Προς μεγάλη έκπληξη ερευνητών που ασχολούνται με τον καρκίνο, μια πρωτεΐνη την οποία μελετούσαν σχετικά με τον πιθανό ρόλο της στην καρκινογένεση αποδείχθηκε άκρως ισχυρός ρυθμιστής του μεταβολισμού. Οπως αναφέρουν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν στην Ουάσιγκτον, στους οποίους ανήκει η σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Scientific Reports», όταν προκάλεσαν την έκφραση αυτής της πρωτεΐνης σε παχύσαρκα ποντίκια στο εργαστήριο, τα πειραματόζωα εμφάνισαν σημαντική μείωση του λιπώδους ιστού τους παρότι είχαν γενετική προδιάθεση προς την… ατέρμονη κατανάλωση τροφής.
Μείωση του λίπους κατά περισσότερο από ένα τρίτο
Σύμφωνα με τη μελέτη, η πρωτεΐνη FGFBP3 (BP3 εν συντομία), περί ης ο λόγος, μπορεί να προσφέρει μια νέα θεραπεία, η οποία θα αναστρέφει διαταραχές που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο, όπως ο διαβήτης τύπου 2 και η λιπώδης νόσος του ήπατος. «Ανακαλύψαμε ότι οκτώ θεραπείες με ΒΡ3 σε διάστημα 18 ημερών ήταν αρκετές για να μειωθεί το λίπος σε παχύσαρκα ποντίκια κατά περισσότερο από ένα τρίτο» ανέφερε ο κύριος ερευνητής της μελέτης Αντον Γουελστάιν, καθηγητής Ογκολογίας και Φαρμακολογίας στο Κέντρο για τον Καρκίνο Lombardi του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν.
Οι θεραπείες με την πρωτεΐνη μείωσαν επίσης στα πειραματόζωα τα επίπεδα διαφορετικών διαταραχών που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως η υπεργλυκαιμία αλλά και η εναπόθεση λίπους στο ήπαρ. Παράλληλα, κλινική αλλά και μικροσκοπική εξέταση των ποντικιών έδειξαν ότι δεν υπήρχαν παρενέργειες από τη λήψη της πρωτεΐνης.
Η παχυσαρκία, η οποία έχει μετατραπεί σε «επιδημία» με περισσότερα από 650 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως να είναι παχύσαρκα, αποτελεί κύρια αιτία για εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου το οποίο περιλαμβάνει διαταραχές όπως η ινσουλινοαντίσταση, η δυσανεξία στη γλυκόζη, η υπέρταση και τα αυξημένα λιπίδια στο αίμα.
Το «βιογραφικό» της ΒΡ3 και των FGF
Η πρωτεΐνη ΒΡ3 ανήκει στην οικογένεια των πρωτεϊνών πρόσδεσης στους αυξητικούς παράγοντες των ινοβλαστών (fibroblast growth factor, FGF). Οι FGF εντοπίζονται σε πλήθος οργανισμών, από τους σκώληκες έως τον άνθρωπο, και εμπλέκονται σε πολλές βιολογικές διεργασίες, όπως η ρύθμιση της κυτταρικής ανάπτυξης και η επούλωση τραυμάτων. Ορισμένοι FGF δρουν ως ορμόνες.
Οι ΒΡ1, 2 και 3 είναι «συνοδές» πρωτεΐνες οι οποίες προσδένονται στους FGF και ενισχύουν τη δράση τους στον οργανισμό. Ο δρ Γουελστάιν μελετά επί μακρόν το γονίδιο που κωδικοποιεί την ΒΡ1 καθώς έχει φανεί ότι τα επίπεδα της συγκεκριμένης πρωτεΐνης είναι ανεβασμένα σε ορισμένες μορφές καρκίνου – το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι η ανάπτυξη κάποιων καρκίνων συνδέεται με την επιπλέον δράση των FGF. Μόνο πρόσφατα ο καθηγητής και η ομάδα του άρχισαν να ασχολούνται με την ΒΡ3, με στόχο να κατανοήσουν τον ρόλο της.
Ο ρυθμιστής του μεταβολισμού και τα… ταξί
Ανακάλυψαν λοιπόν ότι αυτή η πρωτεΐνη προσδένεται σε τρεις πρωτεΐνες FGF (19, 21 και 23), οι οποίες εμπλέκονται στον έλεγχο του μεταβολισμού. Οι FGF19 και FGF21 ρυθμίζουν την αποθήκευση και χρήση των υδατανθράκων και των λιπιδίων. Η FGF23 ελέγχει τον μεταβολισμό του φωσφορικού άλατος. «Ανακαλύψαμε ότι η ΒΡ3 συμβάλλει σημαντικά στον έλεγχο του μεταβολισμού» σημείωσε ο δρ Γουελστάιν. «Οταν υπάρχει πολλή τέτοια πρωτεΐνη διαθέσιμη, αυξάνεται και η επίδραση των FGF19 και FGF21 μέσω της αύξησης της σήμανσής τους. Αυτό καθιστά την ΒΡ3 έναν σημαντικό παίκτη σε ό,τι αφορά τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπιδίων. Είναι σαν να υπάρχουν πολύ περισσότερα ταξί διαθέσιμα σε μια πόλη τα οποία μπορούν να εξυπηρετήσουν όλους τους ανθρώπους που χρειάζονται κούρσα» εξήγησε ο καθηγητής, και πρόσθεσε ότι όταν αυξάνεται ο μεταβολισμός, το σάκχαρο στο αίμα αλλά και το λίπος στο ήπαρ χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας και δεν αποθηκεύονται.
Με δεδομένο ότι η ΒΡ3 είναι μια φυσική πρωτεΐνη, οι ερευνητές εκτιμούν ότι κλινικές δοκιμές μιας ανασυνδυασμένης ανθρώπινης ΒΡ3 θα μπορούσαν να ξεκινήσουν σχετικά γρήγορα μετά το πέρας ενός τελευταίου κύκλου προκλινικών μελετών.
