Νέα δίοδος εισόδου προσφύγων και μεταναστών προς την Ελλάδα «άνοιξε» από τις αρχές του 2019: για πρώτη φορά καταγράφηκαν φέτος τον Ιανουάριο, 202 αφίξεις από την Τουρκία με βάρκα προς την Αλεξανδρούπολη. Τον ίδιο μήνα, οι αφίξεις από τα χερσαία σύνορα στον Έβρο ήταν 596.
Στον απολογισμό του 2018, που παρουσίασε η Ύπατη Αρμοστία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προς δημοσιογράφους την Πέμπτη, υπάρχει ένα στοιχείο που αντικρούει τον ισχυρισμό των ελληνικών αρχών ότι οι δευτερογενείς ροές (από την Ελλάδα προς τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ) είναι «αμελητέες»: σύμφωνα με στοιχεία της Υ. Α. από την Ρώμη, το 2018 πέρασαν από την Ελλάδα με βάρκα προς την Ιταλία 1.230 άτομα.
Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν 71.200 πρόσφατα αφιχθέντες πρόσφυγες και μετανάστες. Το 2018, εισήλθαν 50.500 άτομα (αύξηση σε σχέση με τα 35.400 του 2017) _ αριθμός που χαρίζει στη χώρα τη δεύτερη θέση στην ΕΕ μετά την Ισπανία (65.400 αφίξεις το 2018) και πριν την Ιταλία (23.400 αφίξεις).
«Το 2018 χαρακτηρίστηκε από μια ελαφριά αύξηση των ροών από την θάλασσα (32.494 αφίξεις) και μεγάλη αύξηση από τα χερσαία σύνορα (18.014 αφίξεις)», είπε ο Φιλίπ Λεκλέρ, επικεφαλής του γραφείου της Υ. Α. στην Ελλάδα καλώντας τις αρχές να ενισχύσουν την χωρητικότητα του κέντρου υποδοχής στο Φυλάκιο του Έβρου το οποίο σήμερα μπορεί να φιλοξενήσει 240 άτομα.
Οι Τούρκοι είναι η εθνικότητα που κατέχει σταθερά τα πρωτεία στις εισόδους από τον Έβρο _ αν και τον πρώτο μήνα του 2019 διαφάνηκε αύξηση των Αφγανών στα χερσαία σύνορα. «Η Υ. Α. συνεχίζει να λαβαίνει αξιόπιστες μαρτυρίες για επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών πίσω στην Τουρκία από τον Έβρο», είπε ο κ. Λεκλέρ. «Αντίστοιχες μαρτυρίες καταγράφονται και από τα γραφεία της Υ. Α. στην Τουρκία. Δεν είμαστε ικανοποιημένοι από την διαδικασία που ακολουθούν οι ελληνικές αρχές για να διερευνηθούν οι καταγγελίες αυτές».
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι μαρτυρίες για επαναπροωθήσεις στον Έβρο αφορούν μόνο πολίτες τρίτων χωρών και κανένα Τούρκο. Αυτό αφήνει να εννοηθεί ότι οι επαναπροωθήσεις προς Τουρκία γίνονται επιλεκτικά και «εξαιρούνται» οι τούρκοι πολιτικοί πρόσφυγες που περνούν στην Ελλάδα για να ξεφύγουν από το καθεστώς του Ερντογάν.
Από το σύνολο των πρόσφατα αφιχθέντων προσφύγων και μεταναστών, οι 56.547 βρίσκονται στην ηπειρωτική χώρα και οι 14.608 στα νησιά _ από αυτούς οι 26.565 ζουν σήμερα σε διαμερίσματα του προγράμματος ESTIA το οποίο είναι υπό την ευθύνη της Υ. Α. και υλοποιείται σε συνεργασία με τους Δήμους με στόχο να περάσει στο άμεσο μέλλον μόνο στους Δήμους. Σχεδόν τα έξι στα 10 διαμερίσματα βρίσκονται στην Αττική.
Το 2018 μεταφέρθηκαν 21.386 αιτούντες άσυλο στην ηπειρωτική χώρα από τα νησιά για να αποσυμφορηθούν αυτά. Όμως η Σάμος παραμένει προβληματική, καθώς το εκεί Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ), που έχει χωρητικότητα 900 ατόμων, φιλοξενεί σήμερα 3.837 άτομα ενώ άλλα 1.500 και πλέον άτομα ζουν σε αυτοσχέδιες σκηνές γύρω από το ΚΥΤ _ το 24% του συνόλου είναι παιδιά. «Το ΚΕΕΛΠΝΟ πραγματοποιεί την εκτίμηση ευαλωτότητας (σ.σ. που επιτρέπει την μεταφορά από τα νησιά στην ενδοχώρα) αλλά παρουσιάζει καθυστερήσεις. Σήμερα στη Σάμο μόνο 172 άτομα έχουν χαρακτηριστεί ευάλωτα και περιμένουν να μεταφερθούν νομίμως στην ηπειρωτική Ελλάδα», είπε ο κ. Λεκλέρ.
Το 2018 η Ελλάδα ήταν στην τρίτη θέση στην ΕΕ από άποψη αιτήσεων για άσυλο: 66.970 αιτήσεις κατατέθηκαν (το 2013 ήταν 4.814) _ λιγότερες μόνο από τη Γερμανία και τη Γαλλία. «Αναλογικά με τον πληθυσμό της όμως, η Ελλάδα έρχεται πρώτη σε αιτήσεις για άσυλο στην ΕΕ», συνέχισε ο κ. Λεκλέρ. Το ποσοστό αναγνώρισης ανήλθε πέρσι σε 49,4% και η Υ. Α. εκτιμά ότι φέτος θα ξεπεράσει το 50%.
Από τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες, που εμπίπτουν στο πρόγραμμα ένταξης του ESTIA, το 93% έχει ΑΜΚΑ, το 75% των παιδιών πάνε σχολείο, το 62% έχει ΑΦΜ, το 27% είναι εγγεγραμμένοι άνεργοι στον ΟΑΕΔ αλλά μόνο το 2% έχει τραπεζικό λογαριασμό. Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες έχουν δικαίωμα σε έξι μήνες βοήθεια από το ESTIA (για στέγαση και μηνιαίο ποσό σε μετρητά).
Πέρσι αυξήθηκαν τα αιτήματα από κράτη-μέλη της ΕΕ για επιστροφές προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα επειδή ήταν η πρώτη χώρα εισόδου τους στην ΕΕ: πραγματοποιήθηκαν 8.190 αιτήματα για επιστροφές, η Ελλάδα αποδέχτηκε τα 307 και τελικά επέστρεψαν 24 άτομα. Αυξήθηκαν επίσης οι απορρίψεις από κράτη-μέλη αιτημάτων από την Ελλάδα για οικογενειακή επανένωση: 2.577 αιτήματα έγιναν αποδεκτά και 2.300 απορρίφθηκαν, κυρίως λόγω αυστηροποίησης των προθεσμιών ή για λόγους ασφαλείας.
Η Υ. Α. εξέφρασε ανησυχία για τις αυξανόμενες καθυστερήσεις στη διαδικασία απονομής ασύλου στην ενδοχώρα (τα νησιά έχουν διαφορετικά χρονοδιαγράμματα). «Σήμερα υπερβαίνει τους έξι μήνες που αποτελούν το χρονικό όριο που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία. Λόγω της αύξησης στις αιτήσεις για άσυλο, αναμένονται μεγαλύτερες καθυστερήσεις φέτος. Ακόμη και οι Σύριοι που ακολουθούν διαδικασία fast track παίρνουν ραντεβού για το 2020 και το 2021», είπε ο κ. Λεκλέρ.
