Την Τρίτη 16/10/2018 έλαβε χώρα στη Λευκωσία συνέδριο της κυπριακής βουλής με θέμα « Προεδρική Δημοκρατία versus Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία».
Στο συνέδριο παραβρέθηκε κι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Ελλάδας, Π. Παυλόπουλος, ο οποίος στην ομιλία του απέρριψε την απευθείας εκλογή του Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας από το λαό, γιατί είπε έτσι, δημιουργείται δυαρχία .
Αυτή είναι η γνώμη του προέδρου μας, με την οποία εμείς διαφωνούμε. Αλλά πρώτον στο λόγο υπάρχει ο αντίλογος και δεύτερον στη διαλεκτική η αντίθεση που βρίσκεται απέναντι στη θέση, είναι ισότιμη ως προς την ορθότητα και την αλήθεια. Με άλλα λόγια, εμείς θεωρούμε πως η άμεση εκλογή του προέδρου από το λαό είναι όχι μόνο απόδειξη υψίστης δημοκρατικότητας, αλλά παρέχει και πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα έναντι της διαδικασίας της εκλογής από το κοινοβούλιο.
Το πολίτευμα της δημοκρατίας, όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι το καλύτερο απ’ όλα τα άλλα . Αλλά η δημοκρατία δεν είναι τέλεια. Έχει πολλές ελλείψεις, που συχνά – πυκνά προκαλούν διαταράξεις, που είναι δυσάρεστες και τραγικές για τον λαό. Το ότι η Ελλάδα δέκα χρόνια τώρα βολοδέρνει μέσα στη μεγάλη οικονομική κρίση, που έχει τόσες δυσάρεστες επιπτώσεις για τον λαό, ανάγεται στο σύστημα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, στην οποία η κυβέρνηση κάνει ό,τι θέλει, επικαλούμενη την πλειοψηφία της στη βουλή. Δηλαδή, περνάει όποιο νόμο θέλει. Βέβαια, ο πρόεδρος μπορεί ένα ψηφισθέν νομοσχέδιο να το μπλοκάρει και να το αναπέμψει πάλι στη βουλή (άρθρο 42, Συντ.). Αλλά εκεί το κυβερνών κόμμα με την πλειοψηφία του, έχει τη δυνατότητα να το ξαναψηφίσει. Σ’ αυτήν την περίπτωση ο Πρόεδρος είναι υποχρεωμένος να το στείλει προς δημοσίευση (άρθρ. 76).
Έτσι, όταν ο πρόεδρος δεν έχει άλλες δικαιοδοσίες δεν μπορεί να σταματήσει εξαλλοσύνες της κυβέρνησης. Η αντιπολίτευση, δύναται να φωνάξει, να διαμαρτυρηθεί για κάποιες μη ορθές ενέργειες της κυβέρνησης, αλλά μέχρις εκεί.
Αυτός είναι κι ο λόγος που δημιουργήθηκε το κολοσσιαίο δημοσιονομικό χρέος της χώρας, χωρίς να μπορέσει η αντιπολίτευση να σταματήσει ποτέ τις σπατάλες των κυβερνήσεων.
Πέρα όλων των άλλων η εκλογή του Προέδρου από το κοινοβούλιο έχει και μια άλλη αδυναμία, που εμείς θεωρούμε σημαντική. Δηλαδή, για να εκλεγεί κάποιος ΠτΔ πρέπει να τύχει πρωταρχικά της εύνοιας του κυβερνώντος κόμματος. Γι’ αυτό στην προσμονή της επανεκλογής του, για δεύτερη θητεία, καταντά, ανθρώπινα, ενδοτικός απέναντι στην κυβέρνηση.
Η εκλογή του Προέδρου από το λαό
Το Σύνταγμα του 1975, αρχικά με το άρθρο 41 έδινε ιδιαίτερες εξουσίες στον Πρόεδρο της δημοκρατίας, ο οποίος με τη συνδρομή του Συμβουλίου της Δημοκρατίας, όταν διαπίστωνε διάσταση μεταξύ των ενεργειών της κυβέρνησης και των συμφερόντων του λαού, μπορούσε να διαλύσει τη βουλή και να προκηρύξει εκλογές
Οι όποιες εξουσίες του προέδρου, πρέπει να εδράζονται στο Σύνταγμα. Άρα, ο εκλεγμένος πρόεδρος από το λαό δεν είναι δικτάτορας, για να παρεμβαίνει αρνητικά στη χρηστή διοίκηση της δημοκρατικής κυβέρνησης. Απλά, θα μπορούσε να έχει τόσες δικαιοδοσίες, που σε εθνικά σημαντικά θέματα και όταν αντιλαμβάνεται πως οι ενέργειες της κυβέρνησης ίσως είναι λίαν αρνητικές για τον λαό, να δύναται να παρεμβαίνει και να συγκαλεί υποχρεωτική σύσκεψη των αρχηγών των κομμάτων της βουλής για συζήτηση των προτιθεμένων ενεργειών της κυβέρνησης για να ενημερώνεται έτσι ο λαός. Ο Πρόεδρος θα μπορούσε ακόμη να συνεπικουρείται από μια επιτροπή «Σοφών» που να αποτελείται από τους προέδρους των ανωτάτων δικαστηρίων, των πανελληνίων συνδικάτων (ΓΕΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, κλπ) και εκπροσώπους της Συνόδου των πανεπιστημιακών πρυτάνεων. (Για περισσότερα βλέπε Θ. Αυγερινός/ Λ. Γρηγοράκος, Η Πολιτική στην Ελλάδα . Ανατροπές, Θεσσαλονίκη 2018)
- Ο Θόδωρος Αυγερινός είναι συνταξιούχος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
