Καταμετρώντας πρόχειρα τις ταινίες που διανεμήθηκαν στις αίθουσες κατά την διάρκεια της χρονιάς που σε λίγο θα φύγει, θα βρεθούμε μπροστά σε περισσότερες από 380 ταινίες. Υπερβολικό το νούμερο, αν όχι αδιανόητο για μια εποχή που πλην εξαιρέσεων η κίνηση των αιθουσών σημειώνει πτώση. Μπορεί μεν την περίοδο των Χριστουγέννων να γίνεται χαμός όπου παίζεται η κομεντί «Η Μαίρη Πόπινς επιστρέφει», όμως τι γίνεται τις υπόλοιπες εβδομάδες του χρόνου; Αλλά αυτά είναι ζήτημα επιχειρηματικών κινήσεων και δεν αφορά το κοινό. Οσοι επιμένουν να βγάζουν από μόνοι τους τα μάτια τους, έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν. Εμείς, εδώ, μένουμε στην ουσία, το ίδιο το σινεμά. Φρεσκάροντας λίγο την μνήμη μας θα ξανακοιτάξουμε τις κινηματογραφικές στιγμές που μας ενθουσίασαν και εκείνες που παρά τις προθέσεις των δημιουργών μας απογοήτευσαν κατά την διάρκεια ενός έτους που μιλώντας με κινηματογραφικούς όρους είχε αρκετό ενδιαφέρον.
Η παράθεση των ταινιών γίνεται σύμφωνα με την ημερομηνία Α’ προβολής τους στις αίθουσες.
O1 10 καλύτερες
«The Post: Απαγορευμένα μυστικά» του Στίβεν Σπίλμπεργκ. 11 Ιανουαρίου
Επιστρέφοντας στην υπόθεση του πολέμου Βιετνάμ και των δημοσιογραφικών αποκαλύψεων απόρρητων εγγράφων του Πενταγώνου στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ γύρισε μια άκρως επίκαιρη ταινία πάνω στο ζήτημα της λογοκρισίας και της ελευθερίας του λόγου. Στον ρόλο της εκδότριας της Washingto Post Κάθριν Γκρέαμ η Μέριλ Στριπ κέρδισε μια ακόμη υποψηφιότητα για το Οσκαρ Α γυναικείου ρόλου, ενώ ο Τομ Χανκς κάνει επίσης καλή δουλειά παίζοντας τον θρυλικό διευθυντή της εφημερίδας, Μπεν Μπράντλι
«1945 » (Ουγγαρία) του Φέρεντς Τόροκ. 31 Μαίου
«Ακρότητες» (ΗΠΑ) του Πολ Σρέιντερ. 7 Ιουνίου
Ενας ενάρετος καθολικός ιερέας (Ιθαν Χοκ) οδηγείται σταδιακά προς την παράνοια όταν βλέπει ότι τίποτε από όσα πρεσβεύει δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Θαυμάσια μελέτη μιας πραγματικά πονεμένης ψυχής από τον σεναριογράφο του «Ταξιτζή» και του «Οργισμένου ειδώλου» ο οποίος ως σκηνοθέτης είναι ή του ύψους ή του βάθους. Εδώ, του ύψους.
«Εγκλημα στην αμμοθύελλα» (Αργεντινή) του Αλεχάντρο Μάσι. 9 Αυγούστου
Με φόντο μια απομακρυσμένη πανσιόν σε κάποια παραλία της Αργεντινής στη δεκαετία του 1950, ο Αλεχάντρο Μάσι δημιουργεί κινηματογραφική ατμόσφαιρα Αγκαθα Κρίστι αλλά την ίδια ώρα πηγαίνει κόντρα στο στυλ των ανάλογων ταινιών διότι η ανθρώπινη ψυχολογία και η παράξενη φύση της γυναίκας είναι τα στοιχεία που εδώ έχουν προτεραιότητα .
«Γλυκιά πατρίδα» (Αυστραλία) του Γουόργουικ Θόρντον. 2 Σεπτεμβρίου
Φυλετικός ρατσισμός και μισαλλοδοξία στην Αυστραλία των αρχών του 18ου αιώνα, όταν ο ιθαγενείς Αβορίγινες ταλαιπωρούνταν αφάνταστα από τον λευκό κατακτητή που τους άρπαξε τη χώρα και πέταξε την ελευθερία τους στα σκουπίδια. Η Αυστραλία κοιτάζει κατάματα τις αμαρτίες του παρελθόντος της και αυτοκριτικάρεται με τον πιο έντιμο τρόπο.
«Η μεγάλη νύχτα του Φρανσίσκο Σάνκτις» (Αργεντινή) των Αντρέα Τέστα και Φρανσίσκο Μαρκέζ. 11 Οκτωβρίου
Η μοναχική διαδρομή ενός άντρα (Ντιέγκο Βελάσκεζ) στους δρόμους του Μπουένος Αϊρες εν έτει 1977, λίγο προτού πάρει τη σημαντικότερη απόφαση της ζωής του. Συναντήσεις με ανθρώπους από το παρελθόν, διλήμματα, αγωνίες• ο εσωτερικός του πόλεμος σε ένα έξοχο ψυχογράφημα που σου τσακίζει την ψυχή. Θαυμάσιο ντεμπούτο στη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας των ντοκιμαντεριστών Τέστα και Μαρκέζ.
«Ψυχρός πόλεμος» (Πολωνία, 2018) του Πάβελ Παβλικόφσκι. 25 Oκτωβρίου
Η ανθρώπινη κατάσταση με φόντο τον Ψυχρό πόλεμο σε ένα ασπρόμαυρο ερωτικό ποίημα που εκτυλίσσεται στην Πολωνία και την Γαλλία του Ψυχρού Πολέμου και με τρόπο απλό, ουσιαστικό εξετάζει πως η παράξενη εκείνη πολιτική κατάσταση επηρέασε τον έρωτα ενός ζευγαριού: μιας ταλαντούχας τραγουδίστριας (Τζοάνα Κούλιγκ) και του μέντορά που θα γίνει εραστής της (Τόμας Κοτ). Ο Παβλικόφσκι ενορχηστρώνει έναν ωκεανό συναισθημάτων που διαπερνά περί τα 15 έτη μέσα σε λιγότερο από μιάμιση ώρα. Μια ταινία που για μένα αποτελεί τον λόγο που πιστεύω ότι το σινεμά δεν θα πεθάνει ποτέ.
«Κλέφτες καταστημάτων» (Ιαπωνία) του Χιροκάζου Κόρε Εντα 6 Δεκεμβρίου
Μέσα από τις «δραστηριότητες» μιας οικογένειας κλεφτών, ο Χ. Κόρε Εντα πραγματεύεται πρωτότυπα και ανθρώπινα την ταυτότητα και την ύπαρξη . Ρεαλιστής και συγχρόνως ποιητής, o Ιάπωνας δημιουργός κάνει την υπέρβαση και μας κερδίζει με την ανθρωπιά και την ειλικρίνειά του. Ο Χρυσός Φοίνικας στο τελευταίο φεστιβάλ των Καννών.
«Roma» (Μεξικό/ ΗΠΑ) του Αλφόνσο Κουαρόν. 13 Δεκεμβρίου
Επιστρέφοντας στα χρόνια της παιδικής ηλικίας του στην Πόλη του Μεξικού ο 57χρονος Αλφόνσο Κουαρόν τιμά μια ηρωίδα της καθημερινότητας, την οικιακή βοηθό του σπιτιού του σε μια ταινία σπάνιου ουμανισμού γυρισμένη σε ατμοσφαιρικό ασπρόμαυρο. Πρωτγωνιστεί η Γιαλίτζα Απαρίτσο στον ρόλο της υπηρέτριας. Ο Χρυσός Λέων στο τελευταίο φεστιβάλ Βενετίας.
«Ο ένοχος» (Δανία) του Γκούσταβ Μέλερ. 27 Δεκεμβρίου
Μια ταινία 85 λεπτών κλεισμένη στην κυριολεξία μέσα σε ένα δωμάτιο και ένας άγνωστος (εδώ) μα θαυμάσιος ηθοποιός, ο Γιάκομπ Σέντεργκρεν, σε ρεσιτάλ ερμηνείας: υποδύεται τον αστυνομικό στο τηλεφωνικό κέντρο της Άμεσης Δράσης της Κοπεγχάγης, ο οποίος παραβαίνοντας το πρωτόκολλο θα εμπλακεί προσωπικά σε μια υπόθεση, που φαινομενικά δείχνει απαγωγής. Θέλει τρομερή δεξιοτεχνία για να διατηρήσεις σασπένς υπό τέτοιες συνθήκες και ο Γκούσταβ Μέλερ είναι πράγματι ένας αξιοθαύμαστος δεξιοτέχνης.
Οι 10 απογοητεύσεις
«Το φεγγάρι του Δία» (Ουγγαρία) του Κορνέλ Μουντρούτζο. 15 Ιανουαρίου
Προφανής πρόθεση του Ούγγρου σκηνοθέτη του θαυμάσιου «Λευκού θεού» είναι μια μεταφυσική – θρησκευτική αλληγορία για το καυτό ζήτημα, της μετανάστευσης που πλήττει την σύγχρονη Ευρώπη. Ομως ο δρόμος που ακολούθησε μετατρέποντας σε άγγελο ένα νεαρό Σύρο μετανάστη δολοφονημένο από Ούγγρο αστυνομικό, όχι απλώς δεν πείθει, αλλά σε ορισμένες σκηνές (όταν π.χ. ίπταται πάνω από την Βουδαπέστη) καταντά αστείος.
«12 δυνατοί» (ΗΠΑ) του Νικολάι Φούγκλσιγκ. 18 Ιανουαρίου
Ειλικρινά δεν κατάλαβα τον λόγο ύπαρξης μιας πολεμικής ταινίας που περιγράφει σήμερα, την πρώτη αποστολή αντεπίθεσης των Αμερικανών στο Αφγανιστάν μετά το κτύπημα των Διδύμων Πύργων. Μιλιταριστική, πολεμοχαρής προπαγάνδα του αισχίστου είδους, χωρίς στάλα αυτοκριτικής (όπως π.χ. το «Zero Dark Thirty», ή ο «Τοίχος») νιώθεις ότι χρηματοδοτήθηκε από το Πεντάγωνο στο οποίο και απευθύνεται.
«Death wish» του Ελι Ροθ. 8 Μαρτίου
Μια «επιστροφή» στον «Εκδικητή της νύχτας», την κλασική vigilante περιπέτεια της δεκαετίας του 1970 όπου ο Τσαρλς Μπρόνσον καθάριζε αβέρτα καθάρματα προκειμένου να εκδικηθεί την εν ψυχρώ δολοφονία της γυναίκας του και την παραλυσία της κόρης του. Εκείνη η ταινία είχε αποκτήσει πολλές συνέχειες, όλες με τον Μπρόνσον, άρα το θέμα έχει προ πολλού εξαντληθεί. Ιδού λοιπόν μια ταινία που δεν εξυπηρετεί κανέναν απολύτως σκοπό πέρα από την ανάγκη του Ελι Ροθ να την παρουσιάσει ο ίδιος, στο σήμερα και με έναν Μπρους Γουίλις να παίζει σαν να βαριέται που ζει.
«Μπλε Βασίλισσα» (Ελλάδα) του Αλέξανδρου Σιπσίδη. 19 Απριλίου
Μετά το «Short fuse», το «Do it yourself» και το «Πέντρο Νούλα» η μόδα του ελληνικού κινηματογραφικού νεονοάρ συνεχίζεται με την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Αλ. Σιπσίδη, ένα γκανγκστερικό αλαλούμ με δεκάδες επιρροές που δεν αξίζουν σχολιασμό ούτε ως κακές αντιγραφές – μιμήσεις ξένων ταινιών. Αλλο κάνω σινεμά και άλλο κάνω πλακίτσα με την κάμερα.
«Ready Player One» (ΗΠΑ) του Στίβεν Σπίλμπεργκ. 29 Απριλίου
Αν το «The Post: Απαγορευμένα μυστικά» αναδεικνύει την ποιοτική, «σάρκινη» πλευρά του σκηνοθέτη Σπίλμπεργκ, το «Ready Player One» κυριαρχείται από την φαντασία του παραμυθά και σούπερ ψηφιακού Σπίλμπεργκ. Ενώ όμως αγαπούμε τόσο τον παραμυθά όσο και τον ρεαλιστή, η σύγκρουση της εικονικής πραγματικότητας με την …πραγματική που εδώ κατασκευάζει, καταλήγει σε ένα κακό κοκτέιλ εντυπωσιακών εικόνων που μετά από το πρώτο ξάφνιασμα της πρωτοποριακής τεχνοτροπίας, σε οδηγεί μέσα σε έναν εκνευριστικό γαλαξία χάους από τον οποίο θες απελπισμένα να βγεις!
«Bel Canto» (HΠΑ) του Πολ Γουέιτζ. 27 Σεπτεμβρίου
Σε μια χώρα της Λατινικής Αμερικής που δεν ονομάζεται αλλά και σε μια εποχή που επίσης δεν ονομάζεται, αντάρτες ντυμένοι σαν τον Φιντέλ Κάστρο καταλαμβάνουν το αριστοκρατικό σπίτι στο οποίο μια διάσημη Αμερικανίδα τραγουδίστρια της όπερας (Τζουλιάν Μουρ) έχει μισθωθεί για να τραγουδήσει. Mια κατάσταση τραγωδίας που σιγά- σιγά μεταλλάσσεται σε …κάτι το αχαρακτήριστο: οι όμηροι παίζουν σκάκι και πιάνο, κάποιοι ερωτεύονται αντάρτες, κάποιοι κάνουν μαθήματα αγγλικών και όλοι μαζί μιλούν για σαπουνόπερες. Εγχείρημα τόσο βαθιά αποτυχημένο που νιώθεις ότι τα κόκαλα του Λουίς Μπουνιουέλ θα τρίζουν αφού μέσα σ’ όλα το φιλμ μοιάζει και με φόρο τιμής προς τον «Εξολοθρευτή άγγελο»…
«Το σπίτι που έκτισε ο Τζακ» (διεθνής συμπαραγωγή) του Λαρς Φον Τρίερ. 11 Οκτωβρίου.
Θαυμάζω τις ικανότητές του Λαρς Φον Τρίερ ως κινηματογραφιστή, όμως πλέον εκνευρίζομαι με τις εμετικές προκλήσεις του. Το «Σπίτι που έκτισε ο Τζακ» είναι στην κυριολεξία ένα σπίτι φτιαγμένο από ανθρώπινα πτώματα, τα λάφυρα των αποτρόπαιων πράξεων ενός «ιδιοφυούς» δολοφόνου κατ’ εξακολούθηση (Ματ Ντίλον). Ενώ φιλοσοφεί ανοίγοντας διάλογο με το σατανικό υποσυνείδητό του (Μπρούνο Γκαντς), ο Τζακ εξοντώνει ανθρώπους με ανελέητους τρόπους, τους οποίους ο Τρίερ κινηματογραφεί με ανεξήγητη ηδονή. Ενας οργασμός αρρωστημένης φαντασίας που έγινε απλώς για να γίνει. Χωρίς κανένα απολύτως νόημα, καλλιτεχνικό, κινηματογραφικό ή άλλο.
SOS Ερχονται ιοι Βρετανοί (The Brits are coming) του Τζέιμς Οουκλι. 12 Ιουλίου
Ένα ζευγάρι αντιπαθητικών βρετανών κακοποιών, εκείνος αμετανόητος μπεκρής, εκείνη εθισμένη στον τζόγο (Τιμ Ροθ, Ούμα Θέρμαν), αλωνίζουν το Λος Αντζελες προκειμένου να βγάλουν τα χρήματα που θα τους βοηθήσουν να ξελασπώσουν. Μια άσκοπη περιπλάνηση που θα μας φέρει αντιμέτωπους με την χειρότερη, ίσως, ταινία της χρονιάς, μια αποθέωση της ανοησίας, της ανυπαρξίας ιστορίας αλλά και του κάκιστου χειρισμού καλών ηθοποιών. Θα πρέπει να διδάσκεται στο μάθημα πώς να μην γυρίζεις μια ταινία.
«Slender man» του Σιλβέν Γιουάιτ. 23 Αυγούστου
Ο Slender Man είναι ένας μπαμπούλας του διαδικτύου ο οποίος εισχωρεί στο μυαλό τεσσάρων κοριτσιών και το αναστατώνει με εφιαλτικές παραισθήσεις. Μια αρρωστημένη ιδέα που «γεννήθηκε» το 2009 από τον Ερικ Κνούντσεν και έκανε θραύση στον ιστότοπο Creepypastas φιλοξενώντας θρύλους του τρόμου με στόχο να κάνει τους χρήστες να φοβούνται. Με κινηματογραφικούς όρους τίποτε παραπάνω από έναν ακόμη ανόητο συνδυασμό ανοησίας – αρρώστιας που πέρα από το ότι είναι κακοφωτισμένος δεν υπάρχει κλισέ για κλισέ στο οποίο να μην έχει υποκύψει.
«Η Αννα και η αποκάλυψη» (Αγγλία) του Τζον Μακ Φέιλ. 20 Δεκεμβρίου
Βλακώδης συνδυασμός τρόμου και μουσικοχορευτικού τινέιτζερ θεάματος, τόσο απογοητευτικός, που τελικά, εκτός από το ότι προσβάλλει το μιούζικαλ, προσβάλλει και το είδος τρόμου, ιδίως τις ταινίες ζόμπι. Επίσης, αποδεικνύει το αδιέξοδο στο οποίο έχουν φτάσει οι σεναριογράφοι που αναζητούν την πρωτοτυπία μέσα από την ξεκάθαρη κουταμάρα.
