Σε πραγματικό «φορολογικό παράδεισο» έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια η Πορτογαλία. Όχι όμως για όλους. Ωφελημένοι είναι κυρίως ξένοι συνταξιούχοι.

Σε αντίθεση με τους Πορτογάλους, οι συνταξιούχοι που έχουν «μη μόνιμη» κατοικία στην Πορτογαλία απαλλάσσονται από την καταβολή φόρων. Η σχετική νομοθεσία ισχύει από το 2009 και έχει προσελκύσει έκτοτε μεγάλο αριθμό αλλοδαπών συνταξιούχων. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που ορισμένες χώρες να εξετάζουν τώρα τη λήψη αντίμετρων.

«Μη μόνιμη» κατοικία σημαίνει ότι οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ζουν 180 μέρες το χρόνο στην Πορτογαλία. Τουλάχιστον επίσημα και θεωρητικά. Διότι στην πράξη αυτό ουδέποτε ελέγχεται από τις πορτογαλικές αρχές. Φορολογικές διευκολύνσεις προβλέπονται και για υψηλόμισθους που επίσης δεν μένουν μόνιμα στην Πορτογαλία και οι οποίοι φορολογούνται με μόλις 20%.

Περίπου 25.000 άνθρωποι ανταποκρίθηκαν τα τελευταία χρόνια και κάνουν χρήση αυτής της ιδιαίτερα ευνοϊκής φορολογικής ρύθμισης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το πορτογαλικό υπουργείο Οικονομικών «χάρισε» έτσι σε ετήσια βάση περί τα 350 εκατομμύρια ευρώ σε φόρους, που θα καταβάλλονταν κανονικά στις χώρες προέλευσης των «φοροτουριστών». Οι περισσότεροι προέρχονται από τη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία και τη Σουηδία.

«Ανήθικη» και «άδικη» η ρύθμιση

Δυο τουλάχιστον χώρες όμως δεν φαίνονται πλέον διατεθειμένες να συνεχίσουν να αποδέχονται αυτή τη -σε βάρος τους- νόμιμη δυνατότητα φοροαποφυγής. Η Σουηδία και η Φινλανδία προανήγγειλαν ότι θα επανεξετάσουν τις συμφωνίες διπλής φορολόγησης με την Πορτογαλία σε περίπτωση που η τελευταία δεν αλλάξει τη νομοθεσία της. Αντιδράσεις προκαλεί η ευνοϊκή για ξένους ρύθμιση όμως και στο εσωτερικό. «Είναι άδικη έναντι όλων των Πορτογάλων που πληρώνουν φόρους. Είναι ανήθικη και δεν ανταποκρίνεται στο ευρωπαϊκό πνεύμα», σχολιάζει η ευρωβουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Άννα Γκόμεζ η οποία έχει ζητήσει επανειλημμένως την παρέμβαση της Κομισιόν.

Η πορτογαλική κυβέρνηση αντιτείνει ότι η ρύθμιση κάνει καλό στη χώρα, ότι φέρνει χρήματα και δημιουργεί θέσεις εργασίας. Πέραν αυτού, όπως επισημαίνει, υπάρχουν παρόμοιες ρυθμίσεις και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Εντός της ΕΕ δεν επιτρέπεται να υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός σε φορολογικές υποθέσεις, ανταπαντά η ευρωβουλευτής Γκόμεζ, προσθέτοντας ότι η Πορτογαλία δεν θα πρέπει να γίνει ο «φορολογικός παράδεισος» ξένων πλουσίων. Η ίδια ζητά να σταματήσει στην Πορτογαλία και η πρακτική της χορήγησης χρυσής βίζας σε μη Ευρωπαίους.

Η Άννα Γκόμεζ έχει απευθυνθεί και στον κομματικό της φίλο, υπουργό Οικονομικών και επικεφαλής του Eurogroup Μάριο Σεντένο. Μέχρι στιγμής όμως ο τελευταίος δεν έχει αντιδράσει.

Γιόχεν Φάγκετ / Κώστας Συμεωνίδης