Σοκάρουν τα ευρήματα νέας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος σχετικά με τις συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, του θορύβου και των ακραίων θερμοκρασιών.
Η έκθεση με τίτλο «Ανιση έκθεση και άνισες συνέπειες: κοινωνική τρωτότητα και ατμοσφαιρική ρύπανση, θόρυβος και ακραίες θερμοκρασίες στην Ευρώπη», περιγράφει με μελανά χρώματα την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα κατά του χειμερινούς μήνες.
Η χώρα μας, όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ της «Καθημερινής», βρίσκεται στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα τον χειμώνα.
Συγκεκριμένα, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων από έκθεση σε διοξείδιο του άνθρακα του αζώτου και το όζον.
Σύμφωνα με την έκθεση, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, στην Ελλάδα σημειώνονται περισσότεροι θάνατοι, όπως και στην Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, σε σχέση με τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φινλανδία.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία των ανθρώπων σχετίζονται τόσο στην ποιότητα των κατοικιών και την πρόσβαση σε θέρμανση μέχρι την προσαρμοστικότητα των ανθρώπων σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Ωστόσο, σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία δύο από τους παράγοντες είναι η φτώχεια και οι κοινωνικές ανισότητες.
Η Ελλάδα άλλωστε, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, είναι η Τρίτη χώρα ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, της οποίας οι πολίτες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να εξασφαλίσουν θέρμανση. Στην πρώτη και τη δεύτερη θέση συναντάμε τη Βουλγαρία και τη Λιθουανία.
Αναλυτικότερα, από τα νοικοκυριά τα οποία βρίσκονται κάτω από το 60% του μέσου εισοδήματος της χώρας, τα μισά αδυνατούν να κρατήσουν ζεστά τα σπίτια τους. Το 35% των μονογονεϊκών οικογενειών βρίσκεται στην ίδια κατάσταση, το ίδιο και το 40% των νοικοκυριών με έναν ηλικιωμένο.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση και ο ρόλος της κοινωνικής ανισότητας
Φαίνεται επίσης πως τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά μιας χώρας παίζουν επίσης πολύ σημαντικό ρόλο και στην εικόνα του περιβάλλοντος.
Όπως κατέγραψε η έκθεση, περιοχές με χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά έχουν 1,3-1,5 φορά υψηλότερη έκθεση σε αιωρούμενα μικροσωματίδια (PM2.5 και PM10).
Η Βουλγαρία, η Ελλάδα και περιοχές της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Σλοβακίας βρίσκονται ταυτόχρονα στο υψηλότερο 20% στην Ε.Ε. τόσο στην έκθεση των πολιτών σε μικροσωματίδια όσο και στο υψηλότερο 20% στην Ε.Ε. στη μακροχρόνια ανεργία.
Αντίστοιχα, οι περιοχές της Ελλάδας, της Κροατίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, που εμφανίζουν το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα, βρίσκονται στο υψηλότερο 20% της Ε.Ε. στην έκθεση σε όζον.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Η συσχέτιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με την ενεργειακή φτώχεια φαίνεται πως είναι άμεσα συνδεδεμένη.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, έχει αποδειχθεί ότι οι μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων στράφηκε στην καύση ξύλων, παλιών επίπλων και κάρβουνου, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, για να αντιμετωπίσει το κρύο.
Σε ορισμένες περιοχές η ρύπανση μπορεί να μειωθεί με την απαγόρευση της πώλησης συγκεκριμένων καύσιμων προϊόντων.
Στην Κρακοβία για παράδειγμα πρόσφατα αποφάσισε να απαγορεύσει οτιδήποτε άλλο εκτός από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο για τη θέρμανση από την 1η Σεπτεμβρίου 2019.
H Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σχεδιάζει να υποστηρίξει χρηματοδοτικά ένα πρόγραμμα αντικατάστασης σομπών και συσκευών που καίνε προϊόντα ξύλου στα νοικοκυριά με το χαμηλότερο εισόδημα.
