Η τυπική έξοδος από το τρίτο μνημόνιο (αν και όχι από την πραγματική επιτροπεία) ήταν το ελάχιστο πολιτικό όριο που εξαρχής είχε θέσει ο Αλέξης Τσίπρας για την ημερομηνία των εκλογών.

Για τον πρωθυπουργό, όπως και συνολικά για την ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, οποιαδήποτε άλλη επιλογή θα ισοδυναμούσε με ηρωική έξοδο και μάλιστα χωρίς καν τη δυνατότητα να πουn ότι πέτυχαν αυτό που δεν κατάφεραν τα «παλαιά κόμματα».

Όμως, πλέον έχουμε μπει στην τροχιά των εκλογών και η κυβέρνηση καλείται να σταθμίσει τα υπέρ και τα κατά των διαφορετικών επιλογών.

Είναι προφανές ότι εάν μπορούσε η κυβέρνηση θα εξαντλούσε την τετραετία, για να μπορέσει να επενδύσει στο αφήγημα του τέλους των μνημονίων, να εκμεταλλευτεί το θετικό αντίκτυπο στο εκλογικό σώμα των «παροχών» που έχει εξαγγείλει, να οικειοποιηθεί εκλογικά την όποια επιστροφή στην «κανονικότητα» και την «ανάπτυξη» και να προλάβει να ανοίξει τη συζήτηση για τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις κύρια μέσα από τη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης.

Όμως, όλα αυτά θα κριθούν σε συγκεκριμένες στιγμές.

Κόμβος πρώτος: τι θα γίνει με τη μείωση των συντάξεων

Η πρώτη κρίσιμη δοκιμασία είναι αυτή που αφορά τη μείωση των συντάξεων. Η προαποφασισμένη μείωση των συντάξεων είναι από τις πιο κοινωνικά επώδυνες πολιτικές που προκαταβολικά ψήφισε η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα και η κυβέρνηση ξέρει ότι θα έχει τεράστιο πολιτικό κόστος εξαιτίας. Γι’ αυτό και επέλεξε η ίδια να διεκδικήσει τη μη εφαρμογή της.

Η κυβέρνηση στηρίζει το αίτημά μη εφαρμογής του μέτρου στα θετικά αποτελέσματα που έχει ως προς τα πρωτογενή πλεονάσματα που κατά τη γνώμη της καθιστούν περιττή την εφαρμογή του μέτρου. Από την άλλη, οι δανειστές διστάζουν να αποδεχτούν μια τέτοια παρέκκλιση από τα συμφωνηθέντα μέτρα και μάλιστα σε ένα ζήτημα που αφορά μεσοπρόθεσμα το ασφαλιστικό ζήτημα και τη βιωσιμότητά του. Αυτό εξηγεί και τα αντιφατικά μηνύματα που στέλνουν.

Εάν γίνει δεκτό το αίτημα της κυβέρνησης, τότε προφανώς και δεν πάμε για πρόωρες εκλογές το χειμώνα. Αντίθετα, η κυβέρνηση θα μπορεί πιο απερίσπαστη να δώσει έμφαση στην μακρά προεκλογική εκστρατεία.

Εάν, όμως, το αίτημα δεν γίνει δεκτό και πάμε για εφαρμογή του μέτρου, η κυβέρνηση θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση, γιατί θα πρέπει να αντιμετωπίσει την κατακραυγή των συνταξιούχων που θα δουν άλλη μια μείωση συντάξεων.

Σε μια τέτοια περίπτωση είναι πάρα πολύ πιθανό να πάμε σε πρόωρες εκλογές με την κυβέρνηση να κάνει ηρωική έξοδο, να καταγγέλλει τους δανειστές και να διεκδικεί μια όψιμη αγωνιστικότητα και «συγκρουσιακότητα». Η ημερομηνία των εκλογών ποικίλλει. Από το να γίνουν και μέσα στον Δεκέμβριο, μέχρι τις αρχές του νέου έτους ή όπως λένε οι πολιτικές αναλυτές το «σενάριο της γαλοπούλας».

Κόμβος δεύτερος: η συμφωνία για το «Μακεδονικό»

Εάν η κυβέρνηση προσπεράσει το σκόπελο του ζητήματος των συντάξεων, η επόμενη καμπή θα αφορά το Μακεδονικό. Όλα δείχνουν ότι το «ναι» στη συμφωνία θα κερδίσει στο δημοψήφισμα στη γειτονική χώρα και μετά θα προχωρήσουν και οι συνταγματικές αλλαγές υπό την πίεση και του διεθνούς παράγοντα.

Όταν, όμως, ολοκληρωθεί η διαδικασία θα πρέπει η συμφωνία να έρθει και στην ελληνική Βουλή για επικύρωση. Όλοι εκτιμούν ότι αυτό θα είναι στην αρχή της επόμενης χρονιάς. Εκεί υπάρχουν μια σειρά από ανοιχτά ζητήματα για την κυβέρνηση.

Καταρχάς υπάρχει το ζήτημα εάν η κυβέρνηση θα μπορέσει να περάσει τη συμφωνία, δεδομένης της καταψήφισης από τους ΑΝΕΛ, της άρνησης της ΝΔ να συναινέσει και της απροθυμίας και άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης να βοηθήσουν.

Η κυβέρνηση επενδύει σε «μεταγραφές» όπως της κ. Παπακώστα, σε διαφοροποιήσεις εντός των ΑΝΕΛ όπως του κ. Παπαχριστόπουλου και στου βουλευτές του Ποταμιού.

Εάν αυτή η προσπάθεια δεν ευοδωθεί ή δεν υπάρξουν διευκολυντικές αποχές από την ψηφοφορία και η συμφωνία καταψηφιστεί τότε η κυβέρνηση θα βρεθεί σε μια θέση όπου δύσκολα θα μπορεί να αποφύγει την παραίτηση και τις πρόωρες εκλογές.

Εάν πάλι, με τον τρόπο που περιγράψαμε, περάσει η συμφωνία, τότε το ζήτημα είναι εάν θα διατηρηθεί και η κυβέρνηση.

Εάν οι ΑΝΕΛ ή έστω όσα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας τους υπακούσουν στον Πάνο Καμμένο, αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους τότε το ενδεχόμενο εκλογών επανέρχεται ακόμη και εάν η κυβέρνηση έχει μπορέσει να περάσει τη συμφωνία.

Εξυπακούεται ότι εάν οι ΑΝΕΛ απλώς αποσυρθούν από την κυβέρνηση αλλά δεν αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους στην κυβέρνηση τότε τα πράγματα είναι απλά: η κυβέρνηση θα παραμείνει στη θέση της και εκλογές θα γίνουν Μάιο ή Οκτώβριο 2019.

Όμως, πολύ δύσκολα ο Πάνος Καμμένος θα κάνει προεκλογική εκστρατεία με το βάρος ότι στήριξε την κυβέρνηση που «πρόδωσε τη Μακεδονία».

Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει η κυβέρνηση να ανασυνθέσει μια κυβερνητική πλειοψηφία, δηλαδή εφόσον οι ΑΝΕΛ θα έχουν αποσυρθεί να μετατρέψει την όποια οριακή πλειοψηφία υπέρ της συμφωνίας σε ψήφο εμπιστοσύνης σε αυτή.

Αυτό ουσιαστικά θα διαμόρφωνε μια νέα κυβερνητική πλειοψηφία, όμως δεν είναι καθόλου δεδομένο ή αυτονόητο.

Γίνεται σαφές ότι όχι μόνο ο δρόμος για την συμπλήρωση της τετραετία αλλά ακόμη και για πρόωρες εκλογές τον Μάιο μαζί με τις ευρωεκλογές και τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές είναι αρκετά δύσκολος και υπάρχει μεγάλο περιθώριο για απρόοπτα.

Ίσως, αυτό να εξηγεί και γιατί ο πρωθυπουργός επέλεξε να μην είναι τόσο κατηγορηματικός όταν κλήθηκε να απαντήσει σχετικά στη συνέντευξη στη ΔΕΘ.