Είναι, πιστεύω, εσφαλμένη, αν όχι αφελής, η άποψη ότι το τελευταίο (μέχρι στιγμής) επεισόδιο του «σίριαλ Πολάκη» (η μαγνητοφώνηση της συνομιλίας του λεβέντη αναπληρωτή υπουργού με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος) αποτελεί, όπως έγραψε σοβαρός πανεπιστημιακός, «μία ακόμη απόδειξη, ίσως τη θεαματικότερη, της αντιθεσμικής και καθεστωτικής συμπεριφοράς του ΣΥΡΙΖΑ». Διότι η συμπεριφορά αυτή δεν είναι αυτή που φαίνεται να είναι. Δεν είναι εκείνη που χαρακτήριζε τον ΣΥΡΙΖΑ προτού ανέλθει στην εξουσία, όταν αγωνιζόταν να την κατακτήσει. Υπενθυμίζω το θράσος των δηλώσεων του κ. Τσίπρα μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εκλογών του 2012, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβηκε από το 3,6% στο 16%:
«Αν έχουν ειλικρινά μετανιώσει για τις καταστροφικές τους επιλογές που διέλυσαν την κοινωνία, μέχρι αύριο που θα τους συναντήσω να έχουν ήδη στείλει επιστολή στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των κρατών-μελών της, που να αναφέρει ρητά και κατηγορηματικά ότι δεν ισχύουν οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν σε παλαιότερη επιστολή τους».
Το ύφος με το οποίο ο ριζοσπάστης αριστερός κ. Τσίπρας απηύθυνε τότε αυτό το διάγγελμα, ως αρχηγός πλέον της αξιωματικής αντιπολίτευσης, απαιτώντας δηλώσεις μετανοίας από τους πολιτικούς αντιπάλους του παρόμοιες με εκείνες του μετεμφυλιακού κράτους της Δεξιάς, παραμένει το ίδιο. Ομως με μία διαφορά· ότι τώρα, παρά τα φαινόμενα περί του αντιθέτου, δεν υπερισχύει το θράσος αλλά ο φόβος. Διότι ενώ, ως πρωθυπουργός πλέον, έχει κάνει τη μεγαλύτερη πράξη μετανοίας (τη θεαματικότερη παγκοσμίως σήμερα – και ίσως όλων των εποχών – πολιτική «κωλοτούμπα»: με την εφαρμογή πολιτικών νεοφιλελευθερότερων και την αποδοχή δεσμεύσεων δεινότερων και μακροχρονιότερων από εκείνες της προηγούμενης κυβέρνησης, τις οποίες αναθεμάτιζε), τώρα όλες οι προσπάθειές του αποβλέπουν στο να αποσκορακίσει τη δήλωσή της (της μετανοίας) με διάφορες αλχημιστικές φόρμουλες και με επαναστατικά προπετάσματά της. Είναι τα μόνα που του έχουν απομείνει για να διασκεδάσει τις τύψεις του από την επίγνωση του πολιτικού αριβισμού του.
Για να το εικονογραφήσω παραστατικότερα: Η περίφημη, κατά τους ομοϊδεάτες του, ευφυΐα των τακτικισμών του Πρωθυπουργού δεν αποδεικνύει, όπως πιστεύουν οι αντίπαλοί του, την ωμότητα του κυνισμού του. Υπαγορεύεται περισσότερο από την αγωνία ενός άπληστου αρχιακροβάτη που, νιώθοντας πως με την αρχική, διπλή του κυβίστηση, έχει χάσει το προστατευτικό του δίχτυ (το αριστερό ηθικό του πλεονέκτημα), προσπαθεί να ενισχύσει με αμήχανες από τον τρόμο πολιτικές πιρουέτες το σθένος των μελών του τσίρκου του και να συντηρήσει, αν όχι τον θαυμασμό, τουλάχιστον την ανοχή των θεατών του.
Η άποψή μου, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μετριοπαθής, είναι η εξής: Αν δούμε όχι εξ ευθείας όψεως αλλά από μια λοξή οπτική γωνία τον πρότερο βίο και την κυβερνητική πολιτεία του αλλοπρόσαλλου πολιτικού μορφώματος που λέγεται ΣΥΡΙΖΑ, θα διακρίνουμε καθαρότερα την πολιτική του φυσιογνωμία. Και θα οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι η όλη συμπεριφορά του διασκεδάζει μάλλον παρά συντηρεί την πεποίθηση ότι διακατέχεται από καθεστωτική νοοτροπία· ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι και τόσο άφρονες όσο φαίνονται· ότι, ως γευθέντες για πρώτη φορά τα κυβερνητικά αγαθά, είναι απλώς ζαλισμένοι από την αναπάντεχη τύχη τους· και ότι το μόνο που τους ενδιαφέρει δεν είναι ο αγώνας να αλλάξουν την Ελλάδα, την Ευρώπη (και τον κόσμο ολόκληρο) προς το προοδευτικότερο, όπως διατείνονται, αλλά να συνεχίσουν να εντρυφούν στην ηδονή των κυβερνητικών απολαύσεων όσο το δυνατόν περισσότερο (χρονικά εννοώ, γιατί ποιοτικά – σύμφωνα με την αισθητική τους – δεν θα μπορούσαν να είναι περισσότερο ικανοποιημένοι).
Από εδώ προέρχονται όλα τα πολιτικά πρωτοφανή και απίστευτα που βιώνουμε στα τέσσερα τελευταία χρόνια τής με προοδευτικό πρόσημο διακυβέρνησης της χώρας: η άνθηση του πολακισμού· η περίπαθη συνεύρεση του Τσίπρα με τον Καμμένο· οι ταχυδακτυλουργίες του Προέδρου της Βουλής· ο σύμβουλος στρατηγικού σχεδιασμού Καρανίκας· τα «καθίστε κάτω, τώρα σας μιλά ο Πρωθυπουργός!»· τα τηλεοπτικά οικόπεδα Ζακύνθου· η στοργική φροντίδα για τον αρχιεκτελεστή· οι μασκοφόροι μάρτυρες κατηγορίας· τα απερίγραπτα κυβερνητικά papers· η υψωμένη γροθιά στην κηδεία του Κάστρο· η πατρική αγάπη προς τους Ρουβίκωνες· η κυρία Θάνου· οι προαγωγές στα ύπατα δικαστικά αξιώματα ανιστόρητων αρεοπαγιτών· ο κ. Τόσκας και το δίδυμο Γεροβασίλη – Παπακώστα· η υπουργοποίηση κάθε πικραμένου.
Η κυβερνητική βουλιμία του ΣΥΡΙΖΑ τον έχει οδηγήσει στην κατάκτηση ενός παγκόσμιου – ακατάρριπτου – ρεκόρ. Διότι στο τετράχρονο διάστημα της διακυβέρνησής του έχει διαπράξει τόσα ανομήματα όσα διέπραξαν όλες μαζί οι κυβερνήσεις τα προηγούμενα σαράντα μεταπολιτευτικά χρόνια. Γι’ αυτό και η χωρίς γραβάτα εμφάνιση και η κραυγή «hasta la victoria siempre!» αδυνατούν να συγκαλύψουν, έστω και συμβολικά, την ολόψυχη δήλωση μετανοίας που έχει αναδυθεί από τη νεοφιλελεύθερη πολιτική του.
Ο κ. Νάσος Βαγενάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
