Η αριστερά είχε πάντοτε μια αντίληψη ότι τα ψηφοδέλτια πρέπει να εκφράζουν τις διαφορετικές κοινωνικές κατηγορίες που θέλει να εκπροσωπήσει και τα διαφορετικά κοινωνικά κινήματα στα οποία συμμετέχει. Μάλιστα το παρουσίαζε αυτό ως τη διαφορά της από τα «αστικά» κόμματα, που λίγο πολύ είχαν το ίδιο καλούπι «πολιτευτή».
Αυτό έγινε ακόμη πιο έντονο στη μακρά περίοδο όπου η αριστερά μπορούσε να διεκδικεί να είναι μόνο μια δύναμη αντίστασης και όχι μια δύναμη διακυβέρνησης. Τότε η λογική ήταν όντως τα ψηφοδέλτια να αντανακλούν τα διαφορετικά κινήματα.
Βέβαια και τότε συχνά το πραγματικό κριτήριο ήταν οι εσωκομματικές ισορροπίες και στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, οι ισορροπίες των «συνιστωσών». Τώρα που τα πρόσωπα… εκτέθηκαν και βγήκαν οι αδυναμίες τους (όπως τα μηνύματα της κ. Μυρσίνης Λοίζου στα social media) έρχεται και μια διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων.
Το αρνητικό βάρος των πεπραγμένων του ΣΥΡΙΖΑ
Τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κυβερνών κόμμα, που μάλιστα έχει ήδη συμπληρώσει μια τετραετία στην εξουσία. Δεν μπορεί εύκολα να παρουσιαστεί ως μια «κινηματική δύναμη». Κρίνεται πολύ περισσότερο από τα πεπραγμένα του στα υπουργεία, από τα μέτρα που ψήφισε, τις πολιτικές που εφάρμοσε (ή δεν εφάρμοσε) παρά από τις διαδηλώσεις στις οποίες συμμετείχε, ή τα κινηματικά αιτήματα τα οποία πρόταξε.
Όμως, αυτό γεννά ένα πρόβλημα. Γιατί ενώ τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας στην Ελλάδα προτιμούν να κατεβαίνουν στον εκλογικό στίβο κυρίως με βάση το κυβερνητικό έργο τους, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να κάνει το ίδιο με το δικό του.
Να το πούμε απλά: ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιθυμεί να διεκδικήσει την ιδιοκτησία του μεγαλύτερου μέρος των πεπραγμένων του από το 2015 και μετά. Γιατί αυτά κατά κύριο λόγο περιλαμβάνουν σκληρά μέτρα λιτότητας, παραμονή στη μνημονιακή επιτήρηση και πολιτικές που μόνο ως νεοφιλελεύθερες μπορούν να χαρακτηριστούν.
Λίγα είναι τα μέτρα «κοινωνικού προσώπου» τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ όντως αναγνωρίζει ως θετικό επίτευγμα. Από εκεί και πέρα, απλώς υποστηρίζει ότι κατάφερε να βγάλει τη χώρα από τα μνημόνια.
Φυσικά, γίνεται και μια προσπάθεια αυτά τα πεπραγμένα να ενταχθούν σε ένα αφήγημα «ανάπτυξης» ή «αναδιανομής», όμως οι περισσότεροι ξέρουν ότι πολύ δύσκολα μπορεί να βγει ο ΣΥΡΙΖΑ να βγει σε αυτές τις εκλογές και να έχει ένα αίτημα μεγάλης κοινωνικής ανατροπής.
Υπάρχει προφανώς η όλη προσπάθεια να διαμορφωθεί ένα κλίμα πόλωσης και να αποτυπωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντίπαλος απέναντι στο κατεστημένο ή τη «διαπλοκή». Όμως, αυτό αφορά την προεκλογική εκστρατεία και δεν μπορεί εύκολα να συμπεριληφθεί στα ψηφοδέλτια.
Υπάρχει έπειτα το ερώτημα της «διεύρυνσης» προς την κεντροαριστερά. Αυτό είναι αλήθεια πως πρόκειται να αποτελέσει μια βασική αιχμή και λογική θα αποτυπωθεί στην επόμενη διεύρυνση του ψηφοδελτίου, όταν θα γίνει και προσπάθεια να δικαιολογηθεί η νέα «διπλή ονομασία» ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική συμμαχία. Εκεί υποθέτουμε ότι θα δούμε και πόσα στελέχη από τον ευρύτερο χώρο του ΠΑΣΟΚ και της κεντροαριστεράς τελικά θα συμπληρώσουν το ψηφοδέλτιο ώστε να δικαιολογήσουν τη λογική της διεύρυνσης.
Με αυτά τα δεδομένα το πρώτο μέρος των υποψηφιοτήτων του ΣΥΡΙΖΑ πέραν του να περιλαμβάνει τους ήδη ευρωβουλευτές και ορισμένα πολιτικά στελέχη που θα ήθελαν να δοκιμαστούν στην κάλπη των ευρωεκλογών αποτυπώνει κυρίως την προσπάθεια να φανεί ότι εκπροσωπούνται διάφορες ευαισθησίες, διάφορες κοινωνικές κατηγορίες όπως και προσωπικότητες που έχουν έντονο συμβολισμό, την ίδια ώρα που υπογραμμίζει την απόσταση ανάμεσα στο συμβολισμό και την πραγματικότητα.
Η σύνθεση του ψηφοδελτίου
Έχουμε έτσι τους τρεις ήδη ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Δ. Παπαδημούλη, Κ. Κούνεβα και Στ. Κούλογλου. Σε αυτούς προστίθενται:
Ο κ. Γ. Μουζάλας που στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύει όλη την εκρηκτική αντίφαση της μεταναστευτικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ που προς τα έξω ήθελε να δίνει την εικόνα της «ευαισθησίας» και της «αλληλεγγύης» και την ίδια ώρα διαμόρφωνε απαράδεκτες συνθήκες στα hot spots τύπου Μόριας υλοποιώντας την πολιτική της «Ευρώπης Φρούριο» που θέλει απαράδεκτες συνθήκες στα σημεία εισόδου ώστε να στέλνεται το μήνυμα ότι τα πράγματα δεν είναι καλά στην Ελλάδα. Ο πολυπράγμων τέως πρύτανης του ΕΚΠΑ κ. Θεοδόσης Πελεγρίνης, που έχει διατελέσει και υφυπουργός κυβερνήσεων του Αλέξη Τσίπρα. Η Ιωάννα Κοντούλη με προϋπηρεσία στο οικολογικό κίνημα, που όμως έχει χρόνια τώρα προσεγγίσει τον ΣΥΡΙΖΑ και διατέλεσε και επικεφαλής δημοσίου οργανισμού.
Ο πάλαι ποτέ διευθυντής του κομματικού ραδιοφώνου του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Αρβανίτης που στη συνέχεια μεταπήδησε προς την ιδιωτική ραδιοφωνία για να καταλήξει στην ΕΡΤ. Ο Παναγιώτης Κουρουμπλής, τέως υπουργός που από τη Β΄Αθήνας μετακινείται στο ευρωψηφοδέλτιο.
Η πρώην υφυπουργός της κυβέρνησης Σαμαρά Φωτεινή Σκοπούλη. Η εκ των υπογραφών για την πρωτοβουλία της Γέφυρας Άννα Παπαδημητρίου – Τσάτσου. Η γνωστή από τις δημόσιες παρεμβάσεις της ιδίως κατά την περίοδο των αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων και την αγώνα κατά της ΑΕΠΙ κ. Μυρσίνη Λοΐζου. Μια νεαρή δημοτική σύμβουλος και δικηγόρος από την Κομοτηνή, η κ. Ουφάκ Μουσταφά, κόρη του νυν βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Μουσταφά Μουσταφά, ώστε να εξασφαλιστεί η παρουσία της μειονότητας. Η πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας Δρ. Όλγα Νάσση, ώστε να εκπροσωπηθεί και η διασπορά.
Ο πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων Μουχαμέντι Γιόνους. Ο κ. Γιώργος Χρηστάκης από το αναπηρικό κίνημα. Ο κ. Δ. Πλουμπίδης, επιστήμονας μεγάλου κύρους και από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής ψυχιατρικής.
Προφανώς και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πέραν των πολιτικών στελεχών που χρεώνονται και επιλογές, πρόκειται για προσωπικότητες που η κάθε μία έχει τη δική της διαδρομή. Όμως, εάν κανείς κοιτάξει αυτό το πρώτο δείγμα του ψηφοδελτίου του ΣΥΡΙΖΑ στην πραγματικότητα δεν θα δει κάτι διαφορετικό από μια προσπάθεια να να εκπροσωπηθούν μια σειρά από ευαισθησίες και πολιτικές και πολιτισμικές αναφορές της αριστεράς, αν και όχι απαραίτητα κάποια μεγάλα ενεργά κινήματα, παράλληλα με την υποχρεωτική όπως φαίνεται προσπάθεια να αποτυπώνεται και η γραμμή της «κεντροαριστερής διεύρυνσης».
Ένα άθροισμα συμβολισμών
Όμως, δεν είναι – και πιθανώς ούτε να μπορούσε να είναι – ένα ψηφοδέλτιο που να εκπροσωπεί κάποια μεγάλη και βαθιά κοινωνική δυναμική ή τα διαφορετικά κινήματα στην άνθισή τους ή τα ποικίλα ρεύματα της ίδιας της αριστεράς στον πλούτο της πολυφωνίας τους. Αντ’ αυτού αυτό που μένει είναι απλώς ένα άθροισμα υπομνήσεων ότι κατά βάση όλα τα συστατικά ενός αριστερού (και εν μέρει κεντροαριστερού ψηφοδέλτιου) είναι εδώ, έστω και χωρίς ιδιαίτερη δυναμική.
Μόνο που με αυτό τον τρόπο δεν έχουμε να κάνουμε με ένα διαφορετικό ψηφοδέλτιο από αυτά που φτιάχνουν και τα υπόλοιπα κόμματα που επίσης προσπαθούν να εξασφαλίσουν μια σημαντική παρουσία διαφόρων ευαισθησιών, κοινωνικών κατηγοριών και «προσωπικοτήτων». Πλέον ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ αποκλίνει από τον κανόνα αυτό.
