Ο κνησμός (κοινώς η φαγούρα) είναι ένα από τα πιο ενοχλητικά αισθήματα. Σε χρόνιες δερματικές νόσους όπως το έκζεμα μάλιστα αποτελεί ένα από τα κύρια, χρόνια συμπτώματα ταλαιπωρώντας τρομερά τους ασθενείς. Ποια είναι η πρώτη αντίδρασή μας στον κνησμό; Το ξύσιμο. Παρότι όμως προσφέρει παροδική ανακούφιση, το ξύσιμο μακροπρόθεσμα κάνει το πρόβλημα ακόμη χειρότερο καθώς μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο δέρμα, επιπλέον φλεγμονή και τελικώς περισσότερη… φαγούρα. Τώρα ερευνητές του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας (European Molecular Biology Laboratory, EMBL) ανακάλυψαν έναν νέο τρόπο για να βάλουν τέλος στον κνησμό. Οπως ανέφεραν σε δημοσίευσή τους που έγινε στην επιθεώρηση «Nature Biomedical Engineering» στις 17 Δεκεμβρίου, νίκησαν τη φαγούρα με… φως!
Φωτο-πείραμα στα ποντίκια
Τα εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα που συνδέονται με τον κνησμό εντοπίζονται στην επιφάνεια του δέρματος. Η Λίντα Νόκι, ο Πολ Χέπενσταλ και οι συνεργάτες τους στο EMBL της Ρώμης ανέπτυξαν ένα φωτοευαίσθητο χημικό που προσδένεται αποκλειστικά σε αυτά τα κύτταρα. Οι ερευνητές ενέχυσαν αυτό το χημικό σε μια περιοχή του δέρματος ποντικών η οποία εμφάνιζε κνησμό. Στη συνέχεια φώτισαν την περιοχή με εγγύς υπέρυθρο φως με αποτέλεσμα να απομακρυνθούν από το δέρμα τα κύτταρα που μας κάνουν να αισθανόμαστε κνησμό. Με τον τρόπο αυτόν ο κνησμός σταμάτησε και το δέρμα επουλώθηκε.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες του EMBL, η επίδραση της θεραπείας μπορεί να διαρκέσει για αρκετούς μήνες. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι άλλου τύπου νευρικά κύτταρα που βρίσκονται στο δέρμα – όπως αυτά που μας επιτρέπουν να αισθανόμαστε τον πόνο, τις δονήσεις, το κρύο ή τη ζέστη – δεν επηρεάζονται από τη φωτοθεραπεία. Η μόνη επίδρασή της αφορά το αίσθημα του κνησμού.
Τα πειράματα στα ποντίκια έδειξαν ότι η… φωτεινή μέθοδος είναι αποτελεσματική ενάντια στο έκζεμα (ατοπική δερματίτιδα) καθώς και ενάντια σε μια σπάνια γενετική νόσο του δέρματος που ονομάζεται αμυλοείδωση και για την οποία σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία. Σημειώνεται ότι η αμυλοείδωση οφείλεται στην εναπόθεση σε διάφορα όργανα όπως η καρδιά, οι νεφροί, το ήπαρ, τα περιφερικά νεύρα, το έντερο και το δέρμα αδιάλυτων ινιδίων της πρωτεΐνης αμυλοειδές, με αποτέλεσμα να προκαλούνται σοβαρές δυσλειτουργίες. «Το πιο συναρπαστικό κομμάτι αυτής της μελέτης ήταν ότι εμφανίστηκε βελτίωση στην υγεία των πειραματοζώων» ανέφερε η δρ Νόκι, πρώτη συγγραφέας της μελέτης και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στην ομάδα του δρος Χέπενσταλ. «Το δέρμα τους έδειχνε πολύ καλύτερο μετά τη θεραπεία ενώ εμφάνιζαν και πολύ λιγότερο κνησμό».
Ελπίδα για θεραπεία
των ανθρώπων
Ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας δρ Χέπενσταλ σημείωσε ότι «ελπίζουμε πως μια μέρα η μέθοδός μας θα μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους που υποφέρουν από νόσους όπως το έκζεμα το οποίο προκαλεί χρόνιο κνησμό». Είναι ήδη γνωστό ότι ποντίκια και άνθρωποι έχουν το ίδιο μόριο-στόχο για θεραπεία του κνησμού: πρόκειται για μια μικρή πρωτεΐνη που ονομάζεται ιντερλευκίνη 31 (IL-31). Ενα από τα επόμενα βήματα των ερευνητών είναι η δοκιμή της φωτοθεραπείας σε ανθρώπινους ιστούς.
Υπογραμμίζεται ότι η ομάδα του δρος Χέπενσταλ είχε στο παρελθόν παρουσιάσει μια μέθοδο διαχείρισης και του χρόνιου πόνου με χρήση φωτός. «Πιστεύουμε ότι ο μηχανισμός που ανακαλύψαμε μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια μέθοδο γενικής χρήσεως σε ό,τι αφορά τον έλεγχο αισθημάτων μέσω του δέρματος» εξήγησε ο επιστήμονας και κατέληξε: «Στόχος μας είναι τώρα να πάμε αυτές τις θεραπείες όχι ένα αλλά αρκετά βήματα πιο πέρα. Επιθυμούμε να συνεργαστούμε με τη βιομηχανία ώστε να αναπτύξουμε θεραπείες για τους ανθρώπους αλλά επίσης και για κτηνιατρική χρήση καθώς ο κνησμός αποτελεί ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα και στους σκύλους».
