Στρος-Καν: Είμαστε ανοχύρωτοι απέναντι στη νέα κρίση

Οχι μόνο δεν έχουμε μάθει από τα λάθη μας, αλλά είμαστε χειρότερα προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουμε μια νέα χρηματοοικονομική κρίση από όσο ήμασταν το 2008. Αυτή είναι η εκτίμηση του ανθρώπου που του «έσκασε» στα χέρια η προ δεκαετίας κρίση. Ο επικεφαλής του ΔΝΤ από το 2007 έως το 2011, άνθρωπος των παθών Ντομινίκ Στρος-Καν, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων με αφορμή την επέτειο των 10 χρόνων από την «κρίση του 21ου αιώνα», δεν κρύβει την απογοήτευσή του.

Δύσκολα ένας άνθρωπος των παθών σαν κι αυτόν, ένας ιδανικός αυτόχειρας της πολιτικής που τίναξε στον αέρα την καριέρα του την άνοιξη του 2011 σε ένα δωμάτιο του ξενοδοχείου «Sofitel» της Νέας Υόρκης, αλλά πάνω απ’ όλα ένας πολυτάλαντος εγωπαθής, θα αναγνώριζε το μέρος της ευθύνης που λόγω ακριβώς του αξιώματος που κατείχε φέρει για την ιστορική οικονομική και κοινωνική καταστροφή.

Για τα «υπερεγώ», ακόμα και για τα αυτοκτονημένα, φταίνε πάντα οι άλλοι. Φταίνε οι άπληστοι τραπεζίτες, φταίει ο ευήθης Μπους, φταίνε οι κοντόφθαλμες αγορές, φταίει και ο Χατζηπετρής που συνωμότησε κατά του χρηματιστηριακού καπιταλισμού, φταίνε και οι καλικάντζαροι που πριονίζουν το δέντρο που κρατά τη γη. Ε, λοιπόν, τα κατάφεραν τα ξωτικά! Το γκρέμισαν το οικοδόμημα της μεταπολεμικής μας ευημερίας και μας έφεραν τον Τραμπ και τους ομοίους του. Bonjour tristesse…

«Με την άφιξή μου στο ΔΝΤ την 1η Νοεμβρίου 2007 αντιλήφθηκα ότι τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά. Τον Ιανουάριο του 2008 κιόλας, στο Νταβός, έκανα μια δήλωση που προκάλεσε ελάχιστο θόρυβο, ζητώντας μια τόνωση της ανάπτυξης, το μέγεθος της οποίας την εποχή εκείνη είχα προσδιορίσει στο 2% του ΑΕΠ κάθε χώρας. Τον Απρίλιο του 2008, κατά τις εαρινές συνόδους του ΔΝΤ, εκτιμήσαμε τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών στο 1 τρισ. δολάρια» σημειώνει ο Στρος-Καν περιαυτολογώντας.

Ο πρόωρα συνταξιοδοτηθείς πολιτικός ανήρ, που παρά τις οδυνηρές ματαιώσεις στην καριέρα του (ήταν το απόλυτο φαβορί για τη γαλλική προεδρία) πιθανότατα θα εορτάζει εφέτος τις ροζ συνδηλώσεις των 69 χρόνων της ηλικίας του, υποστηρίζει μια εκδοχή της κατάρρευσης της Lehman Brothers που βρίσκει την αναλογία της, θα έλεγε κανείς, και στην περίπτωση της Ελλάδας: «Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Χένρι Πόλσον αποφασίζει να μη σώσει τη Lehman για να τη χρησιμοποιήσει ως παράδειγμα παραβίασης των βασικών ηθικών αρχών. Και αυτός, όπως οι άλλοι, υποτίμησε τις τεράστιες συνέπειες του γεγονότος. Το να αφήσεις να καταρρεύσει η Lehman ήταν ένα κολοσσιαίο λάθος. Την αμέσως επόμενη εβδομάδα αναγκάστηκαν να διασώσουν την ασφαλιστική AIG, που ήταν πιο μεγάλη από τη Lehman». Ενας «Σόιμπλε», δηλαδή, ήταν ο Πόλσον…

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Στρος-Καν, για να στηρίξει την τιμωρητική διάθεση του τότε υπουργού Οικονομικών προς τη Lehman Brothers, αναφέρει ως αντιπαράδειγμα την περίπτωση της AIG και όχι της Merrill Lynch, που επίσης αντιμετώπιζε προβλήματα επιβίωσης και η σωτηρία της οποίας στο παρά πέντε ανακοινώθηκε την αποφράδα 15η Σεπτεμβρίου 2008, μαζί με την κατάρρευση της Lehman.

Αν και εβραϊκής καταγωγής, ο πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ αποφεύγει να υπαινιχθεί συνωμοσιολογικές εκδοχές που κατά κόρον γράφτηκαν τα πρώτα χρόνια μετά την καταστροφή, ότι δηλαδή η «εβραϊκών συμφερόντων» Lehman Brothers αφέθηκε να καταρρεύσει, ενώ η κυβέρνηση του «ξαναγεννημένου χριστιανού» Τζορτζ Μπους του νεότερου έσπευσε να διασώσει τη Merrill Lynch που ήταν κάποτε γνωστή και ως «η Καθολική Εταιρεία».

Και σήμερα; Τι έχουμε καταφέρει 10 χρόνια μετά το κολοσσιαίο λάθος; «Εχουμε κάνει κάποια πρόοδο, κυρίως σε ό,τι αφορά τις κεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών. Αλλά είναι ανεπαρκέστατη η πρόοδος. Φανταστείτε ότι αύριο έχει δυσκολίες η Deutsche Bank. Δεν είναι το 8% των κεφαλαιακών διαθεσίμων που διαθέτει που θα λύσει το πρόβλημα. Στην πραγματικότητα είμαστε λιγότερο προετοιμασμένοι. Η ρύθμιση του διεθνούς τραπεζικού συστήματος είναι ανεπαρκής» υποστηρίζει ο Ντομινίκ Στρος-Καν.

«Εν τέλει από το 2012-2013 πάψαμε να θεωρούμε ως αναγκαιότητα τη ρύθμιση της οικονομίας, για παράδειγμα σε ό,τι αφορά το μέγεθος των τραπεζών (σ.σ.: και η διάδοχος του DSK, σημερινή επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ επεσήμανε την περασμένη εβδομάδα ως εν δυνάμει απειλή για μια νέα κρίση το μέγεθος των τραπεζών). Εχουμε ξαναγυρίσει πλήρως στο παρελθόν. Εκεί εδράζεται η απαισιοδοξία μου για την προετοιμασία που έχουμε κάνει για την επόμενη κρίση. Είμαστε κατά μία έννοια αιφνιδιασμένοι από την παγκοσμιοποίηση και αυτό δεν θα μας βγει σε καλό» προειδοποιεί ο υπουργός Οικονομικών (1997-1999) της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Λιονέλ Ζοσπέν.

«Η διεθνής συνεργασία έχει εν πολλοίς εξαφανιστεί. Κανείς πλέον δεν παίζει τον ρόλο του συντονιστή, ούτε το ΔΝΤ, ούτε ο ΟΗΕ. Και η πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ δεν βοηθά καθόλου. Κατά συνέπεια ο μηχανισμός που τέθηκε σε εφαρμογή από το G20, εξαιρετικά υγιής διότι περιελάμβανε και αναδυόμενες οικονομίες, τινάχτηκε στον αέρα. Εδώ και δέκα χρόνια τα κράτη δέχθηκαν να αφήσουν τον ρόλο του συντονιστή στο ΔΝΤ. Δεν είμαι σίγουρος ότι σήμερα θα μπορούσε να ανταποκριθεί στον ρόλο αυτόν, αλλά το μέλλον θα δείξει» παρατηρεί ο έκπτωτος επικεφαλής του Ταμείου, που δεν χάνει την ευκαιρία να «καρφώσει» τη διάδοχό του.

Η πολιτική με την αξιοκρατία δεν συμβαδίζει και οι πολιτικοί – όπως ο καθένας στη ζωή αυτή, αν το καλοσκεφτεί κανείς – είναι έρμαια της τύχης. Ασφαλώς ο Ντομινίκ Στρος-Καν δεν θα δικαιούνταν ούτε στο ελάχιστο να αποδώσει τη δική του καταστροφική πορεία στην κακή του τύχη. Η αχαλίνωτη ιδιοσυγκρασία του και το υπερπλεόνασμα της οίησης, αυτό δηλαδή το αίσθημα της παντοδυναμίας που αποκτηνώνει όσους διαχειρίζονται εξουσίες υψηλότερες του ηθικού τους αναστήματος, είναι οι αιτίες που κατέστρεψαν την καριέρα του – και αν έπεσε θύμα συνωμοσίας, τόσο το χειρότερο για την υπερτιμημένη ευφυΐα του.

Στο κατώφλι της όγδοης δεκαετίας του βίου του ο Στρος-Καν παραβιάζει ανοικτές θύρες επιχειρώντας να αναλύσει την πολιτική επικαιρότητα. «Δεν θα απέδιδα αποκλειστικά στην κρίση την έλευση του Τραμπ, αλλά δεν μπορώ να αρνηθώ ότι οι πολιτικές εξελίξεις σήμερα δεν έχουν σχέση με την κρίση που γνωρίσαμε, τόσο στις ΗΠΑ με τον Τραμπ όσο και στην Ευρώπη» σημειώνει στη συνέντευξή του στο AFP.

«Υπάρχει κάτι που, κατά τη γνώμη μου, έφερε η κρίση και το οποίο έχει τελείως υποτιμηθεί: οι λαϊκισμοί που βλέπουμε να εμφανίζονται και να κυριαρχούν παντού είναι το άμεσο απότοκο της κρίσης και του τρόπου που αυτή εκδηλώθηκε από το 2011-2012 και εφεξής, προτάσσοντας λύσεις που κατέληγαν να οξύνουν τις ανισότητες. Η ποσοτική χαλάρωση, η αγορά χρέους από τις Κεντρικές Τράπεζες, υπήρξε χρήσιμη και καλοδεχούμενη. Αλλά είναι μια πολιτική που αποσκοπεί κυρίως στη διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και κατά συνέπεια στην εξυπηρέτηση των πιο πλουσίων στον πλανήτη, της άρχουσας τάξης» είπε ο Στρος-Καν.

Δεν ήταν δύσκολο γι’ αυτόν να προετοιμάσει ένα εντυπωσιακό φινάλε της συνέντευξης: «Οταν ξεσπά μια πυρκαγιά, καταφθάνουν οι πυροσβέστες και πλημμυρίζουν το σύμπαν. Μετά πρέπει να μαζέψουμε τα νερά – κάτι που δεν κάναμε. Και καθώς το νερό αυτό γέμισε τις τσέπες ορισμένων και όχι όλων, βιώσαμε μια έκρηξη των ανισοτήτων». Είχε ταλέντο το άτομο, δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς.