Είναι ιδιαιτέρως θετικό το γεγονός ότι ο κ. Τσίπρας, παράλληλα με τις προσπάθειές τους για την επιτυχή λύση χρόνιων και σοβαρών προβλημάτων (εθνικών, οικονομικών, εκκλησιαστικών, κ.ά.), βρίσκει καιρό να μελετά Έλληνες ποιητές, αρχαίους και νέους και, στη συνέχεια, να τους χρησιμοποιεί προκειμένου να διανθίζει τις ομιλίες του με ανάλογες αναφορές. Πριν από λίγους μήνες, στη γνωστή και συμβολική, όπως λένε, διακήρυξή του στην Ιθάκη σχετικά με τη λήξη των επαχθών μνημονίων, ο κ. πρωθυπουργός κατέφυγε σε δύο γνωστούς στίχους του Σεφέρη «ο τόπος μας είναι κλειστός./Τον κλείνουν οι δυό μαύρες Συμπληγάδες» προκειμένου να δείξει, ποιητική αδεία, την (υποτιθέμενη) έξοδό μας από τα επαχθή μνημόνια. Βέβαια, αν μελετούσε κάπως προσεκτικότερα το σχετικό μέρος του σεφερικού Μυθιστορήματος, όπου οι δύο στίχοι, θα διαπίστωνε ότι η ενότητα αυτή (όπως, άλλωστε, και ολόκληρη η σύνθεση) αυτό που κυρίως προβάλλει είναι απαισιοδοξία… Όμως ένας πρωθυπουργός έχει να λύσει πολύ πιο σοβαρά θέματα από το να ερμηνεύει ποιήματα. Έστω, λοιπόν. Άλλωστε σημασία έχει το εφέ, ο εντυπωσιασμός. Γι αυτό και η αναφορά στον Σεφέρη.
Πριν από λίγο καιρό, επίσης, ο κ. Τσίπρας σε ενα twitter (à la manière de Tramp), αναφερόμενος στον θάνατο του μακαρίτη Χάρρυ Κλυνν, σημείωνε, εκτός των άλλων, ότι ο θανών «Με μια ματιά βαθιά, προοδευτική, κατεδάφισε με το χιούμορ και την αθυροστομία του τα ιερά, όσια και άκρως υποκριτικά στερεότυπα του συντηρητισμού, ανοίγοντας μέσα από το γέλιο που μας χάρισε απλόχερα, ένα παράθυρο στον προβληματισμό όλων μας. Τολμώ να πω ότι υπήρξε ένας Αριστοφάνης του καιρού μας».
Δεν θα σταθώ στα ελληνικά του κ. Τσίπρα. Δεν έχει νόημα. Όμως ακούγεται ενδιαφέρον ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός γνωρίζει τόσο καλά το έργο του Αριστοφάνη και το συγγραφικό έργο του Χάρρυ Κλυνν ώστε να εξισώνει τον αρχαίο κωμικό ποιητή με τον σύγχρονο κωμικό ηθοποιό. Είναι αλήθεια ότι ο Χάρρυ Κλυνν ήταν ένας άνθρωπος με ικανότητες ποικίλες και μάλιστα υπήρξε και συγγραφέας αρκετών βιβλίων, κυρίως σατιρικού περιεχομένου. Δεν γνωρίζω αν ανάμεσα στα βιβλία του περιλαμβάνεται και κάποια κωμωδία, που θα μπορούσε, ας πούμε, να συγκριθεί με τις αριστοφανικές κωμωδίες. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι ο Χάρρυ Κλυνν ήταν κωμικός και σκωπτικός ηθοποιός. Ο Αριστοφάνης, αντίθετα, ήταν μέγας ποιητής, εξαίσιος συγγραφέας κωμωδιών και, μάλιστα, πολιτικά ήταν συντηρητικός. Σφόδρα καυστικός και ανελέητος προς τους πολιτικούς αντιπάλους του. Τα βέλη του εναντίον του Ευριπίδη και του Σωκράτη, λ.χ., και κυρίως η άγρια σάτιρα εναντίον των Αθηναίων δημαγωγών δείχνουν σαφώς ότι θα τον ενοχλούσε μια οποιαδήποτε σύγκρισή του με έναν ταλαντούχο νεοέλληνα κωμικό ηθοποιό. Έστω και της τάξεως του εκλιπόντος…
Προφανώς ο κ. Τσίπρας δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται τί σημαίνει αυτή η σύγκριση Αριστοφάνη-Χάρυ Κλυνν, πλην δεν πειράζει. Επιπλέον ο κ. Τσίπρας φαίνεται πως αγνοεί ότι ο μεγάλος αθηναίος κωμικός απεχθανόταν, στο έπακρο, πολιτικούς της ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ τάξεως και ιδεολογίας. Λόγου χάρη, ο Αριστοφάνης ουδέποτε θα ψήφιζε τον κ. Τσιπρα, ουδέποτε θα συμφωνούσε με την άκρως δημαγωγική πολιτική του. Αντίθετα, δεν χωρεί αμφιβολία, θα έστρεφε τα βέλη του εναντίον του κ. πρωθυπουργού, όπως έκανε εναντίον τόσων και τόσων αθηναίων δημαγωγών. Εν πάση περιπτώσει πριν από λίγες ημέρες ο κ. Τσίπρας, όπως μάθαμε, δώρισε την Ειρήνη του Αριστοφάνη (στο πρωτότυπο και σε γαλλική μετάφραση) στη λεγόμενη «Βιβλιοθήκη της Ειρήνης», η οποία εγκαινιάστηκε στο πρόσφατο Φόρουμ των Παρισίων. Καλώς έπραξε. Εξήγησε μάλιστα ότι η Ειρήνη (ανεβασμένη το 421 π.Χ.) είναι ένα από τα πρώτα αντιπολεμικά έργα και τόνισε ότι «αυτό το έργο είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ». Μπράβο! Όμως προφανώς αγνοεί ότι ακόμη και η Ιλιάδα είναι αντιπολεμικό εργο, αν κρίνουμε από την τελευταία ραψωδία του ποιήματος. Και όχι μόνο από εκεί.
Όντως, λοιπόν, η Ειρήνη είναι αντιπολεμικό έργο (τί άλλο μπορούσε να είναι;) αλλά περιέχει, όπως όλα τα αριστοφανικά έργα, και κριτική εναντίον των δημαγωγών της εποχής και, κατ’ επέκτασιν, εναντίον όλων των δημαγωγών της ιστορίας. Έτσι γίνεται και εδώ, σε αυτή την κωμωδία. Ο Ερμής, λοιπόν, που συνοδεύει την αμίλητη Ειρήνη επάνω στη σκηνή, μετά από την απελευθερώσή της από τη φυλακή του Πολέμου, ερωτά τον αθηναίο Τρυγαίο, εκ μέρους της Ειρήνης, «Ποιός κυβερνά σήμερα στον βράχο της Πνύκας» (679). Δηλαδή ποιός πολιτικός έχει σήμερα την εξουσία. Ο Τρυγαίος απαντά, «του Υπέρβουλου είναι σήμερα το τσιφλίκι» (Βάρναλης). Τότε οι θεατές βλεπουν την Ειρήνη να δείχνει απέχθεια στο άκουσμα του ονόματος του Υπέρβολου, ενός φαύλου και διεφθαρμένου πολιτικού, και να γυρίζει αλλού το κεφάλι. Ο Τρυγαίος απορεί και ερωτά την Ειρήνη, «Πού γυρίζεις το κεφάλι;» Εκείνη δεν απαντά. Αντ’ αυτής ομιλεί ο Ερμής: «Αποστρέφεται τον δήμο και θλίβεται πολύ επειδή οι ίδιοι εσείς ‘φορτωθήκατε έναν τόσο ανάξιον αργηγό’»!
Είναι πολύ πιθανόν ότι ο κ. Τσίπρας δεν έχει διαβάσει την Ειρήνη, έστω και από μετάφραση. Δεν χάλασε ο κόσμος. Όμως το κακό είναι ότι ο κ. πρωθυπουργός, χωρίς να το γνωρίζει και χωρίς να τον έχουν ειδοποιήσει οι «φροντιστές» του, αναφέρεται, ελαφρά τη καρδία (θα λέγαμε), στον αυστηρό και ανελέητο Αριστοφάνη, ο οποίος, όπως καλά ξέρουμε, απεχθανόταν και μάλιστα πάρα πολύ, τους «δημοκρατικούς» δημαγωγούς. Ερώτηση: Πειράζει, που ο κ. Τσίπρας δεν τα γνωρίζει αυτά; Απάντηση: Δεν πειράζει, σύντροφοι. Μπροστα στις τόσες αστοχίες των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ το να μη γνωρίζουν Αριστοφάνη ή όποιον άλλον αρχαίο ή σύγχρονο συγγραφέα μικρό το κακό.
Από την άλλη ενθαρρυντικό είναι ότι ο κ. Τσίπρας άρχισε να μαθαίνει (άλλωστε νέος είναι ακόμη) την ύπαρξη αρχαίων και νέων Ελλήνων ποιητών. Ό,τι μαθαίνει κανείς, καλό είναι. Αυτό όμως (πρέπει να το πούμε) αφορά και εμάς τους ίδιους, τους πολύξερους, τάχατες, ψηφοφόρους. Καλό είναι να αρχίσουμε να μαθαίνουμε τί συμβαίνει γύρω μας. Ε! Δεν τα ξέρουμε, πια, και όλα!
