Την αλλαγή της χώρας, πολιτικά και οικονομικά, σε σχέση με την προηγούμενη επίσκεψη της Άνγκελα Μέρκελ στην Ελλάδα, θέλησε να τονίσει στην αρχή των δηλώσεών του ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, καλωσορίζοντάς την σε μια Ελλάδα που αφήνει πίσω την εποχή των μνημονίων και των ελλειμμάτων, σημειώνει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης και αποτελεί πρωταθλητή της Ευρώπης στη μείωση της ανεργίας και την προώθηση μεταρρυθμίσεων.
«Σήμερα βρισκόμαστε σε τελείως διαφορετική φάση»
Ο κ. Τσίπρας είπε ότι κατά την τελευταία επίσκεψη της κ Μέρκελ στην Αθήνα, «η χώρα μας βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού, με την οικονομία να παραπαίει, και την κοινωνία να υποφέρει και να αγωνιά. Με ένα εκατομμύριο ανέργους, παράλυτο κοινωνικό κράτος, διαλυμένες δομές προστασίας των πιο αδύναμων, και κανένα φως ανάκαμψης». Σημείωσε ότι «ο ελληνικός λαός δοκιμάστηκε σκληρά απέναντι σε ακατανόητα μέτρα που ήταν συχνά άδικα, κάποιες φορές αναποτελεσματικά και που δοκίμασαν την κοινωνική συνοχή».
«Σήμερα βρισκόμαστε σε μια τελείως διαφορετική φάση», τόνισε και συμπλήρωσε: «Εξερχόμαστε από αυτήν την κρίση οριστικά, με σοβαρές πληγές, που επουλώνουμε σταδιακά κρατώντας όμως την κοινωνία όρθια και με την έγνοια να είναι πάντοτε στους πιο ευάλωτους».
«Η Ελλάδα ευρωπαϊκός πυλώνας ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή»
Αποτιμώντας τη συνάντησή τους, κατά τις κοινές δηλώσεις τους με την γερμανίδα καγκελάριο, ο πρωθυπουργός είπε ότι ήταν «εξαιρετικά εποικοδομητική» και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η επίσκεψη της κλείνει έναν σημαντικό, δύσκολο, αλλά εποικοδομητικό κύκλο και ανοίγει έναν νέο πιο αισιόδοξο.
Υπογράμμισε πως «είναι σαφές ότι η Ελλάδα εξέρχεται από την κρίση και ενισχύεται ως ο ευρωπαϊκός πυλώνας ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή, ενώ διεκδικεί τον ρόλο περιφερειακού κόμβου εμπορίου, ενέργειας και μεταφορών». Πρόσθεσε ότι «σε αυτήν την προσπάθεια, η αναβάθμιση της συνεργασίας μας με την Γερμανία στο διπλωματικό και το οικονομικό πεδίο και ειδικά στην Ευρώπη, ήταν και θα είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Και στο πλαίσιο αυτό, οι σχέσεις των δύο λαών μας είναι εξαιρετικά σημαντικές».
Ο κ. Τσίπρας ανακοίνωσε ότι στο πλαίσιο αυτό της αναβάθμισης και της επανεκκίνησης των σχέσεων των δύο χωρών, συμφώνησαν η Γερμανία να είναι τιμώμενη χώρα στη ΔΕΘ το 2020.
«Η Συμφωνία των Πρεσπών πολύ σημαντικό βήμα προς τα μπρος»
Οι δύο ηγέτες συζήτησαν για τα Βαλκάνια, με τον κ. Τσίπρα να σημειώνει πως «η Συμφωνία των Πρεσπών είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τα μπρος για τη σταθερότητα, την ασφάλεια και τη συνανάπτυξη στην περιοχή». Πρόσθεσε ότι είναι και ένα μοντέλο λύσεων, για πιθανές συμφωνίες που μπορεί να υποδεικνύει αποδεκτές λύσεις στο μέλλον χωρίς την επιβολή του ενός μέρους επί του άλλου- δίνει τη δυνατότητα να προχωρήσουμε προς τα μπροστά.
Τόνισε την ανάγκη να υπάρξει συνέχεια της ατζέντας της Θεσσαλονίκης 2003, δηλαδή η διεύρυνση της ΕΕ στα Βαλκάνια, για να σημειώσει πως «το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα πρέπει να αναδειχθεί στη βάση όμως της τήρησης του ευρωπαϊκού κεκτημένου και άρα και της αιρεσιμότητας». Στο πλαίσιο αυτό μίλησε για την προοπτική της Αλβανίας, «την οποία στηρίζουμε ενεργά, ταυτόχρονα όμως θεωρώ και το επισήμανα ότι υπάρχουν θέματα κρίσιμα όπως το ζήτημα σεβασμού των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας, που αποτελεί προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής χώρας».
«Όχι στις φυγόκεντρες δυνάμεις που προτάσσουν την εθνική περιχαράκωση, τον εθνικισμό και τον ρατσισμό»
Ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι παρά τις διαφορές τους, «που και σήμερα έχουμε», είναι κοινή διαπίστωση τους πως «ο μεγάλος κίνδυνος στην Ευρώπη σήμερα δεν είναι οι διαφορές μεταξύ των δυνάμεων που πιστεύουν στην Ευρώπη, αλλά η ανάδειξη των αντιευρωπαϊκών δυνάμεων που την αμφισβητούν».
Σε αυτό το πλαίσιο, επισήμανε στην κ. Μέρκελ τον ρόλο που κατά τη γνώμη του «παίζουν οι κυρίαρχες οικονομικές πολιτικές, στη διόγκωση του ακροδεξιού και αντιευρωπαϊκού λαϊκισμού, αλλά και την ανάγκη να απαντηθεί αυτή η πρόκληση με την οικοδόμηση της κοινωνικής Ευρώπης και μια νέας αρχιτεκτονικής για την Ευρωζώνη». «Οι πολίτες της Ευρώπης, σε όποια γωνιά της και αν ζουν», υπογράμμισε ο Αλέξης Τσίπρας, «οφείλουν να ορθώσουν το δημοκρατικό ανάστημά τους για να αποτρέψουν τις δυνάμεις εκείνες που, προσπαθούν να γυρίσουν τον τροχό της Ιστορίας πίσω, στη σκοτεινή Ευρώπη του μίσους και του φόβου».
Ο κ. Τσίπρας είπε ότι «έχουμε την θέληση, αλλά και την δύναμη, να προχωρήσουμε μπροστά γιατί μπορούμε να λέμε όχι στις φυγόκεντρες δυνάμεις, που προτάσσουν την εθνική περιχαράκωση, τον εθνικισμό και τον ρατσισμό ως απάντηση στις οικονομικές και γεωπολιτικές προκλήσεις της σύγχρονης εποχής». «Έχουμε το θάρρος», τόνισε, «να λέμε όχι στις φωνές της μισαλλοδοξίας που επιδιώκουν, μάλιστα, να διαδραματίσουν ενισχυμένο ρόλο και στις επικείμενες ευρωεκλογές».
«Μας χώριζαν και μας χωρίζουν σημαντικές διαφορές, αλλά μπορέσαμε να ξεπεράσουμε τη μεγάλη δοκιμασία»
Μιλώντας για τις σχέσεις των δύο χωρών, είπε ότι σε αυτή την πορεία δοκιμάστηκαν σκληρά και ότι υπήρξαν δύσκολες στιγμές «που με πολλή προσπάθεια και αποφασιστικότητα καταφέραμε να αφήσουμε πίσω μας». Χαρακτήρισε πολύ σημαντικό ότι καταρρίφθηκαν τα στερεότυπα εδώ στην Ελλάδα του αυταρχικού Γερμανού και στη Γερμανία του τεμπέλη Έλληνα που ευθύνεται για την κρίση.
«Διανύσαμε μια περίοδο σκληρής διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς, με έντονες συγκρούσεις, εντατικές διαβουλεύσεις και δύσκολους συμβιβασμούς. Αλλά αυτή είναι και η πορεία της Ευρώπης, της προσπάθειας να συνθέτουμε τις αντιθέσεις μας και να προχωράμε μέσα από προωθητικούς συμβιβασμούς», είπε και πρόσθεσε ότι διαφώνησαν σε πολλά και διαπίστωσαν ότι τότε, όπως και σήμερα, «μας χώριζαν και μας χωρίζουν σημαντικές διαφορές σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο, αλλά μπορέσαμε να ξεπεράσουμε αυτήν την μεγάλη δοκιμασία και τα στερεότυπα μεταξύ μας, και να βρούμε κοινό τόπο, διότι αυτό που προείχε ήταν η διάσωση της Ελλάδας, αλλά και της ίδιας της Ευρώπης με μια έννοια, γιατί η ελληνική κρίση ήταν και μια ευρωπαϊκή κρίση».
«Είμαστε περήφανοι, που μετά από αυτήν την περιπέτεια μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα, από μέρος του προβλήματος της Ευρώπης, έχει γίνει μέρος της λύσης», τόνισε.
Ανάγκη ολοκληρωμένης πολιτικής για το άσυλο, αναθεώρηση του υφιστάμενου συστήματος
Ο πρωθυπουργός είπε ότι συζήτησαν και για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, τον πρώτο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό μετά τη διπλή, οικονομική και μεταναστευτική κρίση και την προσφυγική κρίση.
Σημείωσε την «ανάγκη καθιέρωσης μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής πολιτικής για το άσυλο και τη μετανάστευση με αναθεώρηση του υφιστάμενου Συστήματος. Μια πολιτική που να συμπεριλαμβάνει πιο ισχυρούς μηχανισμούς στήριξης των χωρών πρώτης γραμμής, έναν ισχυρό μηχανισμό επιστροφών, αλλά και αναβάθμιση των σχέσεων της ΕΕ με χώρες προέλευσης και διέλευσης».
Ερωτηθείς σχετικά, ο κ. Τσίπρας σημείωσε ότι «αυτό που ζητάμε από την Ευρώπη και όχι από τη Γερμανία είναι να προχωρήσουμε σε ένα κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό ασύλου ώστε οι χώρες πρώτης υποδοχής να μην καλούνται να αντιμετωπίσουμε από κοινού ένα θέμα που δεν αφορά αποκλειστικά αυτές, να προχωρήσουμε και στην αναθεώρηση του Δουβλίνου», είπε. «Αν δεν το καταφέρουμε, φοβάμαι ότι η Ευρώπη θα βρεθεί σε πολύ σημαντικούς κινδύνους», τόνισε.
Επισήμανε ότι «η Ελλάδα χτυπήθηκε περισσότερο από κάθε άλλη, από την προσφυγική κρίση» και πως στις πλάτες της βρέθηκε να σηκώνει όλη την Ευρώπη. Υπογράμμισε ότι και σήμερα η Ελλάδα είναι πρώτη σε ποσοστό αιτήσεων ασύλου σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας.
«Σεβασμός του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, από τη γειτονική μας χώρα»
Αλέξης Τσίπρας και Άνγκελα Μέρκελ συζήτησαν για την Τουρκία, για το Κυπριακό και την ανάγκη εξεύρεσης δίκαιης και βιώσιμης λύσης. Τόνισαν τη σημασία που έχει η συνεργασία με τη γείτονα τόσο για την Ευρώπη, όσο και για την ευρύτερη περιοχή. «Και βέβαια εξέφρασα την στήριξή μου στην διατήρηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, προς όφελος του λαού της, αλλά και της ευρύτερης περιοχής».
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι στο πνεύμα των Συμπερασμάτων της συνόδου της ΕΕ του Μαρτίου, τόνισε «τη σημασία που έχει ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, από τη γειτονική μας χώρα». Σημείωσε ότι «οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας δεν μπορούν να αναπτυχθούν σε περιβάλλον έντασης και παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών-μελών της ΕΕ». «Αυτό ιδίως σε μια περίοδο», πρόσθεσε, «που υπάρχει μια έντονη κινητικότητα, όπου υπάρχει ένας νέος ενεργειακός χάρτης που θα διαμορφωθεί τα επόμενα χρόνια και που θα πρέπει όλοι απαρέγκλιτα να τηρούν το διεθνές δίκαιο, καθώς αυτές τις μέρες η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρά σε εξορύξεις όντας απολύτως μέσα στο πλαίσιο των κυριαρχικών της δικαιωμάτων».
«Δεν ξεχνάμε τις απαράγραπτες ιστορικές εκκρεμότητες»
«Ασφαλώς, δεν ξεχνάμε τις δυσκολίες, ούτως αυτές που περάσαμε πρόσφατα, ούτε ξεχνάμε και τις δύσκολες αλλά απαράγραπτες -θέλω να το τονίσω – εκκρεμότητες που μας άφησε η ιστορία όπως είναι οι επανορθώσεις και το κατοχικό, το αναγκαστικό δάνειο», υπογράμμισε.
Πρόσθεσε ότι παράλληλα «είμαστε αποφασισμένοι να επικεντρωθούμε και στο νέο πλαίσιο που έχουμε οικοδομήσει, με την Γερμανία να αποτελεί, έναν από τους σημαντικότερους επενδυτές στην Ελλάδα, τον πρώτο μας εμπορικό εταίρο και μια από τις πρώτες χώρες προέλευσης τουριστών. Με την ελληνική κοινότητα στην Γερμανία να διαπρέπει. Με τις διμερείς μας σχέσεις να ενισχύονται με την υιοθέτηση του διμερούς Σχεδίου Δράσης μας, την ίδρυση του Ιδρύματος Νεότητας και την επανεκκίνηση – σε πιο υγιείς βάσεις – της ελληνογερμανικής συνέλευσης».
«Όταν είσαι στη θέση του πρωθυπουργού, εκπροσωπείς όλους τους Έλληνες και τις Ελληνίδες»
Ο Αλέξης Τσίπρας ρωτήθηκε τι έχει αλλάξει από το 2014, όταν στήριζε τις διαδηλώσεις κατά της επίσκεψης Μέρκελ τότε, σε σχέση με σήμερα, όπου την υποδέχτηκε, με τον πρωθυπουργό να υπενθυμίζει ότι στήριζε τις διαδηλώσεις και το πρώτο διάστημα που ήταν πρωθυπουργός «διεκδικώντας μια προοπτική ενός βιώσιμου προγράμματος που θα έδινε τη δυνατότητα στην Ελλάδα να βγει από την κρίση χωρίς τη βάσανο της λιτότητας, που θα έδινε ελπίδα και προοπτική». Είπε πως όταν είσαι στη θέση του πρωθυπουργού είσαι υποχρεωμένος να εκπροσωπείς όλους τους Έλληνες και τις Ελληνίδες, είναι μια θέση που σε γεμίζει ευθύνη για να βρεις την καλύτερη δυνατή λύση προς όφελος όλων όσων εκπροσωπείς.
Ο κ. Τσίπρας επανέλαβε ότι «οι ιδεολογικές και πολιτικές μας θέσεις (σ.σ. με την κ. Μέρκελ) είναι διαφορετικές και αυτό δίνει μεγαλύτερη αξία στο γεγονός ότι βρήκαμε το δρόμο εκείνο που θα υπερβεί την κρίση που αντιμετώπιζε τότε η Ελλάδα και η Ευρώπη, δίνοντας σήμερα τη δυνατότητα μετά από 3,5 χρόνια να λέμε ότι οι δυσκολίες είναι πια πίσω μας και ότι η Ελλάδα είναι μια διαφορετική χώρα». «Βεβαίως με πληγές και προβλήματα», πρόσθεσε, «αλλά μια χώρα που μπορεί να ατενίζει το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία».
Μέρκελ: Σχέσεις εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας μεταξύ των δύο χωρών
Για το «κλείσιμο ενός κύκλου» στις ελληνογερμανικές σχέσεις έκανε λόγο από την πλευρά της η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, αναφερόμενη στην σχέση εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας που έχει αναπτυχθεί μεταξύ των δύο πλευρών τα τελευταία χρόνια.
Η κυρία Μέρκελ αναγνώρισε το βάρος που υποχρεώθηκαν να σηκώσουν οι Έλληνες κατά την διάρκεια των προγραμμάτων εξυγίανσης, αλλά και τις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα στην μεταναστευτική κρίση, ενώ εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της προς τον κ. Τσίπρα «που ανέλαβε να διευθετήσει ένα επίμαχο επί χρόνια θέμα, το ονοματολογικό» με την ΠΓΔΜ και τον συνεχάρη για «το αποφασιστικό βήμα» που έκανε, από το οποίο, όπως είπε, θα επωφεληθούν όλες οι πλευρές. Απέρριψε δε κατηγορηματικά κάθε συσχετισμό της υπόθεσης του ονοματολογικού με τα θέματα που αφορούν την πορεία των μεταρρυθμίσεων.
«Σήμερα κλείνει ένας κύκλος. Όταν ο κ. Τσίπρας ήρθε για πρώτη φορά στο Βερολίνο, η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική. Είχαμε εντελώς διαφορετικά σημεία αναφοράς. Και έπρεπε να μάθουμε πώς θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε καλά, ακόμη και αν είχαμε διαφορετικές επί της ουσίας θέσεις. Το πετύχαμε γιατί αναπτύχθηκε εμπιστοσύνη μεταξύ μας και είπαμε τα πράγματα με ειλικρίνεια και πάντα έχοντας ως στόχο την εξεύρεση λύσης», δήλωσε η κυρία Μέρκελ μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης με τον Αλέξη Τσίπρα στο Μέγαρο Μαξίμου και, αναφερόμενη στην ολοκλήρωση των προγραμμάτων βοήθειας, μίλησε για μια «πάρα πολύ δύσκολη περίοδο» από την οποία πέρασε ο ελληνικός λαός που υπέστη επώδυνες μεταρρυθμίσεις, με τους ανέργους να πλήττονται ακόμη περισσότερο.
«Χαίρομαι που διαπιστώνω ότι η κατάσταση έχει αλλάξει πολύ, έχει μειωθεί η ανεργία και η Ελλάδα μπόρεσε να ολοκληρώσει τα προγράμματα. Δεν είναι φυσικά το τέλος της μεταρρυθμιστικής περιόδου, αλλά η αρχή μιας νέας κατάστασης», δήλωσε η καγκελάριος και πρόσθεσε ότι η ανεργία των νέων παραμένει υψηλή και η μείωσή της βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των προσπαθειών, τόσο μέσω του Ιδρύματος Νεολαίας, όσο και των άλλων διμερών συνεργασιών.
Σε ό,τι αφορά το προσφυγικό, η Άνγκελα Μέρκελ σημείωσε ότι η Ελλάδα επλήγη σε περίοδο που αντιμετώπιζε η ίδια μεγάλες οικονομικές δυσκολίες και κατάφερε να προσφέρει «εξαιρετικά αποτελέσματα». Προσπαθούμε να βρούμε μια ευρωπαϊκή λύση η οποία να μην αφήνει μόνη της καμιά χώρα, δήλωσε, αναγνωρίζοντας ότι η κατάσταση στα ελληνικά νησιά αποτελεί μεγάλη πρόκληση και παραδεχόμενη ότι «απέχουμε» ακόμη από την εξεύρεση ευρωπαϊκής λύσης. «Αλλά θα τα καταφέρουμε», πρόσθεσε.
Η κυρία Μέρκελ δήλωσε ακόμη ευγνώμων προς τον Αλέξη Τσίπρα «που ανέλαβε να διευθετήσει ένα επίμαχο επί χρόνια θέμα, το ονοματολογικό, προσπαθώντας να βρει λύση μαζί με τον πρωθυπουργό της γειτονικής χώρας, Ζόραν Ζάεφ». Πρόκειται για ένα έργο «που ο καθένας μας γνώριζε ότι δεν θα οδηγούσε σε εύκολη λύση, αλλά τώρα, με την ονομασία Βόρεια Μακεδονία, για όλους εμάς, και μιλώ για την Γερμανία, δημιουργείται σαφήνεια και δίνεται η δυνατότητα στην Βόρεια Μακεδονία να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Αυτό δεν είναι καλό μόνο για την Βόρεια Μακεδονία, αλλά και για την Ελλάδα, γιατί γίνεται σαφές πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις και μπορούμε να ολοκληρώσουμε την στρατηγική μας ενότητα», συνέχισε η καγκελάριος και συνεχάρηκε τον πρωθυπουργό «για αυτό το τόσο αποφασιστικό βήμα από το οποίο δεν θα επωφεληθεί μόνο η Βόρεια Μακεδονία, αλλά και η Ελλάδα και όλη η Ευρώπη, με τις κοινές αξίες. Εξέφρασε δε την ικανοποίησή της για την στήριξη που παρέχει η Ελλάδα στην Διαδικασία του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την διασύνδεση της στάσης της Γερμανίας στα θέματα που αφορούν την ελληνική οικονομία με την υπόθεση της ονομασίας της ΠΓΔΜ, η κυρία Μέρκελ απέρριψε κάθε τέτοια εικασία, εκφράζοντας μάλιστα τον αιφνιδιασμό της για το γεγονός ότι τίθεται τέτοιο ζήτημα.
«Δεν υπάρχει καμιά σχέση μεταξύ των δραστηριοτήτων για το ονοματολογικό και των οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Με αιφνιδιάζει το γεγονός ότι θα έπρεπε να αναφερθούμε σε κάτι τέτοιο. Φυσικά θα υπάρξουν διαφορετικές απόψεις και φυσικά δεν θα εμπλακώ εγώ στα διαφορετικά σχέδια των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα. Θέλω απλά να «διαφημίσω» το τέλος της υπόθεσης του ονοματολογικού. Θα μιλήσω και με τον κ. Μητσοτάκη, χωρίς να θέλω να υπερεκτιμήσω τον ρόλο μου. Είμαι βαθιά πεπεισμένη ότι η λύση του ονοματολογικού θα είναι προς όφελος όλων. Αλλά υπάρχει και ο κανόνας, σε εποχές κυβέρνησης και αντιπολίτευσης – και η αντιπολίτευση πρέπει να ασκεί κριτική στην κυβέρνηση, αυτό γίνεται παντού στον κόσμο στην δημοκρατία – , ότι σε θέματα πολύ μεγάλης εθνικής σημασίας προσπαθεί κανείς επίσης να βρει μια κοινή θέση», τόνισε η κυρία Μέρκελ για να καταλήξει λέγοντας ότι δεν πιστεύει πως θα επηρεάσει η ίδια την κατάσταση επειδή θα μιλήσει ως καγκελάριος της Γερμανίας.
Η γερμανίδα καγκελάριος έκανε ακόμη αναφορά και στις επικείμενες ευρωεκλογές, επισημαίνοντας ότι παρά το γεγονός ότι το κόμμα της ανήκει σε διαφορετική πολιτική οικογένεια από αυτήν του κόμματος του κ. Τσίπρα, συνδέονται από κοινή βάση, καθώς στηρίζουν την Ευρώπη, την πολυμερή της διάσταση, την δημοκρατία, την ελευθερία του λόγου κλπ, ενώ πιστεύουν ότι με την συνεργασία θα έχουμε καλύτερο μέλλον από ό,τι με τον εθνικισμό, τα καταστροφικά αποτελέσματα του οποίου γνωρίζει, όπως είπε, πολύ καλά η Γερμανία.
