Το Λουξεμβούργο είναι μια μικρή χώρα με μεγάλα μποτιλιαρίσματα στους δρόμους. Ετσι, όταν προ ημερών ο πρωθυπουργός Ξαβιέ Μπετέλ ορκίστηκε για δεύτερη θητεία, ο κυβερνών συνασπισμός του υποσχέθηκε δωρεάν μετακίνηση προς όλους για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, γεγονός που θα καταστήσει τη χώρα την πρώτη στην Ευρώπη που θα προσφέρει αυτό το αγαθό.
Το Λουξεμβούργο είναι σχεδόν όσο μια μεγαλούπολη, με πληθυσμό περίπου 560.000 κατοίκους, ισοδυναμώντας με μικρότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες όπως η Κοπεγχάγη. Ομως, περισσότεροι από 180.000 εργαζόμενοι πηγαινοέρχονται κάθε μέρα περνώντας τα σύνορα από το Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Ο μέσος μισθός ξεπερνά κατά τι τα 50.000 ευρώ, είναι για παράδειγμα σχεδόν 40% υψηλότερος από ό,τι στη Γαλλία: «Πρόκειται ουσιαστικά για μια πόλη που έχει προάστια στο εξωτερικό» αναφέρει στους «New York Times» ο Ολιβιέ Κλάιν, ερευνητής στο Ινστιτούτο Κοινωνικο-οικονομικών Ερευνών της χώρας.
662 αυτοκίνητα για 1.000 άτομα
Μέρος του προβλήματος είναι το γεγονός ότι το Λουξεμβούργο έχει ήδη τον μεγαλύτερο αριθμό αυτοκινήτων αναλογικά με τον πληθυσμό του στην Ευρωπαϊκή Ενωση: 662 αυτοκίνητα για 1.000 άτομα, πολύ κοντά στις Ηνωμένες Πολιτείες που κατέχουν την πρωτιά με μια αντιστοιχία 800 αυτοκινήτων ανά χίλια άτομα. Ο αριθμός των ξένων εργαζομένων που μετακινούνται καθημερινά για δουλειά προς τη μικρή χώρα έχει διπλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες και αυξάνεται περισσότερο από τον αριθμό που η χώρα πραγματικά αντέχει. Οι αυτοκινητόδρομοι είναι γεμάτοι με αυτοκίνητα, ενώ οι αμαξοστοιχίες συχνά παρουσιάζουν καθυστερήσεις. Αυτό έχει προκαλέσει το είδος της κυκλοφοριακής συμφόρησης που συναντά κανείς σε άλλες μεγαλουπόλεις, όπως για παράδειγμα στη Νέα Υόρκη, όπου το σύστημα του μετρό είναι πλέον προβληματικό και οι επιβάτες αναζητούν άλλες εναλλακτικές λύσεις, λόγου χάρη την Uber. Η κατάσταση έχει γίνει ανυπόφορη ακόμη και στις ήσυχες κοινότητες της περιφέρειας κοντά στα σύνορα. Για παράδειγμα, μια διαδρομή 14 μιλίων από το συνοριακό χωριό Οντίν-λε-Τις της Γαλλίας στο κέντρο της πόλης του Λουξεμβούργου θα έπρεπε να διαρκεί λιγότερο από μισή ώρα. Αλλά σε ώρες αιχμής η διάρκεια μπορεί να φθάσει κοντά στην ώρα σύμφωνα με τους χάρτες της Google.
Για να ξεφύγουν από την κυκλοφοριακή συμφόρηση ορισμένοι οδηγοί επιλέγουν μικρότερους δρόμους μέσα από χωριά, ενοχλώντας τους κατοίκους. Τον περασμένο Μάιο ο δήμαρχος της Σένγκεν, της πόλης που έδωσε το όνομά της στην ευρωπαϊκή συνθήκη – της κατάργησης των συνόρων και της καθιέρωσης της ελεύθερης κυκλοφορίας – αποφάσισε να κλείσει έναν συνοριακό δρόμο σε ώρες αιχμής.
Δωρεάν και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις
Ορισμένες πόλεις στην Ευρώπη ήδη προσφέρουν δωρεάν μετακίνηση για συγκεκριμένες ώρες και για συγκεκριμένες ομάδες πολιτών, όπως οι συνταξιούχοι ή οι άνεργοι. Αλλες πάλι σκέφτονται να διευρύνουν τον κύκλο δωρεάν μεταφορών προς όλους τους χρήστες. Αντιμέτωπη με την κριτική για την κακή ποιότητα του αέρα, η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα δοκιμάσει πιλοτικά τη δωρεάν χρήση δημόσιων συγκοινωνιών σε ορισμένες από τις πιο πολυσύχναστες πόλεις της.
Το Ταλίν, πρωτεύουσα της Εσθονίας, εισήγαγε τη δωρεά μαζική μετακίνηση για τους κατοίκους το 2013. Εναν χρόνο αργότερα η χρήση των μέσων αυξήθηκε κατά 14% αλλά επρόκειτο κυρίως για πεζούς και όχι οδηγούς. Η μετακίνηση με μέσα μαζικής μεταφοράς στο Λουξεμβούργο είναι ήδη δωρεάν για πολλούς κατοίκους στο Λουξεμβούργο, μεταξύ αυτών και οι φοιτητές, ενώ η κυβέρνηση προσφέρει επιδοτήσεις σε πολλούς άλλους πολίτες για τη μείωση του κόστους των εισιτηρίων.
Ωστόσο, ο κυβερνών συνασπισμός δήλωσε ότι σχεδιάζει να αναθεωρήσει τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τους μετακινούμενους, ένα προνόμιο που ήταν διαθέσιμο με βάση την απόσταση και όχι τον τρόπο μεταφοράς.
Εφέτος, η κυβέρνηση της μικρής χώρας προέβλεψε έναν προϋπολογισμό περίπου 900 εκατομμυρίων ευρώ για τα μέσα μαζικής μεταφοράς και ταυτόχρονα υπολόγισε τα κέρδη κοντά στα 30 εκατομμύρια ευρώ από τις πωλήσεις εισιτηρίων. Η εξοικονόμηση από τα έσοδα των εισιτηρίων θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει μέρος του κόστους των δωρεάν μεταφορών.
Η δωρεάν χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς θα ξεκινήσει από τις αρχές του 2020 σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Μεταφορών και άνθρωποι από όλο τον κόσμο χαιρέτισαν με ενθουσιασμό την πρωτοβουλία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Μια μέρα ονειρευόμαστε το ίδιο για το Λονδίνο» έγραψε η Ελένα Ριβέρα, αρχιτέκτονας στη βρετανική πρωτεύουσα. Αλλοι επεσήμαναν ότι το Λουξεμβούργο διαθέτει σχετικά μικρό δίκτυο και πως κάποιος μπορεί να διασχίσει τη χώρα σε λιγότερο από μία ώρα.
