Ποιος το περίμενε: στη Γαλλία με το ανεπτυγμένο κοινωνικό κράτος – είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που δεν αντιμετωπίζει δημογραφικό πρόβλημα διότι η μητρότητα επιδοτείται αδρά – σχεδόν το 17% των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα καθυστερούν τις πληρωμές του ενοικίου τους ή τις δόσεις του στεγαστικού τους δανείου. Μόνο τα ελληνικά νοικοκυριά, που βρίσκονται στις χαμηλότερες εισοδηματικές βαθμίδες, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες για την καταβολή των στεγαστικών τους υποχρεώσεων. Η ειδοποιός διαφορά, βέβαια, μεταξύ της χώρας μας και της Γαλλίας είναι ότι εκεί το επίπεδο της φτώχειας είναι πολύ χαμηλότερο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα κοινή έρευνα του Ιδρύματος του διάσημου για το ανθρωπιστικό του έργο Αββά Πέτρου (Fondation Abbé-Pierre) και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εθνικών Ενώσεων Αστέγων, το 16,8% των γαλλικών νοικοκυριών καθυστερούν τις πληρωμές ενοικίων και δόσεων των στεγαστικών δανείων.
Την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των φτωχών κακοπληρωτών (δεν μιλάμε για τους λεγόμενους «στρατηγικούς») αυξήθηκε κατά 24,4% στη Γαλλία. Στην Ελλάδα το 21,3% των φτωχών νοικοκυριών δυσκολεύονται στις πληρωμές του ενοικίου ή του δανείου τους. Στη δύσμοιρη χώρα μας, μάλιστα, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά… 66,4% την τελευταία δεκαετία.
Το κόστος της στέγασης
Η Γαλλία έχει, βεβαίως, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας στην Ευρώπη (13,6% το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat). Η Ελλάδα με ποσοστό 21,2% είναι τέταρτη στην κατάταξη μετά τη Ρουμανία (25,3%), τη Βρετανία (23,2%) και την Ισπανία (22,3%) – στην ΕΕ η σχετική φτώχεια ορίζεται ως το ποσοστό του πληθυσμού που ζει με εισόδημα χαμηλότερο του 60% του μέσου εισοδήματος στη χώρα.
Σε ό,τι αφορά τη Γαλλία, μείζων αιτία των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα φτωχά νοικοκυριά για να πληρώσουν νοίκι και στεγαστικό δάνειο είναι η αύξηση κατά 33,4% του κόστους της στέγασης το διάστημα 2007-2017. Είναι η δεύτερη σε ποσοστό αύξηση που καταγράφεται μετά την αύξηση στη Φινλανδία (33,5%). Και να σημειωθεί ότι μόνο το 20% των φτωχών νοικοκυριών στη Γαλλία δαπανά άνω του 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για τις δαπάνες στέγασής του.
Μεγάλη αύξηση του κόστους στέγασης τα χρόνια αυτά έχει παρατηρηθεί στη Βρετανία και στην Ισπανία (οι τιμές ανέκαμψαν θεαματικά μετά την καταβαράθρωσή τους εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης που στις χώρες αυτές ήταν και κρίση της αγοράς ακινήτων). Μεγάλες αυξήσεις καταγράφηκαν επίσης στο real estate της Ιρλανδίας, της Ολλανδίας και του Βελγίου.
Εισοδηματικές ανισότητες
Η Fondation Abbé-Pierre, πάντως, θεωρεί ως γενεσιουργό αιτία των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα φτωχότερα νοικοκυριά στη Γαλλία την όξυνση των εισοδηματικών ανισοτήτων στη χώρα, με την πρωτοφανή διεύρυνση της εισοδηματικής ψαλίδας μεταξύ πλουσίων και φτωχών. «Στις χώρες με τις μεγαλύτερες ανισότητες εισοδημάτων οι φτωχότεροι δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αξιοπρεπή στέγαση. Διότι αυτοί είναι που υποφέρουν από τις αυξήσεις των τιμών των ακινήτων και επίσης από την αύξηση του κόστους της ενέργειας (7 εκατ. νοικοκυριά δυσκολεύονταν να ζεσταθούν το 2017 στη Γαλλία). Η γαλλική κυβέρνηση, ασφαλώς, δεν αγνοεί το στεγαστικό πρόβλημα που υπάρχει στη χώρα και το οποίο, όπως σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έχει επιδεινωθεί δραματικά το τελευταίο διάστημα λόγω του Airbnb και εν γένει της λεγόμενης «οικονομίας του διαμοιρασμού». Στα τέλη του 2018 η κυβέρνηση του Εντουάρ Φιλίπ ψήφισε νόμο για την ανέγερση «περισσότερων και φθηνότερων κατοικιών».
Πέραν των νοικοκυριών που δυσκολεύονται να στεγαστούν και να θερμανθούν, έχουν πολλαπλασιαστεί και τα νοικοκυριά (συνήθως μονοπρόσωπα) που δεν έχουν… καθόλου στέγη. Τα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από τη γαλλική Στατιστική Υπηρεσία Insee αφορούν το έτος 2012 και καταγράφουν περί τους 141.000 άστεγους στη Γαλλία. Τουλάχιστον την περίοδο 2007-2017 οι «δαπάνες για έκτακτη στέγαση» τετραπλασιάστηκαν στη χώρα και έφθασαν από τα 200 στα 800 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με μια μελέτη του γερουσιαστή των Ρεπουμπλικανών Ζαν-Μαρί Μορισέ που παραθέτει η εφημερίδα «Le Figaro».
