Σημαντική παγκόσμια πρόκληση δημόσιας υγείας εξακολουθεί να αποτελεί ο ιός HIV, 35 χρόνια από την εμφάνισή του. Μόνο το 2017, 940.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από αιτίες σχετιζόμενες με τον ιό HIV, παγκοσμίως, ενώ εκτιμάται ότι 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τον ιό στην Ευρώπη, με έναν στους έξι από αυτούς να μη γνωρίζει ότι έχει μολυνθεί.
Ο στόχος της UNAIDS έως το 2020 είναι το 90% των ανθρώπων που ζουν με HIV να έχουν διαγνωστεί, το 90% των διαγνωσμένων να λαμβάνει θεραπεία και το 90% των ανθρώπων σε θεραπεία να έχουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο.
Το ΚΕΕΛΠΝΟ, με αφορμή τη σημερινή 1η Δεκεμβρίου (Παγκόσμια Ημέρα AIDS) προσπαθώντας να συμβάλει στην απενοχοποίηση των οροθετικών ατόμων και στη μείωση των διακρίσεων προωθεί την αποστολή θετικών μηνυμάτων για την HIV λοίμωξη, στηρίζει την ενδυνάμωση των οροθετικών ατόμων, συνεισφέρει στη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ενεργεί για την αποδόμηση των προκαταλήψεων και μύθων σχετικά με το AIDS, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρός του Θ. Ρόζεμπεργκ.
Ο ίδιος εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων πως με την εμφάνιση του ιού HIV, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, καταλύεται η παντοδυναμία της ιατρικής και καταρρίπτεται το αίσθημα ασφάλειας της κοινωνίας σχετικά με την εμφάνιση νέων ασθενειών.
Το AIDS δεν είναι πλέον αυτό που ξέραμε
Όπως τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ρόζεμπεργκ «η εσφαλμένη ενοχοποίηση συγκεκριμένων ομάδων για την εμφάνιση του HIV πολύ γρήγορα οδήγησε στον στιγματισμό και στην κοινωνική περιθωριοποίηση των ατόμων που ζουν με τον ιό. Η επιδημία του AIDS δε μονοπωλεί μόνο το ενδιαφέρον της ιατρικής επιστήμης, αλλά έχει και πολυσχιδείς κοινωνικές διαστάσεις, ανατρέποντας τα μέχρι τώρα δεδομένα και αναδύοντας συζητήσεις γύρω από το σεξ, τη σεξουαλικότητα και την ιδιωτική ζωή του ατόμου. Συζητήσεις που μέχρι τότε ήταν απλά ψίθυροι. Ο δημόσιος χώρος εισβάλλει στον απόλυτα προσωπικό, προτείνοντας μέτρα προφύλαξης και προστασίας από τον ιό. Κάτω από το κράτος της άγνοιας και του φόβου τα οροθετικά άτομα ενοχοποιούνται, απομονώνονται και καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα τους και οι ατομικές τους ελευθερίες. Παράλληλα, δημιουργούνται δομές αλληλεγγύης και αναπτύσσεται στενή συνεργασία μεταξύ πολιτείας και Κοινωνίας των Πολιτών».
Περίπου 4 δεκαετίες μετά, η εξέλιξη της ιατρικής έχει καταστήσει την ασθένεια πλέον χρόνια και έχει βελτιώσει την ποιότητα ζωής των οροθετικών. Ο οροθετικός που παίρνει συστηματικά την αντιρετροϊκή του θεραπεία δεν απειλείται πλέον από μια τερματική ασθένεια, ενώ μπορεί να συμμετέχει σε όλες κοινωνικές διεργασίες, μπορεί να εργάζεται, να κάνει οικογένεια να κάνει σχέδια για το μέλλον του, συνεχίζει ο κ. Ρόζενμπεργκ.
«Παρόλο όμως που η κοινωνία μοιάζει να αποδέχεται τη συμβίωσή της με τον HIV, τα οροθετικά άτομα εξακολουθούν να έρχονται αντιμέτωπα με το στίγμα και τη διάκριση. Για τον λόγο αυτό, το ΚΕΕΛΠΝΟ πέραν της επιδημιολογικής επιτήρησης και της ιατρικής αντιμετώπισης του ιού, λειτουργώντας με βάση μια ολιστική προσέγγιση της ασθένειας δημιούργησε υπηρεσίες τόσο για την ψυχολογική όσο και για την κοινωνική στήριξη των οροθετικών. Η εκπαίδευση του κοινού σε σχέση με την HIV λοίμωξη αποτελεί σαφή προτεραιότητα για την αποδοχή και «κανονικοποίηση» της λοίμωξης μέσα από δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης που στοχεύουν στην αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς» καταλήγει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Τα νεότερα στοιχεία για την Ελλάδα
Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ για το προφίλ όσων μολύνονται από το HIV στη χώρα μας, η ηλικιακή ομάδα κατά τη οποία γίνονται οι περισσότερες διαγνώσεις του ιού HIV, είναι αυτή των 30-39 ετών, ενώ από το 2015 παρατηρείται αυξητική τάση στο ποσοστό των νέων διαγνώσεων σε άτομα ηλικίας 50 – 64 ετών, όπως προκύπτει από την ανάλυση των νέων διαγνώσεων των τελευταίων 9 ετών.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, οι νέες διαγνώσεις, τα τρία τελευταία έτη (2016 – 2018), είναι σε σταθερά επίπεδα (≈5 ανά 100.000 πληθυσμού), ενώ σύμφωνα με το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης, από την εμφάνιση της HIV λοίμωξης στη χώρα μας, μέχρι και την 31η Οκτωβρίου του 2018, έχουν καταγραφεί στο ΚΕΕΛΠΝΟ 17.241 περιστατικά HIV λοίμωξης (82,83% άνδρες). Από το σύνολο των ατόμων αυτών, 4.199 έχουν εμφανίσει AIDS και 10.177 βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή θεραπεία. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ανέρχεται στους 2.846.
Ο ρόλος της Παιδείας στην αναχαίτιση του AIDS στην Ελλάδα
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας, Νίκος Δέδες, με αφορμή την 1η Δεκεμβρίου, αναδεικνύει για μια ακόμη φορά, τον κρίσιμο ρόλο της παιδείας στην άρση των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων που ωθούν ευάλωτες ομάδες στο περιθώριο. Σε αυτή την κατεύθυνση, επαναλαμβάνει το πάγιο αίτημα του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή» για την εισαγωγή της σεξουαλικής αγωγής στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Ο ίδιος αναφέρει -ως προς τη διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στη θεραπεία, την πρόληψη και τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση- ότι απαιτείται η αντιμετώπιση των κοινωνικών προσδιοριστών του HIV.
«Η ισονομία και η ορατότητα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, το δικαίωμα των χρηστών ψυχοδραστικών ουσιών σε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και θεραπείας, η αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου που ρυθμίζει την εργασία στο σεξ και η καταπολέμηση των στερεοτύπων που επισκιάζουν τις ζωές μας, αποτελούν πολιτικές παρεμβάσεις εξίσου κρίσιμες με την ίδια μας τη θεραπεία» τονίζει χαρακτηριστικά.
Ανάγκη για νέους τρόπους εξέτασης για τον HIV
«Τα στοιχεία που αφορούν στις διαγνώσεις του ιού είναι σημαντικά, διότι καταδεικνύουν ότι χρειαζόμαστε καινοτόμους τρόπους εξέτασης, δεδομένης της έντασης του στίγματος τόσο γύρω από τον HIV γενικά, όσο και γύρω από την εξέταση ειδικότερα» επισημαίνει η υπεύθυνη του Ευρωπαϊκού Προγράμματος του AIDS Healthcare Foundation, Μαριάννα Φωτιάδου.
Πέρυσι, ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με το AHF (AIDS Healthcare Foundation), τον μεγαλύτερο διεθνή μη κερδοσκοπικό οργανισμό που παρέχει σε παγκόσμιο επίπεδο υπηρεσίες πρόληψης του HIV, διάγνωσης του ιού και ιατρικής φροντίδας σε ασθενείς. Στη βάση αυτού του μνημονίου μπήκε, για πρώτη φορά πριν από 10 μήνες, σε ιατρική δομή της χώρας μας, το rapid test, ένα καινοτόμο μοντέλο γρήγορης, ανώνυμης και δωρεάν εξέτασης HIV στο πολυδύναμο δημοτικό ιατρείο της οδού Χανίων. Το rapid test πραγματοποιείται κάθε Δευτέρα και Πέμπτη 10:00-15:00, χωρίς ραντεβού, διαρκεί ένα μόλις λεπτό και διεξάγεται από εξειδικευμένο προσωπικό του Ινστιτούτου Κοινωνικής Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ). Στη περίπτωση θετικού αποτελέσματος γίνεται άμεση παραπομπή σε εξειδικευμένη ιατρική κρατική δομή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα αντίστοιχα checkpoints, που λειτουργεί η «Θετική Φωνή» σε συνεργασία με το AHF, συνέβαλαν περίπου στο 30% των νέων διαγνώσεων το 2017, ενώ μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιήσει 100.000 δωρεάν εξετάσεις για τον ιό HIV, καθώς και για την ηπατίτιδα B και C, με τη σημαντική συμβολή 300 περίπου εθελοντών.
