Στα δέκα συνήθη ερωτήματα των ασφαλισμένων για τη συνταξιοδότηση από τον ΕΦΚΑ απαντά το υπερταμείο σε έναν μίνι χρηστικό οδηγό σύνταξης. Πάντως τονίζεται ότι με τον νόμο Κατρούγκαλου – για τον οποίο αναμένεται σύντομα η απόφαση του ΣτΕ – οι συντάξεις είναι «ψαλιδισμένες», ενώ καταγράφεται και μεγάλος χρόνος αναμονής για την έκδοση της οριστικής σύνταξης. Επισημαίνεται ότι ο νόμος Κατρούγκαλου επέφερε συνολικά 22 περικοπές στις νέες κύριες συντάξεις έως 30% (αιτήσεις από τον Μάιο του 2016), στις επικουρικές, στα εφάπαξ, στα μερίσματα, στις συντάξεις χηρείας κ.ά.
Οι δέκα ερωτήσεις – απαντήσεις για τη συνταξιοδότηση από τον ΕΦΚΑ έχουν ως εξής:
1. Τι σημαίνει «θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος»;
Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι ταυτόχρονα έχουν συμπληρωθεί τόσο οι ελάχιστες απαιτούμενες από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ημέρες ασφάλισης όσο και η ηλικία. Από την ημερομηνία κατά την οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, το θεμελιωμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί με αίτηση συνταξιοδότησης, προκειμένου να χορηγηθεί η σύνταξη.
2. Οφείλω ασφαλιστικές εισφορές στον τέως ΟΑΕΕ. Με ποιες προϋποθέσεις μπορεί να μου χορηγηθεί σύνταξη, εθνική και ανταποδοτική;
Οι οφειλέτες του τέως ΟΑΕΕ μπορούν να συνταξιοδοτηθούν εφόσον οι οφειλές τους από ασφαλιστικές εισφορές δεν ξεπερνούν τα 20.000 ευρώ (14.202 ευρώ κεφάλαιο + τόκοι), οι οποίες παρακρατούνται από τη σύνταξη σε σαράντα μηνιαίες δόσεις. Το ποσό που τυχόν υπερβαίνει το παραπάνω όριο πρέπει να εξοφληθεί εντός δίμηνης προθεσμίας από τη νόμιμη κοινοποίηση του εγγράφου περί οφειλής. Το ποσό που δύναται να παρακρατηθεί μπορεί να είναι μικρότερο του παραπάνω ορίου, ανάλογα με το ύψος του ποσού της σύνταξης και τη χρονική διάρκειά της (π.χ. σύνταξη αναπηρίας ή θανάτου). Εάν δεν είναι επιτρεπτό να χορηγηθεί σύνταξη λόγω οφειλής, δεν χορηγείται μόνο η εθνική σύνταξη.
3. Εχω οκτώ χρόνια ασφάλισης στο τέως ΙΚΑ – ΕΤΑΜ μόνο. Δικαιούμαι εθνική και ανταποδοτική σύνταξη;
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται εθνική και ανταποδοτική σύνταξη εφόσον έχουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (για πλήρη σύνταξη σε ηλικία 67 ετών με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης και για μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 62 ετών με τις ανωτέρω ημέρες ασφάλισης και ειδικές προϋποθέσεις ασφάλισης, σύμφωνα με καταστατικές διατάξεις) και όχι μόνο επειδή ασφαλίστηκαν για κάποιο χρονικό διάστημα.
4. Πώς υπολογίζονται οι συντάξιμες αποδοχές;
Είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των αποδοχών ή του εισοδήματος του ασφαλισμένου, για τα οποία καταβλήθηκαν εισφορές κλάδου σύνταξης από 1/1/2002 μέχρι και την παραμονή της αίτησης συνταξιοδότησης, με τον συνολικό χρόνο ασφάλισης της ίδιας περιόδου.
5. Δεν έχω χρόνο ασφάλισης ή έχω λίγο χρόνο ασφάλισης από το 2002 και μετά. Πώς υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη;
Αν δεν υπάρχει χρόνος ασφάλισης (πραγματικός, πλασματικός, χρόνος προαιρετικής ασφάλισης ή άλλος που λογίζεται ως συντάξιμος) τουλάχιστον πέντε ετών από την 1/1/2002 έως και την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, τότε για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών αναζητείται χρόνος ασφάλισης (πραγματικός, πλασματικός, χρόνος προαιρετικής ή άλλος που λογίζεται ως συντάξιμος) και κατά το πριν από την 1/1/2002 χρονικό διάστημα και μέχρι τη συμπλήρωση έως πέντε ετών ασφάλισης.
6. Μισθωτός ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, που είχε συμπληρώσει 4.500 ημέρες ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας του στις 31/12/2012 με συνεχή ασφάλιση τα τελευταία πέντε χρόνια, πότε δικαιούται μειωμένη σύνταξη;
Εφόσον στις 31/12/2010 είχε θεμελιώσει δικαίωμα για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, μπορεί να το ασκήσει οποτεδήποτε χωρίς να απαιτείται να έχει συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του. Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, είναι η πραγματοποίηση 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης την τελευταία πενταετία πριν από το έτος υποβολής της αίτησης για συνταξιοδότηση ή πριν από το έτος συμπλήρωσης του 60ού έτους της ηλικίας.
7. Εχω ασφαλιστεί διαδοχικά στον τέως ΟΑΕΕ και στο τέως ΙΚΑ – ΕΤΑΜ. Από ποιον φορέα θα συνταξιοδοτηθώ;
Η σύνταξη θα χορηγηθεί από τον ΕΦΚΑ, με όλο τον χρόνο ασφάλισης που έχει πραγματοποιηθεί στους δύο φορείς, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.
8. Ποιο είναι το ποσό της προσωρινής σύνταξης λόγω γήρατος;
Η προσωρινή σύνταξη κυμαίνεται από 384 έως 768 ευρώ και μειώνεται αν η σύνταξη που θα χορηγηθεί είναι μειωμένη λόγω ορίου ηλικίας. Οταν η αίτηση συνταξιοδότησης υποβάλλεται ηλεκτρονικά, η προσωρινή σύνταξη λόγω γήρατος υπολογίζεται στο 80% του ποσού της οριστικής σύνταξης, όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4387/2016. Στην περίπτωση χορήγησης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, το ποσό μειώνεται αναλόγως.
9. Ποιο είναι το ποσό της εθνικής σύνταξης λόγω γήρατος;
Το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης είναι 384 ευρώ (τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης και 40 έτη μόνιμης και νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης για τη χορήγηση σύνταξης λόγω γήρατος).Το ποσό της εθνικής σύνταξης μειώνεται ως εξής: α) 2% για κάθε έτος που υπολείπεται των 20 ετών ασφάλισης και μέχρι τα 15 έτη ασφάλισης, οπότε ανέρχεται σε 345,60 ευρώ. β) 1/40 για κάθε έτος που υπολείπεται των 40 ετών μόνιμης και νόμιμης διαμονής και γ) στις περιπτώσεις καταβολής μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος (6% για κάθε έτος που υπολείπεται του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, κατ’ ανώτατο 30%) ή μειωμένης σύνταξης λόγω αναπηρίας. Εξαιρούνται όσοι συνταξιοδοτούνται λόγω γήρατος με αιτία την αναπηρία, οι οποίοι δικαιούνται το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης (384 ευρώ).
10. Για να χορηγηθεί μειωμένη σύνταξη σε μητέρα ανηλίκου, πρέπει να υπάρχει εργασία την τελευταία πενταετία με 100 ημέρες κάθε χρόνο;
Για τη χορήγηση μειωμένης σύνταξης με τις διατάξεις των μητέρων ανήλικων τέκνων δεν απαιτείται εργασία την τελευταία πενταετία.
