Περνάμε – αρκετές φορές θέλοντας και μη – μεγάλο μέρος (για να μην πούμε το μεγαλύτερο) του ημερήσιου χρόνου μας, πλην των ωρών που κοιμόμαστε και οι οποίες έχουν στις σύγχρονες κοινωνίες μειωθεί δραματικά, στον χώρο εργασίας μας (όσοι τυχεροί βέβαια μέσα στην κρίση συνεχίζουν να έχουν εργασία). Και συχνά, μέρες σαν και αυτές, μετά τις γιορτές, που «κάθε κατεργάρης επιστρέφει στον (εργασιακό) πάγκο του», θέτουμε στόχους ώστε η νέα χρονιά στη δουλειά να είναι η χρονιά μας! Η επιστήμη μέσα από πλήθος πρόσφατων μελετών έρχεται να μας δείξει τον δρόμο προς την επιτυχία αλλά και την εργασιακή ευτυχία, όσο αυτή είναι δυνατή στους χαλεπούς καιρούς που διάγουμε, έρχεται να γίνει σύμμαχός μας ώστε τον νέο χρόνο να είμαστε πιο γεροί, πιο παραγωγικοί, πιο δημιουργικοί, πιο χαρούμενοι στο γραφείο. Διότι πολύ συχνά ο τρόπος που δουλεύουμε δεν… δουλεύει. Ιδού κάποιες από τις τελευταίες κατευθυντήριες (επιστημονικές) οδηγίες για αρμονική εργασιακή ζωή που καλό θα ήταν να αποτελέσουν πυξίδα για εργαζομένους αλλά και εργοδότες…

Γραφεία «κάτσε-σήκω»!

Είναι πλέον εξακριβωμένο και επιστημονικώς τεκμηριωμένο. Το πολύ το καθισιό βλάπτει σοβαρά την υγεία. Πλήθος στοιχείων έχουν δείξει ότι τα άτομα που κάθονται περισσότερες από οκτώ ώρες την ημέρα αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων, διαβήτη τύπου 2 και πρόωρου θανάτου. Με δεδομένο ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι περνούν οκτώ ώρες (και βάλε) καθισμένοι μόνο στο γραφείο (χωρίς να προσθέσουμε τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας), τα τελευταία χρόνια έχουν υιοθετηθεί σε εργασιακούς χώρους ανά τον κόσμο τα γραφεία για… ορθίους και ήδη μελέτες έχουν αποτυπώσει τα οφέλη τους για την υγεία των εργαζομένων. Η πιο πρόσφατη σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2018 στην επιθεώρηση «British Medical Journal» και διεξήχθη σε εργαζομένους του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Λέστερ στη Βρετανία. Στη μελέτη αυτή, η οποία διήρκεσε ένα έτος, 146 εργαζόμενοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Οι μισοί εξ αυτών εργάζονταν με τον «παραδοσιακό» καθιστό τρόπο, ενώ οι υπόλοιποι σε γραφεία που προσαρμόζονταν ώστε ο ιδιοκτήτης τους να μπορεί να δουλεύει είτε όρθιος είτε καθιστός. Στην αρχή της μελέτης οι συμμετέχοντες κάθονταν επί 9,7 ώρες κατά μέσο όρο την ημέρα (συμπεριλαμβανομένου του χρόνου που περνούσαν καθιστοί και εκτός γραφείου). Ωστόσο, στη διάρκεια του δωδεκαμήνου που διήρκεσε η έρευνα, τα άτομα της ομάδας του «σήκω-κάτσε» σταδιακά κάθονταν σημαντικά λιγότερο από εκείνα της ομάδας ελέγχου. Συγκεκριμένα, τρεις μήνες μετά την έναρξη της μελέτης οι εργαζόμενοι των γραφείων «πάνω-κάτω» περνούσαν 50 λεπτά λιγότερα καθισμένοι την ημέρα. Εξι μήνες μετά την αρχή της μελέτης, 64 λεπτά λιγότερα και έναν χρόνο μετά, 82 λεπτά λιγότερα.

Η μείωση αυτή κατά τους ερευνητές μεταφραζόταν σε πραγματικά οφέλη για τη σωματική και την ψυχική υγεία καθώς και για την εργασιακή απόδοση. Στο τέλος της μελέτης οι εργαζόμενοι που δούλευαν (και) όρθιοι δήλωναν καλύτερη υγεία ενώ ήταν και πιο αποδοτικοί στην εργασία τους, ανέφεραν λιγότερη κόπωση εξαιτίας της δουλειάς, λιγότερο άγχος και καλύτερη ποιότητα ζωής. Στο σύνολό τους μάλιστα ανέφεραν ότι είχαν λιγότερα προβλήματα με τη μέση τους σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.

Κάποιοι εργασιακοί χώροι έχουν εξοπλιστεί με γραφεία στα οποία οι εργαζόμενοι δουλεύουν αποκλειστικά όρθιοι. Με δεδομένο ότι η παρατεταμένη ορθοστασία επιβαρύνει τα πόδια προκαλώντας οίδημα στους αστραγάλους και στα πέλματα ενώ παράλληλα ασκεί μεγάλη πίεση στη σπονδυλική στήλη, η καλύτερη επιστημονική «συνταγή» για την υγεία και την εργασιακή απόδοση φαίνεται να είναι τα γραφεία «κάτσε-σήκω», επισημαίνουν οι ερευνητές.

Κάντε βόλτες

Για να είστε πιο υγιείς και παραγωγικοί στο γραφείο, «κλειδί» αποτελεί το να… μην εργάζεστε συνέχεια, για την ακρίβεια το να κάνετε… βόλτες ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Αυτό δείχνει πλήθος μελετών. Μετα-ανάλυση 20 μελετών που περιελάμβαναν 2.174 συμμετέχοντες από διαφορετικές χώρες που ανήκουν στις «πολύ ανεπτυγμένες», όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, και η οποία διεξήχθη από ειδικούς του Φινλανδικού Ινστιτούτου Εργασιακής Υγείας έδειξε ότι το περπάτημα για μισή ώρα κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού διαλείμματος στη δουλειά μπορεί να οδηγήσει σε καύση 100 επιπλέον θερμίδων την ημέρα. Αν δεν έχετε μεσημεριανό διάλειμμα στην εργασία σας, φροντίστε τουλάχιστον να σηκώνεστε και να περπατάτε κάθε μία ώρα. Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2016 στην επιθεώρηση «International Journal of Behavioural Nutrition and Physical Activity» ανέφερε ότι πέντε λεπτά περπάτημα κάθε ώρα – όχι όμως χαλαρό αλλά σχετικά γρήγορο – οδηγεί σε καλύτερη διάθεση ενώ μειώνει και τις «λιγούρες» που κάνουν τους εργαζομένους να καταναλώνουν ανθυγιεινά σνακ μέσα στην ημέρα. Μια άλλη μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Γιούτα αποκάλυψε οφέλη ακόμα και με δύο λεπτά «βόλτας» ανά ώρα στο γραφείο. Και όταν λέμε οφέλη, το εννοούμε. Το μόλις δίλεπτο περπάτημα κάθε ώρα φάνηκε ότι μπορεί να αντισταθμίσει τους κινδύνους που προκύπτουν από το ατελείωτο εργασιακό καθισιό.

Πράσινο «τονωτικό»

Επενδύστε στην «πράσινη δύναμη» για καλύτερη υγεία, λιγότερο άγχος, μεγαλύτερη παραγωγικότητα στον χώρο εργασίας. Ναι, όλα αυτά μπορούν να προσφέρουν τα ταπεινά φυτά, όπως αποδεικνύει πλήθος επιστημονικών στοιχείων. Μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας του Σίδνεϊ που δημοσιεύθηκε το 2010 έδειξε πως όταν «γυμνά» γραφεία… πρασίνισαν οι εργαζόμενοι ανέφεραν μείωση κατά 37% στην ένταση και στο άγχος, κατά 58% στα συμπτώματα κατάθλιψης, κατά 44% στον θυμό και στην εχθρικότητα και κατά 38% στην κόπωση.

Μείωση λοιπόν των αρνητικών συναισθημάτων και συγχρόνως αύξηση της παραγωγικότητας. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Εξετερ στη Βρετανία ανέφεραν το 2014 ότι η εισαγωγή έστω και ενός φυτού ανά τετραγωνικό μέτρο του εργασιακού χώρου αυξάνει την παραγωγικότητα των εργαζομένων κατά 15% ενώ βοηθά και στη βελτίωση της μνήμης τους. Επίσης μια μεγάλη έκθεση σχετικά με τους εργασιακούς χώρους, το Human Spaces Report που δημοσιεύθηκε το 2015 και εξέτασε 7.600 γραφεία σε 16 χώρες, έδειξε ότι το 58% των εργαζομένων δεν έχει φυτά στον χώρο εργασίας του. Οσοι όμως απέκτησαν έστω και ένα φυτό πέτυχαν αύξηση κατά 15% στο σκορ ευεξίας τους, κατά 6% στο σκορ παραγωγικότητας και κατά 15% στη δημιουργικότητα σε σύγκριση με υπαλλήλους που συνέχισαν να εργάζονται σε «μη πράσινα» γραφεία.

Διότι τα φυτά προσφέρουν όλα τα καλά μέσα σε έναν χώρο. Στοιχεία δείχνουν ότι απομακρύνουν από την ατμόσφαιρα εν δυνάμει επικίνδυνα για τον οργανισμό χημικά, όπως το βενζόλιο, το τριχλωροαιθυλένιο και η φορμαλδεΰδη. Παράλληλα βοηθούν στη μείωση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα κατά περίπου 10% στα γραφεία που έχουν κλιματισμό και κατά περίπου 25% στους εργασιακούς χώρους χωρίς κλιματισμό. Μάλιστα τα φοινικοειδή φαίνεται να νικούν οποιοδήποτε άλλο φυτό σε ό,τι αφορά τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στους εσωτερικούς χώρους. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, σε ό,τι αφορά τις πτητικές οργανικές ενώσεις, όποιο φυτό και αν «υιοθετήσετε» για να σας… συντροφεύει στο γραφείο (αρκεί να είναι μετρίου ύψους, δηλαδή άνω των 20 εκατοστών) μπορεί να έχει τα ίδια θετικά οφέλη. Βέβαια είναι σημαντικό να λάβετε υπόψη τον χώρο στον οποίο θα βάλετε φυτά: πόσο φυσικό φως έχει, πόση υγρασία; Γενικώς φυτά που δεν χρειάζονται ιδιαίτερο πότισμα και φροντίδα και αντέχουν στα.. δύσκολα είναι οι κάκτοι και η αλόη.

Τα φυτά δεν απορροφούν όμως μόνο τα επικίνδυνα για την υγεία χημικά αλλά και τους ήχους. Η στρατηγική τοποθέτηση σχετικά μεγάλων φυτών στις γωνίες του γραφείου μπορεί να μειώσει σημαντικά τους ενοχλητικούς ήχους υποβάθρου που επικρατούν μέσα στους εργασιακούς χώρους με πολλά άτομα, λένε οι ειδήμονες.

«Οχι» στο σύνδρομο του «ζογκλέρ»

Μελέτες δείχνουν ότι συχνά οι εργαζόμενοι χρειάζεται να αλλάξουν το καθήκον που έχουν αναλάβει εκείνη τη στιγμή για να φέρουν εις πέρας κάποιο άλλο μέχρι και ανά τρία λεπτά μέσα στην ημέρα. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι σχεδιασμένος για multitasking, με αποτέλεσμα το… αποτέλεσμα αυτής της συνεχούς εναλλαγής δραστηριοτήτων να είναι το στρες και η κόπωση, με την παραγωγικότητα να πέφτει στα τάρταρα – να μειώνεται ως και κατά 40%, σύμφωνα με στοιχεία. Παράλληλα, όταν κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα, αποθηκεύουμε και θυμόμαστε πολύ λιγότερες πληροφορίες σχετικά με αυτά. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Γιορκ στη Βρετανία έδειξε ότι σε τεστ κατανόησης εργαζόμενοι που έκαναν συνέχεια multitasking είχαν 11% χαμηλότερα σκορ σε σύγκριση με όσους προσπαθούσαν να επικεντρώνονται σε μία εργασία τη φορά. Ακόμα πιο εντυπωσιακό ήταν το εύρημα πως ακόμα και αν κάποιος καθόταν δίπλα σε έναν «ζογκλέρ» σε ό,τι αφορούσε την εναλλαγή πολλών καθηκόντων στο γραφείο, η κατανόησή του σχετικά με αυτό που ο ίδιος έκανε εκείνη τη στιγμή μειωνόταν κατά 17%.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Νευροεπιστήμονες του Ινστιτούτου Γνωστικής Νευροεπιστήμης στο University College του Λονδίνου «σάρωσαν» τον εγκέφαλο ατόμων που κάνουν συχνά multitasking και ανακάλυψαν ότι τα συγκεκριμένα άτομα διαθέτουν μικρότερο όγκο φαιάς ουσίας στον φλοιό της πρόσθιας μοίρας της έλικας του προσαγωγίου που συνδέεται μεταξύ άλλων με τη γνωστική ικανότητα.

Με δεδομένο ότι, όπως εκτιμάται, έως και το 70% των εργασιακών χώρων είναι πλέον ανοιχτοί, ενιαίοι χώροι όπου όλοι οι εργαζόμενοι κάθονται μαζί, το multitasking γίνεται ακόμα εντονότερο, γεγονός που κατά τους ειδικούς σημαίνει ότι πρέπει να βρεθούν λύσεις ώστε οι εργαζόμενοι να μην αποσπώνται συνεχώς από τα καθήκοντά τους. Να σημειώσουμε βέβαια ότι υπάρχουν και οι γεννημένοι multitaskers, οι άνθρωποι που έχουν στο DNA τους το να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα με επιτυχία. Ωστόσο αυτοί αποτελούν μόνο το 10% του πληθυσμού, λένε οι ειδήμονες. Οπότε είναι απαραίτητο να γίνει κάτι για το υπόλοιπο (συντριπτικό) 90% των εργαζομένων!

Γυναικεία παραγωγικότητα
Παράδειγμα προς μίμηση

Οι άνδρες αναγνώστες μας μπορεί και να… τσινήσουν, ωστόσο τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι η παραγωγικότητα στην εργασία είναι… γένους θηλυκού. Μελέτη του Hive (πρόκειται για μια μεγάλη κοινότητα που περιλαμβάνει επιχειρηματίες, διευθύνοντες συμβούλους μεγάλων εταιρειών, επιστήμονες αλλά και ηγέτες κυβερνήσεων ανά τον κόσμο) έδειξε ότι οι γυναίκες δουλεύουν 10% πιο σκληρά από τους άνδρες στα σύγχρονα γραφεία. Για την ακρίβεια, επιφορτίζονται με το 54,9% των καθηκόντων στο γραφείο σε σύγκριση με ποσοστό 45,1% που είναι το ποσοστό εργασιών με το οποίο «φορτώνονται» οι άνδρες. Γιατί στις γυναίκες ανατίθενται περισσότερα καθήκοντα; Σύμφωνα με τη μελέτη, οι γυναίκες εκτός από τα συμβατικά καθήκοντά τους αναλαμβάνουν και πιο πολλές «αβαρίες», εργασίες που βοηθούν το γενικό καλό του γραφείου (και βέβαια εκείνο των ανδρών) αλλά δεν συμβάλλουν στη δική τους εργασιακή εξέλιξη. Με άλλα λόγια, συχνά πράγματα που οι άνδρες δεν θέλουν να κάνουν τα αναθέτουν στις γυναίκες.

«Κλείστε τον διακόπτη» τα Σαββατοκύριακα

Για πολλούς η εργασιακή εβδομάδα δεν τελειώνει στο πενθήμερο αλλά συνεχίζεται και το Σαββατοκύριακο της αργίας, το διήμερο εκείνο που υπό φυσιολογικές συνθήκες είναι αφιερωμένο στην ξεκούραση του σώματος αλλά και του πνεύματος. Τα πιεστικά χρονοδιαγράμματα δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια ξεκούρασης όμως, με αποτέλεσμα πολλοί εργαζόμενοι να τσεκάρουν και να απαντούν σε επαγγελματικά e-mails σε τακτά χρονικά διαστήματα μέσα στο Σαββατοκύριακο, να διαβάζουν αναφορές ή να ετοιμάζουν παρουσιάσεις.

Ωστόσο η υπερπροσπάθεια αυτή δεν φαίνεται να ανταμείβεται στο διά ταύτα. Πρόσφατη μελέτη του Hive έδειξε ότι ο χρόνος και ο κόπος που οι εργαζόμενοι «επενδύουν» στη δουλειά τα Σαββατοκύριακα πάνε σχεδόν χαμένοι! Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη που διεξήχθη σε 3.000 εργαζομένους, όσοι εξ αυτών προσπαθούσαν να βγάλουν δουλειά κατά το διήμερο της αργίας κατάφερναν να φέρουν εις πέρας μόλις το 4% του όγκου της εργασίας που ήθελαν να ολοκληρώσουν. Οι άνδρες ήταν κατά τι παραγωγικότεροι (ολοκλήρωση εργασίας σε ποσοστό 4,07% έναντι ποσοστού 3,59% που επετύγχαναν οι γυναίκες), αλλά με βάση τα ποσοστά αυτά δεν θα τους έλεγε κάποιος και πολύ παραγωγικούς… Πάντως, τα ευρήματα των ερευνητών του Hive έδειξαν ότι αν είναι κάποιος να δουλέψει μέσα στο Σαββατοκύριακο το καλύτερο διάστημα για να το πράξει είναι μεταξύ 10 π.μ. και 11 μ.μ. Μετά την ενδεκάτη πρωινή η παραγωγικότητα παίρνει την κατιούσα και γύρω στις 4 μ.μ. βρίσκεται στο ναδίρ της.

Η εργασιακή ημέρα πρέπει να ξεκινά αργότερα…

Στον σύγχρονο κόσμο μας, στον οποίο ελάχιστοι ενήλικοι κοιμούνται κάθε νύχτα τις απαραίτητες για την υγεία τους επτά με οκτώ ώρες, μια καλή λύση θα ήταν η εργασιακή ημέρα να ξεκινά αργότερα. Αυτό υποστηρίζουν επιστήμονες του πεδίου της χρονοβιολογίας, με προεξάρχοντα τον «γκουρού» του συγκεκριμένου πεδίου, δρα Πολ Κέλι, ερευνητή στο Τμήμα για τον Υπνο, τους Κιρκαδικούς Ρυθμούς και τη Νευροεπιστήμη της Μνήμης στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Βρετανίας (σχετική συνέντευξη είχε παραχωρήσει στο ΒHMA-SCIENCE ο δρ Κέλι, την οποία μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.tovima.gr/2017/10/26/science/oi-efiboi-prepei-na-pigainoyn-sxoleio-meta-tis-10-to-prwi/). Σύμφωνα με τον δρα Κέλι, τα σχολεία και τα γραφεία πρέπει να… ανεβάζουν ρολά μετά τις 10 το πρωί προκειμένου να διαφυλάσσεται η σωματική και η ψυχική υγεία μικρών και μεγάλων. Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα τους ενηλίκους, η εργασία πρέπει να ξεκινά μετά τις 10 π.μ. για τα άτομα μέχρι 55 ετών, καθώς ύστερα από αυτή την ηλικία ο άνθρωπος χρειάζεται λιγότερο ύπνο, οπότε και μπορεί να ξεκινά τη δουλειά νωρίτερα. Και αυτό διότι τόσο τα παιδιά όσο και οι μεγάλοι κοιμούνται λίγο, πολύ λίγο, και όπως έχει αποδειχθεί οι 6,5 ή και λιγότερες ώρες ύπνου κάθε νύχτα συνδέονται με πρόωρο θάνατο, με ψυχικές νόσους, με παχυσαρκία, με διαβήτη, με προβλήματα μνήμης και προσοχής, με υψηλή αρτηριακή πίεση και προβλήματα στην καρδιά και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ερευνητικά στοιχεία μαρτυρούν ότι ακόμα και μία εβδομάδα με ύπνο λιγότερο από έξι ώρες την ημέρα οδηγεί σε αλλαγές στη λειτουργία περισσότερων από 700 γονιδίων.

Ο βρετανός ειδήμονας της χρονοβιολογίας πηγαίνει μάλιστα ένα βήμα πιο πέρα, επισημαίνοντας ότι το πιο αποδοτικό για τους εργοδότες θα ήταν να επιτρέψουν στον κάθε εργαζόμενό τους να εργάζεται τις ώρες που εκείνος είναι πιο αποδοτικός. Βλέπετε, με βάση τους κιρκαδικούς ρυθμούς, οι οποίοι αποτελούν προσωπική υπόθεση, υπάρχουν άνθρωποι που είναι «πρωινοί τύποι» καθώς και άλλοι που είναι «βραδινοί τύποι». Να σημειωθεί ότι οι πολύ πρωινοί τύποι είναι η μειονότητα, ποσοστό μικρότερο του 20% του πληθυσμού. Οι βραδινοί τύποι, που αποτελούν την πλειονότητα, λειτουργούν καλύτερα μετά το μεσημέρι – μάλιστα οι πολύ βραδινοί τύποι, εκείνοι που κοιμούνται τη νύχτα μετά τις δύο το πρωί, έχουν τη φάση της μεγαλύτερης διαύγειας και εγρήγορσης συνήθως στις επτά το βράδυ και ως τα μεσάνυχτα, με αποτέλεσμα αυτές οι ώρες να είναι οι καλύτερες για εργασία για εκείνους. Στην Κίνα, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη το μεγαλύτερο τέτοιου είδους εργασιακό πείραμα σε 100.000 εργαζομένους, τα στοιχεία δείχνουν ότι το να δουλεύει ο καθένας όταν είναι στα καλύτερά του έχει οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας κατά 32%.

Η καθαριότητα «διαβατήριο» υγείας

Αυτή τη στιγμή ίσως διαβάζετε αυτές τις γραμμές ενώ κάθεστε στο γραφείο σας. Να σας πληροφορήσουμε λοιπόν ότι το γραφείο σας – όπως κάθε μέσο γραφείο, σύμφωνα με επιστημονικά στοιχεία – αποτελεί κατοικία για περισσότερα από 10 εκατομμύρια βακτήρια, 400 φορές περισσότερα από ένα τυπικό κάθισμα της λεκάνης της τουαλέτας! Μελέτη ερευνητών του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μοντάνα που δημοσιεύθηκε το 2016 στην επιθεώρηση «Journal of Occupational and Environmental Medicine» και στην οποία συμμετείχαν άτομα από πολλές μεγάλες αμερικανικές εταιρείες έδειξε ότι περί τις 5.000 διαφορετικές επιφάνειες στα κτίρια γραφείων ήταν «επισήμως και με τον νόμο» βρώμικες. Βρύσες, φούρνοι μικροκυμάτων, πληκτρολόγια και πόρτες ψυγείων φάνηκε να αποτελούν τους «πρωταθλητές» της βρωμιάς.

Ολα αυτά γίνονται ακόμα σημαντικότερα στους σύγχρονους «ανοιχτούς» χώρους εργασίας όπου οι εργαζόμενοι κάθονται σε έναν ενιαίο χώρο και κάποιες φορές ανάλογα με τη βάρδια τους μοιράζονται το ίδιο γραφείο. Στοιχεία δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι σε γραφεία «ανοιχτού τύπου» έχουν 62% μεγαλύτερη συχνότητα απουσίας από την εργασία τους εξαιτίας ασθένειας σε σύγκριση με όσους δουλεύουν σε ιδιωτικά γραφεία ή μοιράζονται τον χώρο με λίγα μόνο άτομα.

Ποια είναι η λύση; Οι καθαροί εργασιακοί χώροι – και αυτό, σύμφωνα με τους επιστήμονες δεν αποτελεί μόνο υποχρέωση των εργοδοτών. Και ο κάθε εργαζόμενος πρέπει να φροντίζει να διατηρεί καθαρό το γραφείο του και να το απολυμαίνει συχνά. Είναι επίσης απαραίτητο να υπάρχουν στους εργασιακούς χώρους απολυμαντικά χεριών. Μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση τέτοιου είδους απολυμαντικών μπορεί να μειώσει τη μετάδοση ιών και άλλων μικροβίων εντός γραφείων κατά περισσότερο από 20%.

Καθαροί εργασιακοί χώροι όμως δεν μεταφράζονται μόνο σε λιγότερες ασθένειες για το προσωπικό αλλά και σε μεγαλύτερη ικανοποίηση και παραγωγικότητα των εργαζομένων. Μελέτη που περιελάμβανε περισσότερους από 43.000 εργαζομένους σε 351 κτίρια γραφείων στις ΗΠΑ έδειξε ότι η καθαριότητα των γραφείων συνδεόταν άμεσα με το πόσο ικανοποιημένοι αισθάνονταν οι υπάλληλοι από τη δουλειά τους. Από άλλη μελέτη προέκυψε ότι οι πιο καθαροί εργασιακοί χώροι οδηγούσαν σε αύξηση της παραγωγικότητας αλλά και σε μείωση κατά 12,5% των απουσιών από την εργασία λόγω ασθενείας.

…και η εργασιακή εβδομάδα πρέπει να τελειώνει νωρίτερα

Ορισμένες – κυρίως μεγάλες πολυεθνικές – εταιρείες έχουν ήδη καθιερώσει κάποια πιο προηγμένα μοντέλα εργασίας, όπως για παράδειγμα μία ημέρα εργασίας μέσα στο πενθήμερο από το σπίτι. Στοιχεία που συνεχώς αυξάνονται δείχνουν πάντως ότι το κλασικό πενθήμερο εργασίας θα μπορούσε να καταργηθεί όχι απλώς χωρίς απώλειες για τους εργοδότες αλλά με σημαντικά οφέλη για τις επιχειρήσεις τους. Με δεδομένο ότι μελέτες δείχνουν πως ο κάθε εργαζόμενος που δουλεύει πενθήμερο είναι παραγωγικός επί περίπου τρεις ώρες μόνο μέσα στην εργάσιμη ημέρα, προτείνεται από αρκετούς επιστήμονες η «συρρίκνωση» του πενθημέρου σε λιγότερες ημέρες ώστε να αυξηθεί η ημερήσια παραγωγικότητα και παράλληλα οι εργαζόμενοι να έχουν περισσότερες ημέρες ελεύθερες ώστε να «ανασυνταχθούν». Πρόσφατο «πείραμα» σε εταιρεία της Νέας Ζηλανδίας που δοκίμασε την τετραήμερη εργασία πληρώνοντας τους εργαζομένους της κανονικά για ολόκληρο πενθήμερο στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία: η παραγωγικότητα δεν μειώθηκε, ενώ συγχρόνως το 78% των εργαζομένων δήλωσε ότι μπορούσε να ισορροπήσει πολύ καλύτερα την εργασία με την υπόλοιπη ζωή του. Οι εργαζόμενοι ανέφεραν ότι ήταν πιο παραγωγικοί, ότι ένιωθαν καλύτερα σχετικά με τη δουλειά τους, καθώς και ότι βίωναν λιγότερο στρες ενώ συγχρόνως κατάφερναν να φέρνουν εις πέρας όλα τα καθήκοντά τους παρότι είχαν μία ημέρα λιγότερη για να τα ολοκληρώσουν.

Και αν η τετραήμερη εργασία δείχνει να αποδίδει σε όλες τις ηλικίες εργαζομένων, συγκεκριμένα για τους εργαζομένους άνω των 40 ετών καλό θα ήταν να γίνει τριήμερη. Αυτό υποστήριξαν ερευνητές του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Κοινωνικής Ερευνας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης οι οποίοι ανέλυσαν τις εργασιακές συνήθειες 3.000 ανδρών και 3.500 γυναικών άνω των 40 ετών στην Αυστραλία. Οι επιστήμονες υπέβαλαν επίσης όλους τους εθελοντές σε απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου ενόσω εκείνοι περνούσαν από γνωστικά τεστ. Οπως προέκυψε, όσοι συμμετέχοντες εργάζονταν περί τις 25 ώρες είχαν και τα καλύτερα σκορ στα τεστ.

Σύμφωνα με τη μελέτη η δουλειά «ακονίζει» τον εγκέφαλο, ωστόσο όταν οι ώρες εργασίας αυξάνονται σημαντικά προκαλείται τόσο στρες και κόπωση ώστε τα αποτελέσματα για τη γνωστική λειτουργία να είναι άκρως επιβαρυντικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως ανέφερε ο Κόλιν Μακ Κένζι, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κέιο στην Ιαπωνία ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη, «το να εργάζεται κάποιος πάρα πολλές ώρες είναι πιο καταστροφικό για τον εγκέφαλο από το να μην εργάζεται καθόλου. Η γνωστική ικανότητα των ατόμων που εργάζονται περί τις 60 ώρες την εβδομάδα είναι χαμηλότερη από εκείνη των ανέργων».

Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα ευρήματα αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη από τους υπευθύνους σε πολλές χώρες στις οποίες αυξάνονται τα όρια ηλικίας για σύνταξη.