Μετά τα μερίσματα, τα επιδόματα και τα (έστω και κουρεμένα) αναδρομικά, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει τις πρώτες εβδομάδες του νέου έτους να συντηρήσει ένα αφήγημα παροχών με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διάρκεια στον δρόμο προς τις κάλπες. Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα επιδιωχθεί να αποτελέσει το «δυνατό» χαρτί, εφόσον δεν κοπούν από τους δανειστές τα σενάρια αύξησής του κατά 50 ευρώ τα οποία διακινούνται.
Οι αυξήσεις στους μισθούς θα έρθουν στο τέλος Ιανουαρίου και ακολουθεί το πλάνο τετραετών προσλήψεων με το οποίο η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να δελεάσει τους ψηφοφόρους.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ», στο ημερολόγιο των μέτρων με προσδοκώμενο ευνοϊκό αντίκρισμα κάλπης θα επιχειρηθεί να ενταχθεί το διάδοχο σχήμα του νόμου Κατσέλη για την πρώτη κατοικία, επισκιάζοντας με τριμερή χρηματοδότηση των κόκκινων δανειοληπτών (κράτος, τράπεζες, οφειλέτης) το μπαράζ πλειστηριασμών που ακολουθεί. Τα καλά νέα τελειώνουν γρήγορα και δυστυχώς αφορούν λίγους.
Τα φορολογικά βάρη το 2019 δεν μειώνονται στο ελάχιστο, με εξαίρεση μικρές εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ για όσους έχουν ακίνητα πολύ μικρής αξίας. Οι ασφαλιστικές εισφορές από την άλλη, θα συνεχίσουν να εξασφαλίζουν θέση πρωταθλητή επιβαρύνσεων μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, στην Ελλάδα. Οι μοναδικές «διορθώσεις» αφορούν τους επιστήμονες.
Για τις συντάξεις, μπορεί στο παρά πέντε να γλίτωσαν τις περικοπές οι «παλιοί», αλλά αυξήσεις δεν προβλέπονται μέχρι το 2022 και οι 600.000 που δικαιούνται αναπροσαρμογή προς τα πάνω θα περιμένουν πέντε χρόνια. Το ΕΚΑΣ άλλωστε το 2019 περνά στην ιστορία.
Οι αλλαγές
Ακίνητα – Αυξήσεις φόρων και ίδιος ΕΝΦΙΑ
Τα πάνω κάτω έρχονται στο φορολογικό τοπίο των ακινήτων. Από την Πρωτοχρονιά, οι μεταβιβάσεις και όλοι οι φόροι που επιβαρύνουν τα ακίνητα θα υπολογίζονται με τις νέες αντικειμενικές αξίες οι οποίες εφαρμόστηκαν φέτος για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ. Στο πρώτο τρίμηνο του έτους, πιάνουν ξανά δουλειά οι εκτιμητές ακινήτων. Θα ασχοληθούν με τη δεύτερη αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών και θα καθορίσουν νέες τιμές σε περισσότερες από 10.000 ζώνες σε όλη τη χώρα. Στο τέλος Αυγούστου πάνω από 7 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων θα λάβουν τον νέο λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ.
Για όσους έχουν στην κατοχή τους μικρή περιουσία έως 60.000 ευρώ προβλέπεται μείωση του φόρου κατά 30%, ενώ για τους έχοντες μεγαλύτερη περιουσία με τον αλγόριθμο και τον κόφτη που σκοπεύει να εφαρμόσει το υπουργείο Οικονομικών το συνολικό ποσό της έκπτωσης δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τα 100 ευρώ. Καμία έκπτωση δεν προβλέπεται για τους φορολογουμένους με μεσαία περιουσία αξίας άνω των 200.000 ευρώ.
Εισφορές – Ελαφρύνσεις αλλά και χαράτσια
Μειωμένες εισφορές θα καταβάλλουν από τον επόμενο μήνα περίπου 250.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες. Η εισφορά για κύρια ασφάλιση μειώνεται από 20% σε 13,33%, ενώ διατηρείται η σημερινή κατώτατη εισφορά στα 117,2 ευρώ τον μήνα (20% επί του κατώτατου μισθού). Στο 13,3% καθορίζεται και η εισφορά για τους νέους επιστήμονες με δραστηριότητα έως 5 έτη, ενώ οι αγρότες το 2019 θα καταβάλουν εισφορές 12%. Το κέρδος που θα έχουν οι ασφαλισμένοι κυμαίνεται μεταξύ 200-4.690 ευρώ τον χρόνο.
Η μείωση των εισφορών έρχεται να περιορίσει τις μεγάλες επιβαρύνσεις που θα έβλεπαν οι ασφαλισμένοι, καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2019 ισχύει και η αλλαγή της βάσης υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Πλέον θα υπολογίζεται στο 100% των ακαθάριστων εσόδων (χωρίς την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών που έχουν ήδη καταβληθεί επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος) και όχι στο 85% που εφαρμόζεται φέτος. Περισσότερο ωφελημένοι από τη μείωση των εισφορών για κύρια σύνταξη, επικουρική και εφάπαξ είναι οι επιστήμονες.
Κατώτατος μισθός – Αυξήσεις με το βλέμμα στην κάλπη
Τον Ιανουάριο, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να συντηρήσει το αφήγημα των παροχών με αυξήσεις στον κατώτατο μισθό (586 ευρώ) και ταυτόχρονη κατάργηση του υποκατώτατου μισθού (510 ευρώ) για τους νέους έως 25 ετών.
Οι αυξήσεις στον κατώτατο μισθό, με βάση τα συντηρητικά σενάρια, αναμένεται πως θα κυμανθούν στη ζώνη των 20-25 ευρώ τον μήνα. Υπάρχουν όμως και σενάρια προσαρμοσμένα στην προοπτική της κάλπης, σύμφωνα με τα οποία η αύξηση του κατώτατου μισθού θα αγγίξει το 10% ή περίπου 50 ευρώ τον μήνα, έναντι του συντηρητικού 3%-4%. Στο σενάριο του 4%, οι αυξήσεις μεταφράζονται σε 23,44 ευρώ τον μήνα και σε αυτή την περίπτωση τα 586 ευρώ σήμερα σχεδόν θα αγγίζουν τα 610 ευρώ (609,44 ευρώ για την ακρίβεια), δηλαδή όσοι αμείβονται με τον κατώτατο μισθό θα δουν αύξηση της τάξεως των 24 ευρώ.
Με την κατάργηση του υποκατώτατου μισθού, οι νέοι έως 25 ετών θα δουν να αυξάνονται οι μηνιαίες αποδοχές τους κατά 100 ευρώ, καθώς από 510 ευρώ που λαμβάνουν σήμερα, ο μισθός τους θα ανέβει στα περίπου 610 ευρώ, στο σενάριο βέβαια που ο κατώτατος μισθός θα αυξηθεί κατά 4%. Αν προκριθεί το σενάριο αυξήσεων κατά 50 ευρώ τα δεδομένα αλλάζουν και δεν αποκλείεται να υπάρξει γκρίνια από την πλευρά των δανειστών.
Συντάξεις – Τελευταία χρονιά για ΕΚΑΣ και πάγωμα
Δέκα αλλαγές φέρνει το 2019 σε συντάξεις και όρια ηλικίας. Το νέο έτος θα καταβληθεί για τελευταία φορά το ΕΚΑΣ στους χαμηλοσυνταξιούχους, θα συνεχιστεί η αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, θα κλιμακωθεί η εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου με μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις, στα εφάπαξ, στις συντάξεις χηρείας, καθώς και στις νέες καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις (από τον Μάιο του 2016) με μειώσεις έως 40%.
Μπορεί να καταργήθηκε το μέτρο της μείωσης της προσωπικής διαφοράς και οι παλαιοί συνταξιούχοι να γλίτωσαν το μαχαίρι στις συντάξεις, αλλά εξακολουθεί να ισχύει η μνημονιακή δέσμευση για πάγωμα όλων των συντάξεων έως το 2022. Αυτό σημαίνει ότι οι συνταξιούχοι θα υποστούν πραγματικές απώλειες στα εισοδήματά τους λόγω του πληθωρισμού.
Σημειώνεται ότι για περίπου 600.000 συνταξιούχος μετά τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους προέκυψαν αυξήσεις, οι οποίες όμως δίνονται σε πέντε ετήσιες δόσεις. Η μεγαλύτερη κατηγορία από τους δικαιούχους αυξήσεων είναι αυτή που αφορά περίπου 400.000 χαμηλοσυνταξιούχους (με απολαβές από 420 έως 500 ευρώ τον μήνα).
Δηλώσεις – Και μαζί και χώρια για την Εφορία
Χωριστές φορολογικές δηλώσεις από τους συζύγους, κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για ανενεργές επιχειρήσεις και μπλοκάκια, μείωση κατά μία μονάδα του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις, ηλεκτρονική τήρηση των βιβλίων από τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες είναι οι βασικές αλλαγές στο φορολογικό μέτωπο. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχει ξεκινήσει ήδη την προετοιμασία για τις φορολογικές δηλώσεις του 2019 με στόχο η ηλεκτρονική αυλαία του Taxisnet για την υποβολή τους να ανοίξει στο τελευταίο δεκαήμερο του Μαρτίου.
Το στοιχείο που θα κυριαρχήσει αναμένεται να είναι οι χωριστές φορολογικές δηλώσεις που για πρώτη φορά θα μπορούν να υποβάλλουν οι σύζυγοι. Με μια απλή δήλωση ενός εκ των δύο συζύγων στην Εφορία έως τις 28 Φεβρουαρίου 2019, τα ζευγάρια αποκτούν τη δυνατότητα να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις με βασικότερο πλεονέκτημα το ξεχωριστό εκκαθαριστικό που εκδίδεται για τον καθένα. Ο κάθε σύζυγος πληρώνει τον φόρο που του αναλογεί και εισπράττει την επιστροφή φόρου που δικαιούται χωρίς να γίνεται συμψηφισμός της επιστροφής με τυχόν οφειλή του άλλου συζύγου.
Προσλήψεις – Χορός διορισμών ενόψει εκλογών
Στον δρόμο προς τις κάλπες η κυβέρνηση ανοίγει για τα καλά τον χορό των προσλήψεων. Το εκλογικό 2019 αναμένεται να προσληφθούν συνολικά 15.757 μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι. Οι 8.000 προσλήψεις θα προκύψουν από την εφαρμογή του κανόνα 1:1 (μία πρόσληψη προς μία αποχώρηση), ο οποίος τίθεται σε ισχύ με το νέο έτος, και θα καλύψουν ανάγκες στους τομείς της Υγείας, της Παιδείας, στην Αυτοδιοίκηση, καθώς και σε κοινωνικές υποδομές.
Επίσης, θα γίνουν 3.257 προσλήψεις μόνιμου προσωπικού για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι», καθώς και 4.500 στην Ειδική Αγωγή. Στις περίπου 15.700 προσλήψεις πρέπει να προστεθούν και 8.166 μόνιμες θέσεις, για τις οποίες διενεργήθηκε ο διαγωνισμός 3Κ/2018 και αφορούν την καθαριότητα των δήμων. Οι συγκεκριμένες προσλήψεις, επίσης, εξαιρούνται από τον κανόνα προσλήψεων – αποχωρήσεων και, παρά το γεγονός ότι θα υλοποιηθούν το 2019, πιστώνονται στο 2018.
Αναδρομικά – Δώρο για πολλούς, βόμβα για τον προϋπολογισμό
Εντός του 2019 αναμένεται να εκδοθεί μια σειρά από αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας αναφορικά με διεκδικήσεις αναδρομικών για περικοπές που επιβλήθηκαν στα χρόνια των Μνημονίων. Πρόκειται για αποφάσεις που αφορούν διεκδικήσεις αναδρομικών από τις περικοπές στις συντάξεις και την κατάργηση των δώρων και επιδομάτων στους συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους.
Δικαίωση συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων θα σημάνει από τη μία πλευρά καταβολή αναδρομικών που μπορεί να ξεπεράσουν ακόμα και τα 10 δισ. ευρώ για τους δικαιούχους. Από την άλλη πλευρά, τυχόν δικαίωση συνεπάγεται τον κίνδυνο νέων μεγάλων δημοσιονομικών περιπετειών. Οι αποφάσεις οι οποίες έχουν ήδη δημιουργήσει ένα τσουνάμι προσφυγών στα δικαστήρια από συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους, που διεκδικούν την επιστροφή αναδρομικών, αφορούν:
- Την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας η οποία εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2015 και έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές του 2012.
- Την απόφαση για την αποκατάσταση της 13ης και της 14ης σύνταξης.
- Τις δικαστικές αποφάσεις για δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους, που κρίνουν παράνομες τις περικοπές του 13ου και του 14ου μισθού.
