Επί σειρά ετών ο Συνασπισμός και εν συνεχεία ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν εξαιρετικά επικριτικοί, σε πολύ υψηλούς τόνους, για τα αντισταθμιστικά ωφελήματα, (offset στην αγγλική). Και δικαίως, αφού όπως προέκυψε κι από μια σειρά υποθέσεων με μεγάλη δημοσιότητα, μέσω αυτού του μηχανισμού συντηρούνταν σε μεγάλο βαθμό η διαφθορά στην αγορά αμυντικού υλικού. Όταν οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ βρέθηκαν στην εξουσία μάλιστα ήταν λάβροι και ξεκάθαροι εναντίον των «αμαρτωλών» προγραμμάτων του παρελθόντος. Παρότι αυτά είχαν τυπικά, πράγματι μείνει στο παρελθόν.
Τι ήταν τα αντισταθμιστικά ωφελήματα όμως; Ας το πούμε όσο πιο απλά γίνεται. Έστω ότι παραγγέλνει η Χ χώρα από τη Β βιομηχανία ένα αεροπλάνο. Το αεροπλάνο αποτελείται από άπειρα μέρη και η κατασκευή του απαιτεί υποδομές κλπ. Λέει λοιπόν ο διαπραγματευτής (ας πούμε ο υπουργός εν προκειμένω) της Χ στον Β ότι θέλει να κατασκευαστούν κάποια μέρη του αεροπλάνου στην Χ ώστε να ωφεληθούν οι τοπικές βιομηχανίες και ξεκινάει μια διαπραγμάτευση μεταξύ τους για το ποια θα είναι τα μέρη αυτά και ποιος θα τα κατασκευάσει. Το κόστος των υποδομών που θα χρειαστεί να κάνει για να τα κατασκευάσει συν το κόστος του υλικού και όλα μπαίνουν στον λογαριασμό που θα πληρώσει η Χ γιατί, ως γνωστόν, μιλάμε για αγορά κι όχι για φιλανθρωπική πανήγυρη. Το όφελος του τοπικού όμως δεν τελειώνει εκεί αφού είναι πλέον υποκατασκευαστής ενός πράγματος συμβατού με τα αεροπλάνα της συγκεκριμένης βιομηχανίας Β. Συνεπώς θα έχει σαφές προβάδισμα και σε μελλοντικούς διαγωνισμούς προμηθειών αυτού του πράγματος όλων των πελατών της βιομηχανίας Β.
Στην διαδικασία επιλογής των τοπικών υποκατασκευαστών, όποιος από τους τοπικούς βιομήχανους έχει καλύτερη πρόσβαση στον διαπραγματευτή της Χ και στην Β, έχει και καλύτερη πληροφόρηση και πιθανότητες να πάρει το έργο. Η πρόσβαση αυτή όμως θα του εξασφαλίσει πολλαπλά κέρδη. Είναι σοβαρό το κίνητρο, σαν να λέμε. Στο σημείο αυτό ακριβώς λειτουργούσε ο μηχανισμός της διαπλοκής που κατέστησε τα ΑΩ ένα σημείο σφοδρής κριτικής από την αντιπολίτευση στο παρελθόν, δικαίως και με αποδείξεις. Έχει και ένα ακόμη πονηρό σημείο όμως, ίσως το πιο πονηρό: ένα μέρος των ΑΩ δίνονταν σε κρατικές βιομηχανίες με στόχο τη στήριξη μέσω αυτών και της εθνικής οικονομίας. Αυτό όμως δεν εμπόδιζε ένα μέρος του μέρους αυτού να δίνεται σε ιδιώτες υποκατασκευαστές. Συνεπώς, το θετικό μέρος των ΑΩ ήταν μερικώς…θετικό και πίσω από όσα ανακοινώνονταν η κούρσα των ιδιωτών συνεχιζόταν κανονικότατα.
Η οδηγία της ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση όμως ήρθε κάποια στιγμή, αφού είχαν αποκαλυφθεί σκάνδαλα μέσω των ΑΩ σε αρκετές χώρες, και είπε «μπάστα παιδιά, αυτό νοθεύει τον ελεύθερο ανταγωνισμό και το απαγορεύω». Έβγαλε λοιπόν μια οδηγία την οποία η Ελλάδα ενσωμάτωσε στο νόμο Βενιζέλου για τις αμυντικές προμήθειες. Ο συγκεκριμένος νόμος συγκέντρωνε και ενσωμάτωνε βέλτιστες πρακτικές για τη διαφάνεια και τον εξορθολογισμό, όπως, π.χ. την κατάρτιση 5ετων πλάνων προμηθειών. Θα ήταν ακόμη πιο βέλτιστες αν τις εφαρμόζαμε κιόλας. Αυτό που πάντως δεν αλλάζει και δεν αμφισβητείται είναι ότι έθεσε εκτός νόμου τα ΑΩ.
Η χθεσινή οπισθοχώρηση της κυβέρνησης, η οποία έστειλε την τροπολογία στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, από την οποία δεν την είχε, ως όφειλε, περάσει, δεν συνιστά τίποτα παραπάνω από αναβολή ώστε να πέσουν οι τόνοι και να περάσει λίγο πιο εύκολα την επόμενη φορά.
Υπό μια έννοια δεν θα έπρεπε να μας σοκάρει πάντως. Η επιστροφή της πλέον προβληματικής πρακτικής που έχει ζημιώσει τη χώρα μας από τους ιεροκήρυκες της ηθικής ανωτερότητας είναι απλώς μια από τις πολλές αποδείξεις του αδιανόητου κυνισμού τους.
