Η ιστορική μνήμη δεν πρέπει ποτέ να χάνεται. Ακόμη κι αν περνούν αιώνες. Αυτή την ιστορική μνήμη πρέπει και οι Έλληνες να κρατούν ζωντανή. Και αυτό είναι το βαθύ νόημα της επετείου από την επανάσταση του 1821.
Σχεδόν 200 χρόνια μετά από τα ταραγμένα, αλλά και τόσο μοναδικά, χρόνια από την εθνική παλιγγενεσία και οι ήρωες του 21 συνεχίζουν να συγκινούν. Και να αποτελούν φωτεινά παραδείγματα προς μίμηση για όλους εμάς.
Για το λόγο αυτό έγινε μια μοναδική έκθεση κειμηλίων της Ελληνικής Επανάστασης, η οποία φιλοξενήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Γηροκομείου Πειραιώς και συνδέθηκε με τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Νικήτα Σταματελόπουλου, γνωστού και ως «Νικηταρά Τουρκοφάγου», που έγινε με χορηγία του Βαγγέλη Μαρινάκη στη μνήμη του πατέρα του, Μιλτιάδη Μαρινάκη.
Εκεί μπορεί να δει κανείς τα εκθέματα της Φιλελληνικής Συλλογής Μιχαήλ και Δήμητρας Βαρκαράκη.
Μοναδικά έργα από την εποχή της Επανάστασης, προσωπογραφίες ηρώων, εικόνες από την καθημερινότητα, ηρωικές πράξεις και μάχες ανθρώπων που θυσιάστηκαν για να απολαμβάνουμε εμείς την ελευθεριά και τη δημοκρατία.
Στην έκθεση αυτή, ειδικά στη σημερινή εποχή όπου οι αξίες και τα ιδανικά του αλτρουισμού και της ανιδιοτελούς θυσίας έχουν υποχωρήσει τέτοιες εκθέσεις μας κάνουν να σκεπτόμαστε ότι δεν
θα πρέπει να ξεχνάμε ποτέ, πως κάποιοι αγωνίστηκαν και έδωσαν το αίμα τους για να ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι.
Η συλλογή περιλαμβάνει 350 έργα και υπήρξε το αποτέλεσμα της ακούραστης προσπάθειας του Μιχαήλ Βαρβαράκη, γιατρού από το Ηράκλειο Κρήτης παθιασμένου με την ιστορία της πατρίδας του, ο οποίος ανέκαθεν αγαπούσε τον τρόπο αντιμετώπισης της Ελλάδας από τους φιλέλληνες καλλιτέχνες του εξωτερικού.
Για να φτάσει η συλλογή στο σημείο που τη βλέπουμε σήμερα, χρειάστηκε να περάσουν παραπάνω από 45 έτη, ενώ είναι σημαντικό το ότι καλύπτει όλες τις μορφές τέχνης φιλελληνισμού: εκτός άλλων, περιέχει ελαιογραφίες, υδατογραφίες, ακουαρέλες, κεντήματα, επιτραπέζια ρολόγια, ταπισερί, βάζα από πολύχρωμη πορσελάνη και χρυσή διακόσμηση και περίπου 60 πιάτα. Τα έργα φέρουν υπογραφές ζωγράφων όπως ο Ζιλ Λοράν (1869-1905), ο Ζοζέφ Τομά (1828-1899), ο Λουί Τιλιέρ (1829 – π. 1870), ο Γουίλιαμ Χένρι Μπάρτλετ (1809-1854), ο Βιντσέντζο Λάντζα (1822-1902), ο Φρίντριχ Κρίστοφ Νίλσον (1811-1879), ο Αρι Σάφερ (1795-1858) και πολλών άλλων, ανάμεσα στους οποίους και άγνωστοι.
Με τη συλλογή αναδεικνύεται ο σεβασμός των Ευρωπαίων προς την αρχαιολατρεία (πίνακες αρχαίων μνημείων) και κυρίως ο ύμνος στα βάσανα, τα πάθη και την προσπάθεια των Ελλήνων για την ελευθερία από τον τουρκικό ζυγό (απεικονίζονται μάχες, πορτρέτα αγωνιστών, ηθογραφικά θέματα).
Ορισμένα από τα έργα της Συλλογής Βαρκαράκη που προς το παρόν έχουν επιλεγεί για να εκτεθούν στο Γηροκομείο Πειραιώς είναι τα «Θόδωρος Κολοκοτρώνης» (ελαιογραφία σε μουσαμά, αγνώστου), «Οι εναπομείναντες της φρουράς του Μεσολογγίου τη στιγμή που βάζουν φωτιά στην πυριτιδαποθήκη για να ανατιναχθούν» (ελαιογραφία του Νίλσον), «Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί τη σημαία της επανάστασης στα Καλάβρυτα» (ελαιογραφία αγνώστου) και «Ο Κολιόπουλος Πλαπούτας αμύνεται στα Δερβενάκια και τον Ισθμό» (όψιμο αντίγραφο της λιθογραφημένης παράστασης από το λεύκωμα του Πέτερ φον Χες).
Οι δραστηριότητες της Συλλογής Βαρκαράκη πάντως είναι αρκετές. Το 2015 τα έργα εξετέθησαν στο Ιδρυμα Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη υπό μορφή διαφανειών, ενώ πέρυσι τον Μάρτιο 25 έργα που έχουν σχέση με αρχαία μνημεία φιλοξενήθηκαν στο Μουσείο Ακροπόλεως. Εδώ και αρκετό καιρό ορισμένα έργα σχετικά με το ’21 εκτίθενται στο Μουσείο του Ναυπλίου.
Η μεγάλη επιθυμία του Μ. Βαρκαράκη πάντως είναι η έκθεση της συλλογής στο εξωτερικό, στην Ευρώπη. Μάλιστα, υπάρχει μια περίπτωση να φιλοξενηθεί στη Βιέννη, χωρίς όμως ακόμη να είναι κάτι σίγουρο. «Αυτός ο ύμνος των ευρωπαίων ζωγράφων για τα πάθη των Ελλήνων πρέπει να γίνει γνωστός παντού» λέει ο συλλέκτης, ο οποίος ποτέ δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο κόστος του κάθε έργου.
«Η τιμή ήταν το τελευταίο που με ενδιέφερε. Ρωτούσα πάντα αν τα έχει δει κάποιος άλλος. Γιατί τελικά, η συλλογή δεν είναι για μένα, είναι για τα σχολειά. Είναι για όλον τον κόσμο».
