

Ειδικότερα, η άσκηση επιχείρησης θαλασσίων μέσων αναψυχής μπορεί να επιτρέπεται στο 20% της έκτασης κάθε παραχώρησης.

Ως γενικός κανόνας τίθεται ότι δεν παραχωρείται η χρήση του αιγιαλού, όταν το μήκος ή  πλάτος αυτού είναι μικρότερο των τριών μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των 150 τετραγωνικών μέτρων.

Σήμερα, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας οι παραχωρήσεις μπορούν να φτάνουν τα 500 τ.μ. ενώ η ενδιάμεση απόσταση ελεύθερης ζώνης πρέπει να είναι τουλάχιστον 100 μέτρων σε μήκος.

Σε περίπτωση ύπαρξης συνεχόμενων όμορων επιχειρήσεων (ξενοδοχείων, κατασκηνώσεις, κέντρα αναψυχής) θα πρέπει να υπάρχει μεταξύ των παραχωρήσεων ελεύθερη ζώνη τουλάχιστον  δύο μέτρων εκατέρωθεν των ορίων τους. Αν η πρόσοψη της επιχείρησης είναι μικρότερη των έξι μέτρων, η ελεύθερη ζώνη μειώνεται κατά 50%.

Απευθείας παραχωρήσεις

Απευθείας παραχώρηση (χρήσης αιγιαλού,  παραλίας,  όχθης,  παρόχθιας ζώνης,  υδάτινου στοιχείου, πυθμένα και υπεδάφους του βυθού της θάλασσας, λιμνοθάλασσας,  λίμνης και  κοίτης  πλεύσιμου ποταμού) μπορεί να γίνει σε ιδιώτες και σε φορείς του Δημοσίου, για την εκτέλεση έργων που εξυπηρετούν ανάπλασης, βιομηχανικούς, εξορυκτικούς, συγκοινωνιακούς, λιμενικούς, ναυπηγοεπισκευαστικούς, ενεργειακούς, αλιευτικούς, υδατοκαλλιεργητικούς σκοπούς κοινωφελείς ή προστασίας του περιβάλλοντος, ναυταθλητικούς, ερευνητικούς και επιστημονικούς. Ότι αυθαίρετο έργο υπάρχει στον προς παραχώρηση χώρο μπορεί να τακτοποιηθεί, καταβάλλοντας και την αντίστοιχη αποζημίωση. Εξαίρεση από την καταβολή αποζημίωσης προβλέπεται για φορείς της Κεντρικής Διοίκησης, των δήμων και επιχειρήσεων κοινής ωφελείας.

Τα θετικά του νομοσχεδίου

Στις νέες ρυθμίσεις προβλέπεται ότι ο παλαιός αιγιαλός καθώς και η παλαιά όχθη των μεγάλων λιμνών και των πλεύσιμων ποταμών  «ανήκουν στη  δημόσια κτήση, είναι ανεπίδεκτα κτήσης ιδιωτικών δικαιωμάτων και καταγράφονται ως κοινόχρηστα που ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο». Πάντως, ο νομοθέτης κάνει σαφές ότι δεν θίγονται ιδιωτικά δικαιώματα. Ειδικότερα αναφέρει ότι «δεν θίγονται ήδη κτηθέντα ιδιοκτησιακά δικαιώματα και ισχύουσες συμβάσεις παραχώρησης». Με άλλα λόγια, όσοι πρόλαβαν, πρόλαβαν.

Στα καλά του νομοσχεδίου είναι ότι θέτει ένα κατώτατο όριο στο πλάτος της παραλίας, το οποίο καθορίζεται από τουλάχιστον  30 μέτρα μέχρι 50 μέτρα, ενώ ο ισχύον νόμος αναφέρει στο …φλου «μέχρι 50 μέτρα».

Επίσης, προβλέπει το αυτονόητο, δηλαδή ότι αν μεταξύ αιγιαλού και δημόσιας οδού παρεμβάλλεται ιδιωτικό ακίνητο πρέπει να υπάρχει ελεύθερη δίοδος για την ακώλυτη και ασφαλή πρόσβαση στον αιγιαλό από τη δημόσια οδό,  σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία.