Οι Πολωνοί καλούνται σήμερα στις κάλπες για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές σε ένα κλίμα έντασης μεταξύ των συντηρητικών, που βρίσκονται στην εξουσία και οι οποίοι θέλουν να εδραιωθούν και στην τοπική αυτοδιοίκηση, και της κεντρώας αντιπολίτευσης σχετικά με τις αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις του δικαστικού συστήματος που προκαλούν ανησυχία και στην Ευρώπη.

Οι εκλογές αυτές, οι πρώτες μετά το φθινόπωρο του 2015, διεξάγονται επτά μήνες πριν τις ευρωεκλογές και έναν χρόνο πριν τις βουλευτικές εκλογές στην Πολωνία.

«Κατά τα φαινόμενα πρόκειται για ένα τεστ (…) για τα βασικά κόμματα, που θα παιχτεί στις μεγάλες πόλεις και σε επίπεδο περιφερειακών συμβουλίων», εκτίμησε ο πολιτικός επιστήμονας της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών Στάνισλάου Μότσεκ.

Αν και τα παραδοσιακά ζητήματα που απασχολούν τα κόμματα στις περιφερειακές εκλογές (μέσα μαζικής μεταφοράς, μόλυνση κτλ) δεν έλειψαν από την προεκλογική εκστρατεία, οι βασικοί υποψήφιοι επικέντρωσαν την προσοχή τους και στα μεγάλα, εθνικά διακυβεύματα.

Το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι έδωσε στη δημοσιότητα τέσσερις ημέρες πριν τις εκλογές ένα επιθετικό βίντεο στο οποίο προειδοποιεί τους Πολωνούς ότι αν οι περιφερειακές αρχές παραμείνουν στα χέρια των φιλελεύθερων, υπάρχει κίνδυνος να έρθουν στην Πολωνία μετανάστες, πηγή κάθε είδους βίας.

«Έχω ταξιδέψει στη Δύση», ανέφερε ο Πάτρικ Γιάκι, υποψήφιος του PiS για τη δημαρχία της Βαρσοβίας, μιλώντας σε ιδιωτικό ραδιοφωνικό σταθμό. «Δεν θα ήθελα να έχουμε συχνά (στην Πολωνία) εκρήξεις, όπως συμβαίνει σε πολλές πόλεις εκεί. Δεν θα ήθελα να συμβεί κάτι τέτοιο στη Βαρσοβία. Αν ψηφίσετε (τον κεντρώο Ραφάλ) Τζαρσκόφσκι, δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι αυτό δεν θα συμβεί», προειδοποίησε.

Το επιχείρημα αυτό, ο φόβος για τους μετανάστες, είχε βοηθήσει το PiS να κερδίσει στις βουλευτικές εκλογές του 2015.

Όμως σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις η πιθανότητα το PiS να κερδίσει τη δημαρχία σε κάποιες μεγάλες πόλεις, μετά τον δεύτερο γύρο των περιφερειακών εκλογών στις 4 Νοεμβρίου, μοιάζει μικρή.

Αντίθετα, βασιζόμενη στις ευνοϊκές συνθύκες και τη γενναιόδωρη κοινωνική πολιτική που ακολουθεί ο πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι το κυβερνών κόμμα φαίνεται ότι θα είναι πρώτη δύναμη στα περιφερειακά συμβούλια, με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις να το εμφανίζουν να κερδίζει το 33% ή 34% της πρόθεσης ψήφου.

Για να ασκήσουν εξουσία στις περιφέρειες οι συντηρητικοί θα πρέπει να προσπαθήσουν να σχηματίσουν συνασπισμούς, πιθανόν με το αριστερό κόμμα SLD, το οποίο συγκεντρώνει το 8% των ψήφων, ή με το αντισυστημικό κίνημα Kukiz’15 (6%), ένα δύσκολο εγχείρημα.

Αυτή τη στιγμή το PiS ελέγχει μόνο ένα από τα 16 περιφερειακά συμβούλια.

Οι ψηφοφόροι του PiS θεωρούν ότι υπερασπίζεται τα συμφέροντα των Πολωνών. Μια γνωστή ηθοποιός, η οποία όμως δεν θέλει να κατονομαστεί, δηλώνει στο AFP «εθνικίστρια και άρα υπέρ του PiS». Τονίζει ότι το 2003 ψήφισε «όχι» στην ένταξη της Πολωνίας στην ΕΕ και καταγγέλλει «τη συμμορία» των φιλελεύθερων «που πούλησαν τα πολωνικά εργοστάσια στους ξένους προς ένα ζλότι».

Από την άλλη οι αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις και οι μέθοδοι που ακολουθεί το κυβερνών κόμμα, όπως αναφέρει το ΑΠΕ, τις οποίες συχνά η αντιπολίτευση καταγγέλλει ως αντισυνταγματικές, αλλά και η αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες έχουν συσπειρώσει τους ψηφοφόρους που είναι αντίθετοι με το PiS.

«Μια λέξη αρκεί για να εξηγήσει για ποιο λόγο δεν σκέφτομαι να ψηφίσω το PiS», δήλωσε ένας καθηγητής Χημείας στην Ακαδημία Ορυχείων AGH της Κρακοβίας, ο Λέζεκ Τσεπίρσκι. «Αυτή η λέξη είναι: Σύνταγμα».

Η αντιπολίτευση, ένας συνασπισμός στον οποίο έχουν ενταχθεί η Πλατφόρμα Πολιτών (PO, κεντρώο) και το φιλελεύθερο Nowoczesna (Μοντέρνο), βάσισε την προεκλογική του εκστρατεία στο σύνθημα: «Κλείστε τον δρόμο στο PiS στις τοπικές συλλογικότητες». Μεταξύ άλλων επικρίνει τους συντηρητικούς για τη διαμάχη τους με την ΕΕ και τις μεταρρυθμίσεις που κάνουν και οι οποίες, σύμφωνα με την αντιπολίτευση, έχουν στόχο να υπονομεύσουν την ανεξαρτησία της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας.