Στον βρώμικο καταυλισμό όπου πέρασε τη σύντομη ζωή της, τη Βικτόρια Μαρτίνεζ τη θυμούνται ως ένα ζωντανό παιδί που αγαπούσε τον χορό και έλεγε πάντα καλημέρα σε όσους έβλεπε μπροστά της και ως ένα κορίτσι «γεμάτο αγάπη», όπως αναφέρει ο πατέρας της Μιζάελ στην εφημερίδα «Guardian». Τον περασμένο Αύγουστο όμως το νήμα της ζωής της κόπηκε απότομα, λίγο μετά τα τέταρτά της γενέθλια. Η Βικτόρια ήταν ένα ακόμα θύμα της κρίσης στη χώρα που κάποτε ήταν μία από τις πιο ανεπτυγμένες της Λατινικής Αμερικής.
«Ως γονείς ακόμη δεν το έχουμε ξεπεράσει» παραδέχεται ο 28χρονος πατέρας, ο οποίος πιστεύει ότι η μικρή του προσβλήθηκε από λοίμωξη στο παιδιατρικό νοσοκομείο στο Μπαρκισιμέτο, την τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Βενεζουέλας, ενώ υποβαλλόταν σε θεραπεία για λευχαιμία. Ο ίδιος δεν κατηγορεί τους γιατρούς («φέρθηκαν στην κόρη μου σαν πριγκίπισσα» λέει), όμως η μικρή γεννήθηκε – όπως λένε οι γιατροί – «σε λάθος εποχή».
«Τέλεια καταιγίδα»
Η Βικτόρια είναι ένα από τα τουλάχιστον 25 παιδιά τα οποία σύμφωνα με ακτιβιστές έχουν χάσει τη ζωή τους από το 2016 εξαιτίας ενός επικίνδυνου ενδονοσοκομειακού βακτηριδίου με την ονομασία serratia marcescens. Οι συνθήκες στο νοσοκομείο ήταν τόσο επισφαλείς που το προσωπικό είχε ζητήσει από την οικογένειά της να φέρει δικά της φάρμακα, δικά της γάντια, σύριγγες και νερό.
Οι ακτιβιστές στη Βενεζουέλα μιλούν για μια «τέλεια καταιγίδα», για ένα σύστημα υπό πλήρη κατάρρευση, όπου στα νοσοκομεία δεν υπάρχουν βασικοί κανόνες υγιεινής, ούτε καν σαπούνι για την καθημερινή φροντίδα των ασθενών. Οσο για το φαγητό; Οι ασθενείς υποσιτίζονται και οι ελλείψεις στα αντιβιοτικά είναι χρόνιες, γεγονός που τους καθιστά ευάλωτους σε κάθε είδους μόλυνση. «Θέλουμε ολόκληρος ο κόσμος να μας ακούσει» αναφέρει η Κάρμεν Παντίγια, ασθενής που υποβάλλεται σε αιμοκάθαρση, προσθέτοντας ότι η Βενεζουέλα «βρίσκεται σε πλήρη και κατεπείγουσα ανθρωπιστική κρίση».
Την ίδια ώρα, η προπαγάνδα στα κρατικά μέσα ενημέρωσης καλά κρατεί. Σύμφωνα με αυτά, οι υγειονομικές υπηρεσίες λειτουργούν άψογα. Σε πρόσφατο βίντεο που προβλήθηκε στην τηλεόραση ο ρεπόρτερ ανέφερε χαρακτηριστικά: «Αν υπάρχει ένας τομέας όπου μπορείτε να διαπιστώσετε τα επιτεύγματα της μπολιβαριανής επανάστασης, αυτός είναι η υγειονομική περίθαλψη, από την οποία οι πολίτες της Βενεζουέλας ήταν αποκλεισμένοι για πολλές δεκαετίες».
Αλλη πραγματικότητα
Από την πλευρά του ο Νικολάς Μαδούρο ισχυρίζεται ότι «η υγεία των ανθρώπων είναι προτεραιότητά μας», ωστόσο αρκεί μια επίσκεψη στο νοσοκομείο όπου πέθανε η μικρή Βικτόρια για να διαπιστώσει κανείς μια άλλη πραγματικότητα.
Η μονάδα εγκαυμάτων είναι γεμάτη με μπανταρισμένα νήπια τα οποία έχουν καεί από λαμπτήρες κηροζίνης που χρησιμοποιεί η πλειονότητα των Βενεζουλεάνων εξαιτίας των συχνών διακοπών σε ηλεκτρικό ρεύμα. Στον παιδιατρικό θάλαμο μητέρες θηλάζουν αποστεωμένα και αφυδατωμένα μωρά εξαιτίας της έλλειψης βασικών τροφών και καθετήρων ορού.
Οπως αναφέρουν αναλυτές, οι υγιειονομικές υπηρεσίες της Βενεζουέλας βελτιώθηκαν στην πρώτη δεκαετία της θητείας του Ούγκο Τσάβες, πριν από 20 χρόνια. Το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε και τα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας μειώθηκαν λόγω των εσόδων από την αύξηση στις τιμές πετρελαίου, στη χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα αργού στον κόσμο.
Ωστόσο, καθώς η κύρια αυτή πηγή δημοσίων εσόδων έχει σημειώσει κάθετη πτώση εξαιτίας της κακοδιαχείρισης, του δυτικού εμπράργκο, της φυγής κεφαλαίων στο εξωτερικό, ενώ και οι διεθνείς τιμές σημειώνουν κάμψη, τα πράγματα στον τομέα της Υγείας είναι εφιαλτικά. Τον περασμένο Νοέμβριο, η οργάνωση Human Rights Watch προειδοποίησε για την «καταστροφική κρίση της Υγείας», υπογραμμίζοντας την αύξηση στα ποσοστά μητρικής και παιδικής θνησιμότητας και την αύξηση των περιπτώσεων ιλαράς, διφθερίτιδας, φυματίωσης και ελονοσίας.
Χωρίς πόσιμο νερό
Αλλη πρόσφατη έκθεση ανέφερε ότι το 53% των χειρουργείων της χώρας έχει κλείσει, το 71% των μονάδων εντατικής θεραπείας δεν μπορεί να παράσχει βασικές υπηρεσίες, ενώ το 79% των νοσοκομείων δεν διαθέτει καν πόσιμο νερό. Εν τω μεταξύ οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου μεταξύ 2012 και 2017 εγκατέλειψαν τη χώρα για το εξωτερικό: τουλάχιστον 22.000 γιατροί, δηλαδή το 55% των γιατρών της Βενεζουέλας.
Την ίδια ώρα το 70% των αποφοίτων της Ιατρικής Σχολής κάνει πρακτική σε γειτονικές χώρες, όπως στην Κολομβία, στην Αργεντινή ή στη Χιλή, ενώ η έλλειψη σε εξειδικευμένους γιατρούς (δερματολόγους, ενδοκρινολόγους, ογκολόγους) είναι τεράστια γιατί έχουν εγκαταλείψει μαζικά τη χώρα.
Ο Μιζάελ δεν έχει ακόμη αποδεχθεί τον θάνατο της κόρης του. Λέει όμως ότι δεν θα πάψει να μιλάει ώστε να μην υπάρξουν, όπως αναφέρει, άλλοι περιττοί θάνατοι: «Ξέρω ότι κανένας δεν μπορεί να φέρει πίσω την κόρη μου. Αλλά ξέρω επίσης ότι έχω γείτονες, ξαδέρφια και φίλους που πηγαίνουν σε αυτό το νοσοκομείο γιατί δεν έχουν πουθενά αλλού να πάνε. Πολεμάω γιατί πιστεύω ότι θα έρθει η δικαιοσύνη. Και επειδή εξακολουθώ να πιστεύω ότι κάτι θα συμβεί. Η Βενεζουέλα θα αλλάξει και όλα αυτά θα περάσουν».
