Το Εθνικό Κτηματολόγιο έχει «τσακωθεί» με τον χρόνο, αλλά ο χρόνος, όπως καταγγέλλουν οι τοπογράφοι, είναι αμείλικτος. Η συμμετοχή των πολιτών στην κτηματογράφηση κατά το τελευταίο μεγάλο πρόγραμμα «ΚΤΙΜΑ 16» είναι από χαμηλή έως σχεδόν μηδενική, σύμφωνα με τα όσα υποστήριξε χθες ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών (ΠΣΔΑΤΜ) κ. Μιχάλης Καλογιαννάκης.
Ο διαγωνισμός κτηματογράφησης για το υπόλοιπο της χώρας (ΚΤΙΜΑ 16) είχε προκηρυχθεί για πρώτη φορά το 2013 αλλά δεν προχώρησε λόγω δικαστικών εμπλοκών, επανασχεδιάστηκε και τον περασμένο Ιανουάριο υπεγράφησαν εκ νέου 27 από τις 32 προκηρυχθείσες συμβάσεις. Αφορά 16,5 εκατ. δικαιώματα (43% από τα συνολικά 39 εκατ. δικαιώματα της χώρας) για ακίνητα κυρίως σε αγροτικές περιοχές, για τα οποία συνήθως δεν υπάρχουν τίτλοι, γεγονός που δυσχεραίνει το έργο.
Σύμφωνα με τον ΠΣΔΑΤΜ, η έναρξη της περιόδου δηλώσεων κτηματολογίου, έγινε χωρίς την αναμενόμενη καμπάνια προώθησης από τον αρμόδιο φορέα, ο οποίος βρέθηκε απροετοίμαστος. Ο διαγωνισμός για την καμπάνια προώθησης άργησε να γίνει γνωστός και στα μέσα Ιανουαρίου κηρύχθηκε άγονος. Με μεγάλη καθυστέρηση ξεκίνησε στις αρχές Φεβρουαρίου και η ηλεκτρονική εφαρμογή για τις δηλώσεις κτηματολογίου, όμως εμφάνισε δυσλειτουργίες για να καταστεί τελικά λειτουργική στις 10 του ίδιου μήνα.
Πάντως, η διοίκηση του συλλόγου των τοπογράφων υποστήριξε, χθες σε συνέντευξη Τύπου, πως «η χρήση της ηλεκτρονικής εφαρμογής δηλώσεων κτηματολογίου είναι αυξημένη σε σχέση με την προηγούμενη». Κατά την προηγούμενη εφαρμογή το 2,75% των δηλώσεων που υποβλήθηκαν, έγινε με τη χρήση της εφαρμογής. Στα νέα προγράμματα τα ποσοστά φτάνουν από 0,72% έως 20,34%. Το μέσο ποσοστό είναι 6,52%. Παρά το ότι, η νέα εφαρμογή είναι λειτουργική από την αρχή της βδομάδας, ήδη οι δηλώσεις που γίνονται, μέσω αυτής, έχουν αυξητικές τάσεις και αναμένεται το ποσοστό 6,52% να είναι μικρό σε σχέση με το τελικό.
Επίσης, τα αργά βήματα κτηματογράφησης αποδίδονται και στην καθυστέρηση στη λειτουργία των κεντρικών γραφείων συλλογής δηλώσεων στην Αθήνα (θα λειτουργήσει τέλος του μήνα) και την Θεσσαλονίκη, αλλά και στην απροθυμία συμμετοχής των πολιτών εξαιτίας του κόστους. Σύμφωνα με τον κ. Καλογιαννάκη, έως σήμερα η συμμετοχή των πολιτών είναι αδιάφορη. Κυμαίνεται από 0,71% για τα προγράμματα κτηματογράφησης που ξεκίνησαν στις 14 Ιανουαρίου 2019 έως και 10,50% για όσα ξεκίνησαν στις 19 Νοεμβρίου 2018. Η μέση συμμετοχή είναι 1,49% με μέση έναρξη των δηλώσεων 10 Δεκεμβρίου 2018.
Όπως φαίνεται από τα στοιχεία του ΠΣΔΑΤΜ, στα προηγούμενα προγράμματα κτηματογράφησης η τελική συμμετοχή των πολιτών έφτασε από 35,31% έως 130,50% με μέση συμμετοχή 71,61%. Ωστόσο, το συγκεκριμένο ποσοστό αφορά αποκλειστικά περιοχές, όπου έχει τελειώσει η περίοδος της δήλωσης ιδιοκτησίας.
Οι τοπογράφοι υποστηρίζουν πως ο χαμηλός προϋπολογισμός του τελευταίου προγράμματος κτηματογράφησης δεν βοηθάει τους αναδόχους. Επίσης, με αφορμή τη δράση ορισμένων μηχανικών που ζητούν τοπογραφικά διαγράμματα αξίας έως και 500 ευρώ, ακόμα και για αγροτεμάχια που έχουν τη μισή αξία από το τοπογραφικό, η διοίκηση του ΠΣΔΑΤΜ προτείνει στους πολίτες να μην κάνουν τοπογραφικό για ακίνητα χαμηλής αξίας, έστω και αν ο εντοπισμός του ακινήτου μέσω της εφαρμογής του Κτηματολογίου δεν το περιγράφει ορθά και ενδέχεται να υπάρξουν σφάλματα.
Όμως για ακίνητα εντός οικισμού ή σχεδίου, καθώς και για όσα έχουν αξία και είναι αξιοποιήσιμα, μονόδρομος είναι η προσκόμιση εξαρτημένου τοπογραφικού διαγράμματος από το ΕΓΣΑ ’87 (Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς 1987). Μόνο με τον συγκεκριμένο τρόπο διασφαλίζεται η ορθή δήλωση περιουσίας και αποφεύγονται μελλοντικές διορθώσεις (χωρικές μεταβολές ή ενστάσεις Κτηματολογίου) κατά την διάρκεια μεταβίβασης ή έκδοσης οικοδομικής άδειας. Το κόστος των διορθώσεων και η καθυστέρηση υλοποίησης τους είναι πολλαπλάσιο από την, εξαρχής, ορθή δήλωση στο Κτηματολόγιο με την προσκόμιση εξαρτημένου τοπογραφικού διαγράμματος.
Σχετικά με την επίκληση στην έκτακτη χρησικτησία και την εφαρμογή της, οι τοπογράφοι τονίζουν ότι, στις περιοχές που υλοποιείται σήμερα το Κτηματολόγιο, αρκετά ακίνητα είναι μοιρασμένα «δια λόγου» και δεν υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας. Ιδιαίτερα για αγροτεμάχια, είναι υπερβολικά δύσκολο να προσκομιστούν τα απαραίτητα έγγραφα τα οποία θα αποδεικνύουν την 20ετή νομή και κατοχή του ακινήτου. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν γίνεται αποδεκτή η δήλωση του κτηματολογίου. Τέτοια έγγραφα είναι αποδείξεις ∆ΕΗ, ΟΤΕ, εταιρειών ύδρευσης κ.λπ., μισθωτήρια, αποδεικτικά επιδότησης, συμβολαιογραφική πράξη αναγνώρισης ορίων, έγγραφα υποθηκών και άλλων βαρών επί του ακινήτου, συμβόλαια γειτονικών ιδιοκτητών που αναφέρουν τον δηλούντα ως κύριο του ακινήτου, Ε9, κ.λπ.
Οι τοπογράφοι προτείνουν να υπάρξει νομοθετική αλλαγή, ώστε η επίκληση στην έκτακτη χρησικτησία να απαιτεί λιγότερα έγγραφα και να αρκεί η προσκόμιση ενός, όχι πρόσφατου, Ε9. Αυτή η δήλωση προτείνεται να χαρακτηρίζεται ως «προσωρινή δήλωση σε εκκρεμότητα» και να γίνεται «οριστική» με την προσκόμιση τίτλων ιδιοκτησίας, όπως η αποδοχή κληρονομιάς. Ο ΠΣΔΑΤΜ προτείνει επίσης παράταση της συλλογής των δηλώσεων πέραν του καθορισμένου διαστήματος (τρεις μήνες που με τις παρατάσεις φτάνουν τους εννιά).
