Ενα λαχταριστό, παχυντικό επιδόρπιο ίσως τελικά να μην κάνει και τόσο κακό – αρκεί να επιλεγεί με τη σωστή σειρά, η οποία είναι όχι μετά το κυρίως πιάτο αλλά πριν από αυτό!

Η σειρά παίζει ρόλο

Ερευνητές στις ΗΠΑ τοποθέτησαν ένα υγιεινό και ένα λιγότερο υγιεινό επιδόρπιο (φρέσκα φρούτα, τσιζκέικ λεμονιού) στην αρχή ή στο τέλος της σειράς των φαγητών στο εστιατόριο ενός πανεπιστημίου. Οπως είδαν, όταν οι επισκέπτες του εστιατορίου επέλεγαν πρώτο το επιδόρπιο, έκαναν στη συνέχεια πιο υγιεινές επιλογές σε ό,τι αφορούσε το κυρίως πιάτο και τα συνοδευτικά του, με αποτέλεσμα τελικώς να καταναλώνουν λιγότερες θερμίδες από εκείνους που επέλεγαν στην αρχή τα φρέσκα φρούτα. Δεν φάνηκε να ισχύει κάτι αντίστοιχο όταν τα επιδόρπια είχαν τοποθετηθεί στο τέλος της σειράς των φαγητών. Ακολούθησαν άλλα τρία πειράματα που αφορούσαν έναν ψεύτικο ιστότοπο παραγγελίας φαγητού, τα οποία έδωσαν αντίστοιχα αποτελέσματα με εκείνα του αληθινού εστιατορίου – με μία εξαίρεση όμως. Ποια ήταν αυτή θα διαβάσετε παρακάτω.

«Πιστεύουμε ότι τα άτομα που επέλεγαν στην αρχή το φορτωμένο με θερμίδες επιδόρπιο έκαναν μετά πιο υγιεινές επιλογές στο κυρίως πιάτο προκειμένου να αντισταθμίσουν τη… γλυκιά ατασθαλία» ανέφερε ο Μάρτιν Ρίμαν, επίκουρος καθηγητής Μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα που ήταν από τους κύριους συγγραφείς σχετικής μελέτης η οποία δημοσιεύθηκε από την Αμερικανική Ενωση Ψυχολόγων και προσέθεσε: «Αντιθέτως, όσοι επέλεγαν αρχικώς το υγιεινό επιδόρπιο πιθανώς σκέφτονταν ότι έκαναν την καλή τους πράξη για το σώμα τους ώστε να αξίζουν ένα κυρίως πιάτο με πολλές θερμίδες».

Το… χορταστικό πείραμα

Το πρώτο πείραμα του… επιδορπίου διεξήχθη στο εστιατόριο της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Ινστιτούτου Τεχνολογίας του Μοντερέι στο Μεξικό. Ο συγγραφέας της μελέτης δρ Ντέιβιντ Φλόρες και οι συνεργάτες του μελέτησαν 134 άτομα που έφαγαν στο εστιατόριο και είδαν ότι όσα εξ αυτών επέλεξαν στην αρχή το τσιζκέικ λεμονιού κατανάλωσαν τελικά 30% λιγότερες θερμίδες από εκείνα που επέλεξαν στην αρχή φρέσκα φρούτα. Συγχρόνως τα άτομα που επέλεξαν το τσιζκέικ στην αρχή της σειράς των φαγητών είχαν διπλάσιες πιθανότητες να επιλέξουν μετά πιο ελαφρύ κυρίως γεύμα (φαχίτας με ψητό κοτόπουλο και σαλάτα αντί για τηγανητό ψάρι με τηγανητές πατάτες) σε σύγκριση με εκείνα που επέλεξαν το τσιζκέικ στο τέλος της σειράς των φαγητών.

Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους και άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα. Είδαν αρχικώς ότι δεν ετίθετο θέμα κόστους καθώς το εστιατόριο είχε μενού με συγκεκριμένη τιμή, είτε επιλεγόταν το ένα επιδόρπιο είτε το άλλο. Είδαν επίσης ότι από τις άλλες παραμέτρους που διερεύνησαν (ηλικία, φύλο, Δείκτης Μάζας Σώματος, δίαιτα, άσκηση, απόψεις για την υγιεινή διατροφή) μόνο η ηλικία φάνηκε να παίζει ρόλο, με τη διαφορά στις θερμίδες που καταναλώνονταν να αυξάνεται όσο αυξανόταν η ηλικία. Να σημειωθεί ότι στη μελέτη συμμετείχαν άτομα ηλικίας 18-60 ετών (στο εστιατόριο του πανεπιστημίου τρώνε επίσης οι καθηγητές και το διοικητικό προσωπικό) με μέση ηλικία τα 32 έτη.

Η online δοκιμή

Στη συνέχεια οι ερευνητές στράφηκαν στην online παραγγελία φαγητού – μια υπηρεσία που γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής τα τελευταία χρόνια. Διεξήγαγαν τρία online πειράματα με βάση τον ίδιο σχεδιασμό που είχαν ακολουθήσει στο εστιατόριο αλλά χρησιμοποιώντας έναν ψεύτικο ιστότοπο διανομής φαγητού. Οι επιλογές επιδορπίου ήταν φρουτοσαλάτα ή κέικ σοκολάτας. Στο πρώτο πείραμα συμμετείχαν 160 άτομα, τα οποία ρωτήθηκαν τι θα διάλεγαν να φάνε από το σάιτ προκειμένου να μετρηθούν οι θερμίδες που θα κατανάλωναν. Τα ευρήματα ήταν παρόμοια με εκείνα της μελέτης στο εστιατόριο – οι συμμετέχοντες επέλεξαν συνολικά πιάτα με λιγότερες θερμίδες όταν είχαν διαλέξει στην αρχή το κέικ σοκολάτας αντί για τη φρουτοσαλάτα.

Ενα δεύτερο πείραμα με 180 συμμετέχοντες έδωσε αντίστοιχα αποτελέσματα. Τέλος, σε ένα τρίτο πείραμα στο οποίο συμμετείχαν 296 εθελοντές, οι ερευνητές θέλησαν να δουν αν ο «φόρτος» του εγκεφάλου μπορεί να επηρεάσει τις επιλογές πιάτων που έκαναν online οι συμμετέχοντες. Οι εθελοντές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Στη μια ομάδα ζητήθηκε να απομνημονεύσει έναν διψήφιο αριθμό πριν από την παραγγελία του φαγητού. Στην άλλη ομάδα ζητήθηκε να απομνημονεύσει έναν επταψήφιο αριθμό πριν από την παραγγελία του φαγητού. Σύμφωνα με τα ευρήματα, στην ομάδα του χαμηλού «γνωστικού φορτίου» που απομνημόνευσε τον διψήφιο αριθμό, τα αποτελέσματα ήταν αντίστοιχα με εκείνα των προηγούμενων πειραμάτων.

Βαρύ (θερμιδικά) το μεγάλο γνωστικό φορτίο

Ωστόσο οι εθελοντές με υψηλό «γνωστικό φορτίο» που χρειάστηκε να απομνημονεύσουν τον επταψήφιο αριθμό είχαν περισσότερες πιθανότητες να επιλέξουν τόσο επιδόρπιο με πολλές θερμίδες όσο και κυρίως πιάτο αλλά και συνοδευτικά πιάτα με πολλές θερμίδες. «Πρέπει όλοι να έχουν στον νου τους ότι οι αρχικές επιλογές φαγητού που κάνουν αλλά και το πόσο φορτωμένος είναι ο εγκέφαλός τους όταν τις κάνουν μπορούν να επηρεάσουν το πόσο υγιεινά είναι τα γεύματά τους» σημείωσε ο δρ Ρίμαν.