Δεν χρειάζεται να κατάγεται κάποιος από την Ευρυτανία, ούτε καν να έχει επισκεφθεί την καρδιά της ορεινής Ελλάδας, για να «δει» κάτι από τον δικό του τόπο μέσα στο βιβλίο «Ο Κερδώος Ερμής σταμάτησε στο Καρπενήσι»: Τις αγωνίες, την φτώχεια και τα αδιέξοδα στην οικονομική ζωή στις πιο ταραχώδεις περιόδους της Ελλάδας.
Ή το πείσμα, τις επιχειρηματικές προσπάθειες και την δημιουργικότητα ορισμένων στις κρίσιμες στιγμές ανάτασης.
Μέσα από τις 247 σελίδες του βιβλίου (εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος) του δημοσιογράφου Δημήτρη Ευαγγελοδήμου ξεπηδούν στιγμιότυπα περασμένων αιώνων, ενδεικτικά του κλίματος της εποχής στο απομονωμένο Καρπενήσι, παράλληλα με «εικόνες» που προφανώς υπήρχαν και στην υπόλοιπη Ελλάδα (και ακόμα υπάρχουν!):
Οι εμποροπανηγύρεις σε ξέφωτα, τα βερεσέδια των παντοπωλείων, η αλληλεγγύη και ο έντονος ανταγωνισμός των εμπόρων, οι φιλίες και οι αντιπάθειες στην αγορά, η μιζέρια και η γενναιοδωρία.
Η ματιά του συγγραφέα, ρεπορταζιακή (για χρόνια άλλωστε «υπηρέτησε» στις… σομόν –οικονομικές- σελίδες των εφημερίδων). Η γραφή του πότε «αυστηρή» στην καταγραφή δημογραφικών και οικονομικών στοιχείων και πότε «μυθιστορηματική» για όσα ο ίδιος έχει ακούσει και δει.
Και ο τίτλος, εμπνευσμένος από το γνωστό βιβλίο του Κάρλο Λέβι (Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι), στο οποίο ο συγγραφέας περιγράφει τη ζωή του όσο ήταν πολιτικός εξόριστος στη Νότια Ιταλία σε μια περιοχή «πίσω από τον κόσμο», όπως έλεγαν κάποτε και για την Ευρυτανία. «Δεκάδες ερευνητές και ιστοριογράφοι του Καρπενησιού και γενικότερα της Ευρυτανίας εξέτασαν και κατέγραψαν λίαν ικανοποιητικώς την ιστορία της περιοχής σε βάθος χρόνου.
Ο όμορφος τόπος
Ωστόσο, λίγες και ενδεικτικές είναι οι αναφορές στην οικονομική ιστορία της πόλης και στους πρωταγωνιστές της. Αυτό το κενό αποπειράται να καλύψει (έστω και μερικώς) τούτο το βιβλίο (…) Προφανώς, το βιβλίο αυτό δεν φιλοδοξεί να αντιγράψει το αριστούργημα του Λέβι. Όμως, τούτο θέλει να καταδείξει: Το Καρπενήσι, όμορφος τόπος με ζωντανούς ανθρώπους, επί χρόνια δεν είχε καταφέρει να ακολουθήσει την υπόλοιπη Ελλάδα στην πρόοδο, λόγω της απομόνωσης και της γεωμορφολογίας (…) Παρά ταύτα, υπήρξαν άνθρωποι που το προσπάθησαν – και ακόμη το προσπαθούν. Σε αυτούς λοιπόν τους ανθρώπους και στο περιβάλλον που έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν αναφέρεται αυτό το βιβλίο» γράφει στο εισαγωγικό σημείωμα ο… παρολίγον έμπορος και τελικά δημοσιογράφος επί 37 χρόνια Δημήτρης Ευαγγελοδήμος.
Γεννημένος ο ίδιος από πατέρα έμπορο, «που κι αυτός εμπόρου γιος ήταν», μεγάλωσε μέσα στην αγορά και γνώρισε τους ανθρώπους της, γι’ αυτό σε ξεχωριστό κεφάλαιο (Αγοραίες ιστορίες) ξετυλίγει τις αναμνήσεις του και διηγείται, με ζωηρό τρόπο, όσα έζησε στο οικογενειακό κατάστημα τροφίμων και ποτών, κατά κύριο λόγο. Το βιβλίο ωστόσο δεν είναι προϊόν (τρυφερών, αποκαλυπτικών ή και αστείων) αναμνήσεων του συγγραφέα, αλλά της δημοσιογραφικής «βουτιάς» του σε έγκυρες πηγές:
Από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και την Εθνική Βιβλιοθήκη, μέχρι τα πανεπιστήμια Κρήτης και Θεσσαλίας, τις εφημερίδες της εποχής, τα οικογενειακά αρχεία παλιών εμπόρων κ.λπ. Αναδεικνύοντας με σαφήνεια τα «τι, ποιος, που, πότε και γιατί», ο συγγραφέας παραδίδει τελικά συγκεντρωμένο -κωδικοποιημένο σε ροή που δεν κουράζει, παρά το μέγεθος της πληροφορίας- ένα πλούσιο υλικό, που μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο «εργαλείο» για τον ερευνητή του σήμερα αλλά και τον ιστορικό του μέλλοντος. Ένα υλικό συγκινητικό για όσους γνώριζαν τους παλιούς εμπόρους του Καρπενησίου και σίγουρα για τους επιγόνους τους.
