Πέντε διαφορετικά tweets ήταν αναρτημένα στον πίνακα της τάξης και μαθητές Γ’ Γυμνασίου κλήθηκαν να ξεχωρίσουν ποια από αυτά ήταν αξιόπιστα και ποια όχι. Ενας μαθητής είπε ότι μπορούσε να εμπιστευτεί το tweet της Μαρίν Λεπέν γιατί ο λογαριασμός της είχε επαληθευτεί από το Twitter, ενώ μια μαθήτρια του απάντησε ότι η ακροδεξιά πολιτικός υπερβάλλει για να τραβήξει την προσοχή.
Η δημοσιογράφος που δίδασκε το μάθημα σε γυμνάσιο κοντά στη Λυών σχολίασε: «Οι πολιτικοί υπερβάλλουν καμιά φορά ως προς την πραγματικότητα διότι στόχος τους είναι να πείσουν τον κόσμο ότι οι ιδέες τους είναι οι σωστές».
Το μάθημα αυτό είναι μέρος ενός καινούργιου προγράμματος «ιντερνετικού αλφαβητισμού» της γαλλικής κυβέρνησης, που γίνεται σε συνεργασία δημοσιογράφων και εκπαιδευτικών για να καταπολεμήσουν την εξάπλωση της παραπληροφόρησης. Η Γαλλία συντονίζει μια από τις μεγαλύτερες προσπάθειες παγκοσμίως για να εκπαιδεύει μαθητές, από το γυμνάσιο και πάνω, να εντοπίζουν τα «σκουπίδια» και τα fake news στο Ιντερνετ. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2015 και περίπου 30.000 καθηγητές εκπαιδεύονται από την κυβέρνηση για το θέμα κάθε χρόνο. Σε ορισμένα μέρη της Γαλλίας, οι τοπικές αρχές απαιτούν από τους νέους να ολοκληρώσουν έναν κύκλο μαθημάτων «ιντερνετικού αλφαβητισμού» προκειμένου να λάβουν κοινωνικά επιδόματα.
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι έξι εκατ. ευρώ τον χρόνο. Στα λύκεια, προστέθηκε ως μάθημα επιλογής ο αλφαβητισμός στο Ιντερνετ και στα μέσα ενημέρωσης. Μερικοί καθηγητές ζητούν να γίνει το μάθημα υποχρεωτικό.
«Οσο νεότεροι ξεκινούν τόσο το καλύτερο» είπε ο επικεφαλής του προγράμματος Σερζ Μπαρμπέ στους «New York Times». «Γι’ αυτό πιέζουμε για περισσότερη εκπαίδευση των μαθητών στα ΜΜΕ. Αποτελεί πλέον κρίσιμη ανάγκη και απειλή».
Η Γαλλία ήταν από τους πρωτοπόρους που εντόπισαν την ανάγκη αλφαβητισμού στα ΜΜΕ και στο Ιντερνετ. Η προσπάθεια εντάθηκε μετά τις τελευταίες εκλογές σε ΗΠΑ και Γαλλία που έγιναν στόχος ρωσικών εκστρατειών παραπληροφόρησης, καθώς και τις θεωρίες συνωμοσίας που διαδόθηκαν στο Ιντερνετ μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και στη Νίκαια. Στις πρόσφατες διαδηλώσεις των «κίτρινων γιλέκων», παραπλανητικές αναρτήσεις ή βίντεο στα σόσιαλ μίντια έπαιρναν χιλιάδες likes και αναπαράγονταν κατά κόρον. Η ΕΕ κάλεσε πρόσφατα τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα ως μέρος μιας προσπάθειας κατά της παραπληροφόρησης και της ανάμειξης σε εκλογές. Στις ΗΠΑ, τα προγράμματα ιντερνετικού αλφαβητισμού τα παρέχουν οργανώσεις όπως η News Literacy Project, η οποία όμως χρηματοδοτείται από εταιρείες όπως το Facebook και η Google – μέσω των οποίων διαδίδονται τα fake news.
Στη Γαλλία, η δημοσιογράφος Σαντρά Λαφόν, από το πρακτορείο ειδήσεων Agence France-Presse στη Λυών, ίδρυσε την οργάνωση Entre Les Lignes (Ανάμεσα στις Γραμμές) το 2010, για να εκπαιδεύει νέους αρχικά για τις ειδήσεις και στη συνέχεια προστέθηκαν το Ιντερνετ και τα σόσιαλ μίντια. Το πρόγραμμα του γαλλικού κράτους βασίστηκε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Λαφόν, στο οποίο εργάζονται εθελοντικά 155 δημοσιογράφοι, πολλοί από την εφημερίδα «Le Monde».
Σύμφωνα με τον Γκιγιόμ Σασλό, μηχανικό που συνέβαλε στην ανάπτυξη του αλγορίθμου του YouTube που συστήνει στους χρήστες ποια άλλα βίντεο να δουν, η προσπάθεια είναι καλή αλλά υπάρχουν αμφιβολίες για το πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι απέναντι σε γίγαντες, όπως το Facebook και η Google – σαν τον Δαβίδ με τον Γολιάθ. Οι αλγόριθμοι των εταιρειών αυτών βάζουν προτεραιότητα στο να κρατάνε το ενδιαφέρον των χρηστών, το οποίο σημαίνει ότι το παραπλανητικό και εντυπωσιοθηρικό περιεχόμενο από αμφισβητήσιμες πηγές διαδίδεται γρήγορα. Αλλά οι εκπαιδευτές λένε ότι τα προγράμματα αλφαβητισμού για το Ιντερνετ και τα ΜΜΕ βοηθούν τον κόσμο να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να αναλάβει την ευθύνη της συμπεριφοράς του online, ιδίως στις περιοχές χαμηλού εισοδήματος όπου οι νέοι είναι πιο ευάλωτοι.
