Η υπερδεκαετής οικονομική κρίση συσσώρευσε πλήθος δημοσιονομικών και μακροοικονομικών προβλημάτων, η διευθέτηση των οποίων απαίτησε σχεδόν βίαιη προσαρμογή διαρκείας. Εισοδήματα, αμοιβές και αξίες υποχώρησαν δραματικά και επιπλέον σημειώθηκαν ανακατανομές υπέρ του κράτους και σε βάρος των ιδιωτών.
Βαρύ, αδυσώπητο και εν πολλοίς άδικο ήταν το τίμημα της χρεοκοπίας.
Η αποδοχή και μόνο των συνεπειών της, είτε διά της επαύξησης των φόρων, είτε διά του περιορισμού των δημοσίων δαπανών, είτε τέλος διά της αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων μέσω της διεκδίκησης χρεών και δανείων, επέβαλε πρωτοφανείς αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής, της κοινωνικής και της πολιτικής ζωής.
Λίγο-πολύ έχουν καταγραφεί και στατιστικώς έχουν αποδοθεί. Ωστόσο, η διά των αριθμών απόδοση σε μακρο-επίπεδο των συνεπειών της χρεοκοπίας δεν επαρκεί να εξηγήσει τη συντελεσθείσα κοινωνική αποδιάρθρωση.
Οταν επιχειρήσει κανείς να προσαρμόσει τις μακροοικονομικές επιπτώσεις σε μικρο-επίπεδο, να εξατομικεύσει δηλαδή τις συνέπειες της χρεοκοπίας, βρίσκεται αντιμέτωπος με πλήθος προσωπικά και οικογενειακά δράματα.
Αυτή η μετάπτωση από την ευημερία στην ανημπόρια αποδιοργανώνει και αποσυντονίζει τα πρόσωπα, μεταβάλλει χαρακτήρες και φέρνει στο προσκήνιο συμπεριφορές αλλοπρόσαλλες.
Επειτα από δέκα χρόνια παραμονής σε καθεστώς οικονομικής κρίσης, άντρες και γυναίκες έχουν χάσει δουλειές και εισοδήματα, νοικοκυριά έχουν κατέλθει τα σκαλιά της κοινωνικής διαστρωμάτωσης, πρόσωπα έχουν ισοπεδωθεί, οι διαπροσωπικές σχέσεις έχουν κλονιστεί, η αυτοεκτίμηση σε πολλές περιπτώσεις έχει καταρρεύσει, η εκτίμηση των άλλων για τον άλλον επίσης, με αποτέλεσμα οι εντάσεις στα σπίτια να περισσεύουν και οι συγκρούσεις σε οικογενειακή κλίμακα να λαμβάνουν πρωτοφανείς διαστάσεις, όπως μαρτυρούν τα πολλά τραγικά γεγονότα των τελευταίων ημερών, το νέο κύμα αυτοκτονιών, ιδιαιτέρως γυναικών, που κατακλύζει την επικαιρότητα, συγκλονίζοντας τους πάντες και τα πάντα.
Η αλήθεια είναι ότι στο κοινωνικό πεδίο τώρα ωριμάζει η κρίση, τώρα φανερώνει τις μεγάλες πληγές που άνοιξε στο κοινωνικό σώμα. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει πια πεδίο, ούτε χρόνος για αγώνες άγονους, για εγωπαθείς και εγωκεντρικές αντιπαραθέσεις.
Οι συνθήκες επιβάλλουν προσγείωση και ταπεινότητα απ’ όλους. Και βεβαίως επιλογές ανάπτυξης και προόδου, ικανές να προσφέρουν εργασία και νέα εισοδήματα σε όσο γίνεται περισσότερους.
Για να επιστρέψει η ελληνική κοινωνία σε σχετική κανονικότητα, για να επουλώσει τις ανοιχτές πληγές της, θα πρέπει να επιλέξει κυρίως να βαδίσει σε δρόμους ανάπτυξης και δημιουργίας. Χωρίς νέες δουλειές και νέα εισοδήματα τα κοινωνικά προβλήματα θα μεγεθύνονται και τα προσωπικά δράματα θα πολλαπλασιάζονται.
Οσοι φέρουν την ευθύνη της επιλογής των στόχων και των πολιτικών οφείλουν να λάβουν υπόψη την κοινωνική παράμετρο και να δράσουν αναλόγως. Κοινώς, η ανάπτυξη επείγει, οι πολίτες δεν αντέχουν, η κοινωνία δεν αντέχει.
Ας το γνωρίζει και ο υπουργός Οικονομικών που νομίζει ότι υπάρχει χρόνος…
