Τέτοιες εικόνες είχε να δει η Αλβανία τα τελευταία 28 χρόνια. Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές μαζεύουν τα σκουπίδια τους πριν αποχωρήσουν από τον τόπο της διαμαρτυρίας. Άλλοτε τέτοιες διαδηλώσεις τελείωναν με σκληρές συμπλοκές, κάποιες φορές ακόμη και νεκρούς.
Οι φοιτητικές κινητοποιήσεις έχουν εισέλθει πλέον στην τρίτη τους εβδομάδα και στρέφονται κατά της κατάστασης στον χώρο των πανεπιστημίων, απαιτούν περισσότερα χρήματα για την εκπαίδευση, διαδηλώνουν ενάντια σε υπερβολικά υψηλά φοιτητικά δίδακτρα και κατά της διαφθοράς του προσωπικού της ανώτατης εκπαίδευσης. Οι φοιτητές συνόψισαν τα αιτήματά τους σε οκτώ σημεία, τα οποία θεωρούν αδιαπραγμάτευτα.
Αρχικά ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Έντι Ράμα επιχείρησε να υποβαθμίσει τις κινητοποιήσεις των φοιτητών, ωστόσο δεν άργησε να αλλάξει στάση κάνοντας λόγο για «χαστούκι» κατά της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα και εκφράζοντας την προθυμία του να ικανοποιήσει τα αιτήματα των διαμαρτυρόμενων φοιτητών. «Πείτε μου πότε και που μπορούμε να συναντηθούμε», είπε μεταξύ άλλων απευθυνόμενος στους φοιτητές, χαρακτηρίζοντας όλο αυτό που έχουν ξεκινήσει «σπουδαιότερο από αυτά τα οκτώ σημεία».
Ανεπιθύμητα τα κόμματα
Παρά τα κολακευτικά λόγια από τον αλβανό πρωθυπουργό, οι φοιτητές δεν υποχώρησαν, απορρίπτοντας να έρθουν σε διάλογο μαζί του. «Μόνο εφόσον ακυρωθεί ο νόμος για τις ανώτατες σχολές θα μπορούμε να μιλήσουμε για το πώς θα διαμορφώσουμε τον νέο νόμο», δήλωσε στην DW η Γκρέσα Χάσα, φοιτήτρια και εκπρόσωπου του κινήματος διαμαρτυρίας. Η κατάσταση στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης στην Αλβανία είναι κακή εδώ και χρόνια, όμως η διαμαρτυρία πήρε διαστάσεις στις 4 Δεκεμβρίου, όταν έγινε γνωστό ότι οι φοιτητές των Πολυτεχνικών Σχολών έπρεπε να καταβάλουν τα δίδακτρά τους ενάμιση μήνα νωρίτερα από ό,τι προβλεπόταν. Από τότε οι διαδηλώσεις των φοιτητών είναι πανταχού παρούσες στα αλβανικά ΜΜΕ και τα κόμματα της χώρας προσπαθούν να αντλήσουν πολιτικά οφέλη από το θέμα. «Πρέπει να είμαστε διαρκώς σε επαγρύπνηση προκειμένου τα κόμματα να μην αποκτήσουν έλεγχο πάνω στις διαμαρτυρίες», τονίζει η Γκρέσα Χάσα, φοιτήτρια Πολιτικών Επιστημών.
Ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος της αντιπολίτευσης Λουλζίμ Μπάσα χαρακτήρισε τις διαδηλώσεις «Δεύτερο Δεκέμβρη», συγκρίνοντας τα σημερινά γεγονότα με τις φοιτητικές διαμαρτυρίες τον Δεκέμβριο του 1990. Το φοιτητικό κίνημα είχε εξωθήσει την τότε κομμουνιστική ηγεσία να θεσπίσει τον κομματικό πλουραλισμό, διαδικασία που επέτρεψε την ίδρυση του Δημοκρατικού Κόμματος της Αλβανίας. Η επικεφαλής του μικρότερου αντιπολιτευόμενου κόμματος Σοσιαλιστικό Κίνημα για την Ενσωμάτωση (LSI) Μόνικα Κριεμάντι χαρακτήρισε τις διαδηλώσεις «μάθημα για τη δημοκρατία και την ελπίδα», απευθύνοντας έκκληση να στηριχθεί πολιτικά το κίνημα.
Συμπάθεια για το κίνημα διεθνώς
Αυτό ακριβώς θέλουν όμως να αποτρέψουν οι φοιτητές, τονίζοντας ότι «δεν θέλουμε αξιώματα, αλλά παιδεία. Η αντιπολίτευση επιχειρεί να εκμεταλλευθεί τις διαμαρτυρίες μας για τους δικούς της σκοπούς», τονίζει η Σίλβι Ντόλι, φοιτήτρια Φυσικών Επιστημών.
Η απόφαση του φοιτητικού κινήματος να μην επιτρέψουν κομματική επιρροή στις διαδηλώσεις τους κέρδισε μεγάλη συμπάθεια στους κόλπους της αλβανικής κοινωνίας αλλά και στο εξωτερικό. Από τις ΗΠΑ, μέχρι το Βέλγιο και τη Γερμανία, σύλλογοι αλβανών φοιτητών ποζάρουν με φωτογραφίες αλληλεγγύης προς τους συμφοιτητές τους στην Αλβανία. Το αν οι διαδηλώσεις θα οδηγήσουν πράγματα σε «έναν δεύτερο Δεκέμβρη» είναι προς το παρόν αβέβαιο. Ο τηλεοπτικός παρουσιαστής Έριον Κρίστο, που παρακολουθεί στενά τα τεκταινόμενα και σχολιάζει συχνά πυκνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ελπίζει από τις κινητοποιήσεις αυτές να προκύψει και ένα νέο κόμμα. «Οι διαμαρτυρίες στην αρχή του φετινού χειμώνα έφεραν μια ανοιξιάτικη αύρα ελευθερίας και ελπίδας στους πολίτες», εκτιμά.
Ανίλα Σούκα
Επιμέλεια: Άρης Καλτιριμτζής
