Η Βανέσα Κάμπος, τρανς μετανάστρια από το Περού, δούλευε ως ιερόδουλη στο δάσος της Βουλώνης στο Δυτικό Παρίσι. Ενα βράδυ δολοφονήθηκε από μια ομάδα κακοποιών, που ήταν οπλισμένοι με μαχαίρια και περίστροφα, ενώ εκείνη προσπαθούσε να τους εμποδίσει να πάρουν το αυτοκίνητο του πελάτη της.
Εν μέρει η Βανέσα δολοφονήθηκε – όπως καταγγέλλουν πολλοί στη Γαλλία – από έναν νόμο του κράτους, ο οποίος ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2016 και ποινικοποιεί τους πελάτες, αυτούς δηλαδή που πληρώνουν για σεξ και όχι εκείνους που το παρέχουν. Το πρόστιμο φθάνει τα 1.500 ευρώ και μέχρι σήμερα η αστυνομία έχει συλλάβει περί τους 2.800 ανθρώπους σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών.
Διαδήλωση διαμαρτυρίας
Ο νόμος που υιοθετήθηκε από τον πρώην πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ αποσκοπούσε στο να αποθαρρύνει την πορνεία και παράλληλα να αυξήσει την ασφάλεια των ιεροδούλων. Αντ’ αυτού έκανε τα πράγματα ακόμα πιο επικίνδυνα, όπως υποστηρίζουν οι ίδιες οι ιερόδουλες.
«Η Βανέσα δολοφονήθηκε. Το κράτος είναι συνένοχο» ήταν ένα από τα συνθήματα που ακούστηκαν στη διαδήλωση διαμαρτυρίας που διοργάνωσαν προ ημερών στο Παρίσι οι εργαζόμενες στο σεξ. Οπως αναφέρουν, εξαιτίας του νόμου οι ιερόδουλες είναι αναγκασμένες να κρύβονται και να χωρίζονται προκειμένου να μην αποτελούν εύκολο στόχο για τις επιδρομές της αστυνομίας.
Ετσι όμως μένουν απροστάτευτες και επιπλέον οι πελάτες τούς ζητούν να κάνουν σεξ σε μέρη στα οποία είναι απίθανο να περιπολούν αστυνομικοί, ενώ τις περισσότερες φορές οι ίδιες καταλήγουν να αποδέχονται πρακτικές υψηλού κινδύνου, προκειμένου να μη χάσουν τους πελάτες που – μετά την ψήφιση του νόμου – έχουν σαφώς μειωθεί.
Εύκολος στόχος
Σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις, στη Γαλλία υπάρχουν περίπου 30.000 ιερόδουλες και το 93% αυτών είναι αλλοδαπές. Η Κάμπος ήταν μια από την ομάδα των ιεροδούλων από τη Λατινική Αμερική που εμφανίστηκαν στο δάσος της Βουλώνης τα τελευταία δύο χρόνια. Συνάδελφοί της καταγγέλλουν ότι το σημείο όπου εργαζόταν ήταν τόσο απομονωμένο που την έκανε εύκολο στόχο για ομάδες κλεφτών.
«Η πολιτική ευθύνη είναι τεράστια και ο νόμος αυτός ως έναν βαθμό σχετίζεται με τη δολοφονία της» αναφέρουν συνάδελφοι της Κάμπος, ενώ για πολλούς ο θάνατός της υπογράμμισε πόσο λίγη προσοχή δίνεται στη βία κατά των ιεροδούλων. «Η πολιτική τάξη παραμένει σιωπηλή» έγραψε ο Τιερί Σαφοσέρ, πρόεδρος της Ενωσης ιεροδούλων στη Γαλλία, μετά τη δολοφονία της: «Οι θάνατοί μας έχουν γίνει κανονικότητα. Μια πόρνη που πεθαίνει είναι σαν ένα άτομο που έχει δολοφονηθεί σε video game. Δεν έχει αξία».
Σύμφωνα με έκθεση των Γιατρών του Κόσμου και άλλων μη κυβερνητικών οργανισμών, το 42% των ιεροδούλων στη Γαλλία αναφέρει ότι έχει εκτεθεί σε πολύ μεγαλύτερη βία από τότε που τέθηκε σε ισχύ ο νόμος. «Εχουν πολύ λιγότερο έλεγχο στις συνθήκες εργασίας τους, καθώς ο αριθμός των πελατών έχει μειωθεί πολύ» λένε οι συντάκτες της έκθεσης και αναφέρουν ότι «οι πελάτες νιώθουν πως μπορούν να επιβάλλουν τους όρους τους» γιατί θεωρούν ότι φέρουν τη νομική ευθύνη.
Δέχονται τους πάντες
Στη Νάντη, μια πόλη στη Δυτική Γαλλία, οι ιερόδουλες που ερωτήθηκαν στο πλαίσιο της συγκεκριμένης έκθεσης ανέφεραν ότι πλέον δέχονται πελάτες που κάποτε είχαν στη μαύρη λίστα, ενώ στην πόλη της Μασσαλίας δήλωσαν ότι πολλές εργάζονται μέσα σε κυλίνδρους οικοδομών προκειμένου να μειώσουν τις πιθανότητες η αστυνομία να συλλάβει τους πελάτες τους. Επιπλέον το 38% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι πια εξαιρετικά δύσκολο να αξιώνουν από τους πελάτες τη χρήση προφυλακτικού.
Το 1999 η Σουηδία έγινε η πρώτη χώρα που ξεκίνησε να διώκει τους πελάτες των ιεροδούλων και όχι τις ίδιες. Το μοντέλο αυτό υιοθετήθηκε από άλλες χώρες όπως ο Καναδάς, η Ισλανδία, η Ιρλανδία και η Νορβηγία. Αυτές οι πολιτικές είναι κάτι ενδιάμεσο σε αυτό που ισχύει σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Νέα Ζηλανδία, όπου η αγορά και πώληση του σεξ έχουν νομιμοποιηθεί, και σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τόσο οι ιερόδουλες όσο και οι πελάτες τιμωρούνται.
Ο Σαφοσέρ υποστηρίζει ότι η αποποινικοποίηση της πορνείας είναι ο μόνος τρόπος να προστατευθούν οι εργαζόμενες του σεξ από τη βία, τον βιασμό και το trafficking. Σύμφωνα με ρεπορτάζ των «New York Times» πέντε ιερόδουλες στη Γαλλία συνασπίζονται με εννέα οργανώσεις και ζητούν από το Συμβούλιο του Κράτους να αναθεωρήσει τη συνταγματικότητα του νόμου, υποστηρίζοντας ότι καταπατά τα δικαιώματά τους, εκτός του ότι μειώνει το εισόδημά τους και, ταυτόχρονα, τις εξαναγκάζει να εργάζονται σε πιο επικίνδυνες συνθήκες και τοποθεσίες.
Μερική «αποζημίωση»
Στη χώρα πολλοί ήταν εκείνοι που είχαν αντιταχθεί στον νόμο. «Γνωρίζαμε από άλλες χώρες ότι οι πελάτες θα φοβούνταν» αναφέρει η Εστέρ Μπενμπασά, γερουσιαστής που καταψήφισε το νομοσχέδιο, «ότι οι ιερόδουλες θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν δυσκολότερες συνθήκες και πως εφεξής θα έπρεπε να κρύβονται. Δυστυχώς, η περουβιανή ιερόδουλη πλήρωσε ακριβό τίμημα».
Μετά τον θάνατο της Κάμπος, η υπουργός Ισότητας Μαρλέν Σιαπά ζήτησε από δύο κυβερνητικές οργανώσεις να βρουν τρόπους για να μειωθεί η βία κατά των ιεροδούλων. Με μια σύντομη ανακοίνωσή της στο Twitter, καταδίκασε όλες τις μορφές σεξουαλικής βίας, όμως δεν έκανε καμία αναφορά στον νόμο.
Οι υποστηρικτές του αναφέρουν ότι με το να τιμωρούνται οι πελάτες και με το να μειώνεται η ζήτηση θα μειωθεί η πορνεία. Το μέτρο περιλαμβάνει και μερική αποζημίωση για εκείνες που επιθυμούν να εγκαταλείψουν την μπίζνα του σεξ και, υπό ορισμένες συνθήκες, οι αλλοδαπές που δεν έχουν χαρτιά μπορούν να λάβουν εξάμηνη άδεια παραμονής στη χώρα. Η κυβέρνηση ήλπιζε να βοηθήσει 600 ιερόδουλες να βρουν άλλη δουλειά ως το 2018, αλλά μέχρι την περασμένη άνοιξη μόνο 55 υπέγραψαν σύμφωνα με το υπουργείο Ισότητας.
Πολλές ιερόδουλες ισχυρίζονται ότι οι μισθοί στις δουλειές που τους βρίσκουν ανέρχονται σε 330-384 ευρώ και είναι πολύ μικροί για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα. Η έρευνα των Γιατρών του Κόσμου έδειξε επίσης ότι 61% των ιεροδούλων δεν γνώριζε καν το πρόγραμμα και από όσες το γνώριζαν μόνο ένα 26% είπε πως σκόπευε να κάνει αίτηση.
Για τον Σαφοσέρ οι πολιτικές αυτές που αντιμετωπίζουν τις εργαζόμενες του σεξ ως θύματα χειροτερεύει την κατάσταση. Αναγνωρίζει ότι πολλές εξαναγκάστηκαν να εκπορνευθούν, άλλες όμως – αναφέρει – θέλουν να συνεχίσουν να δουλεύουν: «Είναι λάθος που οι Αρχές αντιμετωπίζουν τη δουλειά του σεξ σαν μορφή βίας και αρνούνται να ακούσουν το γεγονός ότι δεν θέλουμε να την εγκαταλείψουμε. Στο μεταξύ η πραγματική βία σε αυτόν τον χώρο αυξάνεται και μας λένε «Κοιτάξτε, η εργασία του σεξ είναι βίαιη». Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο» καταλήγει ο Σαφοσέρ.
