Η είσοδος του ακροδεξιού κόμματος Vox στο τοπικό κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας, της πολυπληθέστερης περιφέρειας της Ισπανίας, για πρώτη φορά έπειτα από τη μετα-Φράνκο εποχή, ήταν μια σαφής ένδειξη ότι το πολιτικό σκηνικό στη χώρα της Ιβηρικής δεν πρόκειται να είναι το ίδιο ξανά. «Αυτό που συνέβη την Κυριακή αλλάζει τα πάντα» δήλωσε ο επικεφαλής των δημοσκοπήσεων GAD3 Ναρκίσο Μιτσαβίλα, ο οποίος είχε μεν προβλέψει την είσοδο του Vox στο τοπικό κοινοβούλιο, όχι όμως την κατάκτηση 12 εδρών από τις συνολικά 109.
Πολλοί μίλησαν για πολιτικό σεισμό και όχι άδικα σε αυτή την πρώτη από μια σειρά εκλογικών αναμετρήσεων που θα τεστάρουν τις αντοχές της κυβέρνησης μειοψηφίας του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ. Το κόμμα του, PSOE, έχασε 14 από τις 47 έδρες που κατείχε (κατέλαβε 33) και το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα PP έχασε 7 από τις 33 (κατέλαβε 26).
«Παρά το γεγονός ότι κερδίσαμε τις εκλογές, είναι μια θλιβερή νύχτα για τους Σοσιαλιστές της Ανδαλουσίας και την αντιπολίτευση ως σύνολο. Η υποχώρηση της Αριστεράς είναι πραγματική, αλλά το πιο σοβαρό ζήτημα είναι ότι η Ακροδεξιά εισήλθε στο κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας» δήλωσε μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων η περιφερειακή πρωθυπουργός και υποψήφια του ΡSOE Σουζάνα Ντίαθ, η οποία τόνισε ότι πρόκειται για ένα «φαινόμενο που επεκτείνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη και έφτασε και εδώ».
Στην πραγματικότητα ήταν η χειρότερη εμφάνιση για το PSOE στην Ανδαλουσία – προπύργιο των Σοσιαλιστών εδώ και σχεδόν 40 χρόνια – και η δεύτερη χειρότερη για το Λαϊκό Κόμμα μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1975. Ομως ο ρόλος που αναμένεται να έχει το ακροδεξιό κόμμα φαντάζει κάτι το αδιανόητο στη χώρα όπου η μνήμη της στρατιωτικής δικτατορίας εξακολουθεί να στοιχειώνει την πολιτική.
Για να σχηματίσουν σταθερή κυβέρνηση οι Σοσιαλιστές θα πρέπει να συνεργαστούν με τους Κομμουνιστές. Αλλά, αν δεν υπάρξει μεταξύ τους συμφωνία, το ακροδεξιό Vox ενδέχεται να αποτελέσει ρυθμιστή σε περίπτωση σύμπραξης των Ciudadanos – που εξασφάλισαν 21 έδρες – με το Λαϊκό Κόμμα. Ακόμη και αν τα δύο τελευταία κόμματα ενώσουν τις δυνάμεις τους, δεν έχουν συνολικά αρκετές έδρες για να κυβερνήσουν μαζί.
«Αυτή είναι μόνο η αρχή και η Ακροδεξιά ήρθε για να μείνει» εκτιμούν αναλυτές που αναφέρουν ότι το δίδαγμα της κάλπης αυτής είναι ότι η ανάδυση του Vox δεν είναι διόλου συγκυριακή. Το πολιτικό σκηνικό στην Ισπανία είναι κατακερματισμένο, η πόλωση σε ό,τι αφορά ζητήματα περιφερειακής αυτονομίας και μετανάστευσης βαθαίνει, ενώ στην Ευρώπη αντισυστημικά και λαϊκιστικά κόμματα κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος.
Η εκλογή της Ακροδεξιάς στην Ανδαλουσία «θα είναι καθοριστική για την υπόλοιπη Ισπανία» προέβλεψε στις πρώτες του δηλώσεις ο ηγέτης του Vox Σαντιάγκο Αμπασκάλ. Ο Αμπασκάλ μίλησε για τις φιλοδοξίες του κόμματος που μέχρι σήμερα βρισκόταν στο περιθώριο της πολιτικής και το οποίο ωφελήθηκε από την κόπωση των κυρίαρχων κομμάτων ενώ πάτησε στον φόβο των πολιτών για την ενότητα της Ισπανίας και φυσικά, όπως η πλειονότητα των αντισυστημικών κομμάτων, βρήκε στο πρόσωπο των μεταναστών τον αποδιοπομπαίο τράγο.
Το κόμμα ιδρύθηκε το 2014, αρνείται το επίθετο «ακροδεξιό» και επιμένει ότι πρόκειται για ένα κόμμα ακραίας ανάγκης. Εχει τηρήσει σκληρή στάση στο Προσφυγικό, αντιτίθεται στην καταλανική αυτονομία και επιθυμεί «να κάνει την Ισπανία ξανά μεγάλη», κατά το μότο του λαϊκιστή Τραμπ «Make America great again» (Να ξανακάνουμε μεγάλη την Αμερική).
