Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) μπαίνουν δυναμικά στο επενδυτικό παιχνίδι. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) σε ειδική εκδήλωση στο πλαίσιο της παρουσίας της στην 83η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, έχουν υποβληθεί από επενδυτές 704 αιτήσεις για άδεια παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, οι οποίες αφορούν σε 10.917 μεγαβάτ.

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η διευθύντρια Αδειοδοτήσεων και Μητρώων της Αρχής, οικονομολόγος δρ. Αδαμαντία Βέρρα, τα 1.122,52 μεγαβάτ αφορούν σε φωτοβολταϊκά πάρκα, 492 μεγαβάτ σε αιολικά κάτω των 3 μεγαβάτ, 2.156,44 μεγαβάτ σε αιολικά άνω των 3 μεγαβάτ, 1.586,7 σε αιολικά στην Πελοπόννησο, 4.629 σε υπεράκτια αιολικά, 56,45 μεγαβάτ αφορούν έργα μικρών υδροηλεκτρικών, 850 μεγαβάτ σε υβριδικές μονάδες και 22 μεγαβάτ σε μονάδες βιομάζας.

Ειδικά για τα έργα ΑΠΕ στην Πελοπόννησο, η κυρία Βέρρα επεσήμανε ότι εξαιτίας του κορεσμένου ηλεκτρικού δικτύου, η ΡΑΕ είχε αποφασίσει (699/2012) να μην επιτρέπει την υποβολή αιτήσεων για νέες άδειες παραγωγής. Τελικά, όπως υπογράμμισε η ίδια, έως το τέλος του έτους θα έχουν αξιολογηθεί όλες οι αιτήσεις που εκκρεμούν για την Πελοπόννησο.

Οι ΑΠΕ στο επίκεντρο της 83ης ΔΕΘ

Γενικότερα, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας βρέθηκαν στο επίκεντρο της 83ης ΔΕΘ με πολλούς φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό να αναφέρονται σε συγκεκριμένα έργα και συνέργιες, προκειμένου η χώρα να επιταχύνει τους ρυθμούς της και στον τομέα αυτό. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δήλωσαν πρόθυμα να ανοίξουν τις στρόφιγγες και να ενισχύσουν τον τομέα της πράσινης ενέργειας ενώ οι ελληνικές επιχειρήσεις από τον κλάδο της ενέργειας επανέλαβαν την ανάγκη περιορισμού των γραφειοκρατικών διαδικασιών προκειμένου να αυξηθούν τα έργα στην Ελλάδα.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες (ΔΕΗΑΝ) κ. Ηλίας Μοναχολιάς, μιλώντας στην ημερίδα «Southeast Europe Energy Forum» που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της ΔΕΘ, αναφέρθηκε στο πάγιο αίτημα της αγοράς να μειωθούν η γραφειοκρατία και ο χρόνος που απαιτείται για την αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ.

«Η Πολιτεία πρέπει να λάβει μέτρα και να απλουστευτεί το αδειοδοτικό πλαίσιο, να υπάρξουν ρεαλιστικοί χωροταξικοί περιορισμοί. Για τα φωτοβολταϊκά είναι ανεπαρκή τα δίκτυα μέσης και χαμηλής τάσης αλλά και της υψηλής τάσης και έτσι αυξάνεται το κόστος των εγκαταστάσεων. Πρέπει να αυξηθούν τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, μέσω χρηματοδότησης (auctions, net metering κλπ.). Η σοβαρή επιτάχυνση των διαδικασιών στα αιολικά, τα μικρά υδροηλεκτρικά και τους γεωθερμικούς από τη ΡΑΕ θα βοηθήσει να υπάρξουν περισσότερα έργα. Ακόμη, πρέπει να υπάρξουν περισσότερες άδειες για τα νησιά (διασυνδεδεμένα ή μη διασυνδεδεμένα με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο)», σημείωσε ο επικεφαλής της ΔΕΗΑΝ. Όπως τόνισε η ΔΕΗΑΝ εφαρμόζει ένα φιλόδοξο στρατηγικό πλάνο με νέες δράσεις σε μονάδες γεωθερμίας, βιομάζας και υβριδικές, όπως είναι το έργο στην Ικαρία.

Από την πλευρά του, ο γενικός διευθυντής της Renewable Energy Sources (του Ομίλου Κοπελούζου) κ. Σωκράτης Κωνσταντινίδης, σχολιάζοντας τους δεσμευτικούς στόχους για την αιολική ενέργεια το 2020, επεσήμανε ότι δεν πρόκειται να επιτευχθούν εξαιτίας ενός ελλείμματος ύψους 4.500 μεγαβάτ στη δυναμικότητα. Κατ’ επέκταση, σημείωσε, ο στόχος για το 2030 θα πρέπει να είναι σαφώς υψηλότερος (δεδομένου ότι η ΕΕ έχει θέσει ως πήχη το 32%).

Αναφερόμενος στις μεγάλες επενδύσεις στο Αιγαίο (Κυκλάδες και Κρήτη), ο κ. Κωνσταντινίδης υπογράμμισε τη σημασία των νέων διασυνδέσεων μεταξύ των νησιών, οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν με cluster αιολικών πάρκων, τα οποία πρέπει να υπόκεινται στο νέο θεσμικό πλαίσιο και στους όρους που θα ισχύουν για τους διαγωνισμούς. Το κέρδος σε ετήσια βάση, όπως δήλωσε, θα μπορούσε να φθάσει και τα 800 εκατ. ευρώ χάρη στις νέες διασυνδέσεις.

Για τη διαδικασία των αδειοδοτήσεων, ο κ. Κωνσταντινίδης πρότεινε την ίδρυση ενός οργανισμού «one stop shop» με επαρκές προσωπικό από όλους τους εμπλεκόμενους τομείς (περιβαλλοντικός, δασικός, πολεοδομικός, αρχαιολογικός κλπ.), ο οποίος θα έχει μια κεντρική διοίκηση και θα διαθέτει πλήρη δικαιοδοσία για τις τελικές αδειοδοτήσεις. Παράλληλα, επεσήμανε την ανάγκη να απλουστευτεί η διαδικασία των αδειοδοτήσεων και να γίνει πιο αποτελεσματική.

Ο κ. Γιώργος Πεχλιβάνογλου από τη Eunice Wind, αναφέρθηκε στο έργο «Αιγαίο», το οποίο βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης και αδειοδότησης. Αφορά εγκατεστημένη ισχύ 582 MW και είναι σχεδιασμένο πάνω σε 23 ακατοίκητες νησίδες στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Αμοργού – Αστυπάλαιας -Ανάφης – Καλύμνου – Κω. Η μεταφορά της ενέργειας θα πραγματοποιείται από δύο υποθαλάσσιες γραμμές συνεχούς ρεύματος με μετατροπείς στην κάθε άκρη που θα συνδέουν τα αιολικά πάρκα των νησιών με το δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας. Το σύνολο κεφαλαιουχικών δαπανών ανέρχεται στα 2 δισεκ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα όσα επεσήμανε στο «Βήμα» ο καθηγητής στο ESCP Europe Business School του Λονδίνου και πρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης για την Ενεργειακή Οικονομία (ΗΑΕΕ), Δρ. Κώστας Ανδριοσόπουλος, η ελληνική αγορά ΑΠΕ έχει δυνατές επιδόσεις, πρέπει να αυξηθούν τα κίνητρα σε θεσμικό επίπεδο και τα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Και πρόσθεσε: «Ήδη μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δηλώνουν πρόθυμα να στηρίξουν σθεναρά τα έργα ΑΠΕ. Όμως αυτό δεν είναι αρκετό. Πρέπει να υπάρξει ένα σαφές πλαίσιο το οποίο θα καθορίζει το είδος των ανανεώσιμων που θα λάβουν κίνητρα και ποιο μείγμα μέτρων ενίσχυσης θα εφαρμοστεί σε κάθε περίπτωση. Ο τομέας των ΑΠΕ θέλει «λεπτούς» χειρισμούς για να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος. Και φυσικά βασικό κριτήριο πρέπει να είναι οι οικονομίες κλίμακας. Πολλές τεχνολογίες χαμηλής εκπομπής ρύπων συγκεντρώνουν λιγότερο κεφάλαιο και απαιτούν λιγότερο έμψυχο δυναμικό. Η εξοικονόμηση πόρων από τις ΑΠΕ θα μπορούσε να συσσωρεύσει κεφάλαια τα οποία θα μπορούσαν να κατευθυνθούν σε άλλους τομείς της ενέργειας και να καλυφθεί το όποιο στρατηγικό κενό μπορεί να υπάρχει στη χώρα μας».

Χαρακτηριστική είναι η αναγνώριση από την πλευρά των ΗΠΑ του κομβικού ρόλου της Ελλάδας στον τομέα των ΑΠΕ. Τόσο ο Αμερικανός πρέσβης, κ. Τζέφρυ Πάιατ όσο και ο Αμερικανός υφυπουργός Ενέργειας, κ. Μαρκ Μενέζες, μιλώντας στην ημερίδα «Southeast Europe Energy Forum», ανέδειξαν τη συμβολή του μετασχηματισμού της αγοράς ενέργειας στην ανάπτυξη ενώ αναφέρθηκαν στην καινοτομία ως τον βασικό μοχλό προκειμένου η οικονομία να επανέλθει σε ορθή τροχιά.

Δεδομένης της αναγκαστικής στροφής σε καθαρές μορφές ενέργειας, στο πλαίσιο της απανθρακοποίησης της οικονομίας, οι ελληνικές επιχειρήσεις προσαρμόζονται και έχουν ήδη κάνει σημαντικά βήματα.

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία για τις ΑΠΕ

Ελληνικές τράπεζες αλλά και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) στηρίζουν τις επενδύσεις σε ΑΠΕ. Ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας, κ. Παύλος Μυλωνάς τόνισε ότι το κόστος ενέργειας στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό σε σύγκριση με τον ανταγωνισμό και αποθαρρύνει τις επενδύσεις.

Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, δήλωσε τα εξής: «Μια βασική πρόκληση είναι να μειώσουμε το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας. Υπάρχουν αρκετοί μοχλοί. Η εξάρτηση από το λιγνίτη και το πετρέλαιο με τις αυξήσεις που θα έχουμε τα επόμενα χρόνια θα αυξήσουν το κόστος. Ως προς τα κίνητρα, πρώτα έχουμε τις ΑΠΕ. Οι τεχνολογικές αλλαγές έχουν καταστήσει τις ΑΠΕ πολύ πιο ανταγωνιστικές όσον αφορά στο κόστος σε σχέση με άλλες πιο παραδοσιακές πηγές ενέργειας όπως είναι το πετρέλαιο και ο λιγνίτης. Δεύτερον, υπάρχει η δέσμευση της Ευρώπης προς ένα ενοποιημένο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ. Εάν έχουμε διασυνδέσεις μπορούμε να εισάγουμε φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια. Έχουμε πολύ σημαντικά έργα και εδώ μπορώ να μιλήσω για το ρόλο που μπορούν να παίξουν οι τράπεζες. Η Εθνική Τράπεζα ενισχύει οικονομικά την ενέργεια, χρηματοδοτούμε το 30% έργων για ενέργεια ύψους περίπου 2 δις ευρώ. Έχουμε τεχνική γνώση, έχουμε κάθε πρόθεση να συμμετάσχουμε σε αυτά τα έργα».

Ομοίως και εκπρόσωπος της EBRD δήλωσε ότι στηρίζει τις επενδύσεις στην ενέργεια και την καινοτομία με βασικό στόχο την ενεργειακή επάρκεια και την ενεργειακή απόδοση στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Από το 2019 τα «έξυπνα» νησιά

Το επόμενο έτος αναμένεται ότι θα προχωρήσει η ΡΑΕ στην προκήρυξη του διαγωνισμού για τη μετατροπή της Σύμης, της Αστυπάλαιας και του Καστελόριζου σε «Έξυπνα Νησιά».

Η διάρκεια ολοκλήρωσης κάθε έργου, σύμφωνα με τα όσα γνωστοποίησε η διευθύντρια Διαχείρισης Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ) του ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργεια), κυρία Ειρήνη Σταυροπούλου σε ημερίδα στο πλαίσιο της ΔΕΘ, θα είναι 12 μήνες. Το 2021 αναμένεται ότι το πρώτο πιλοτικό έργο θα μπορεί να λειτουργήσει.
Στόχος είναι να επιτευχθεί διείσδυση ΑΠΕ άνω του 55% με 60%.

Σήμερα, καινοτόμα ενεργειακά έργα βρίσκονται σε εξέλιξη σε Κύθνο, Ικαρία, Τήλο, Άγιο Ευστράτιο, Σύμη, Μεγίστη και Αστυπάλαια.