Αύριο αναμένεται η τελευταία ομιλία του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για την κατάσταση της ΕΕ από τη θέση του προέδρου της Κομισιόν πριν από τις ευρωεκλογές του ερχόμενου Μαΐου. Τι αφήνει πίσω του;
Στις 22 Οκτωβρίου του 2014 ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ολοκλήρωσε την πρώτη του ομιλία ως πρόεδρος της Κομισιόν ως εξής: «Πιστεύω ότι αυτή η Κομισιόν είναι η Κομισιόν της τελευταίας ευκαιρίας. Ή θα καταφέρουμε να φέρουμε τους ευρωπαίους πολίτες πιο κοντά στην Ευρώπη ή θα αποτύχουμε».
Αύριο, μετά από τέσσερα δύσκολα χρόνια ο λουξεμβουργιανός πολιτικός θα μιλήσει για τελευταία φορά στο ευρωκοινοβούλιο πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου. Στην τελευταία του ομιλία αναμένεται να επικεντρωθεί στους τελευταίους μήνες της θητείας του και σε θέματα όπως η μετανάστευση, η προστασία των συνόρων αλλά και η προπαγάνδα στο διαδίκτυο. Πάνω απ’ όλα αυτά όμως, πλανάται το ερώτημα: άδραξε ο Γιούνκερ την «τελευταία ευκαιρία»;
Στα τελευταία τέσσερα χρόνια η ΕΕ βρέθηκε αντιμέτωπη με πολλές κρίσεις: για πρώτη φορά μια χώρα αποφάσισε να εγκαταλείψει την Ένωση, εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες έφτασαν στην Ευρώπη, ενώ σε σχεδόν όλη την ήπειρο οι ψηφοφόροι ενίσχυσαν στις εκλογές τους λαϊκιστές και εθνικιστές. «Ο εθνικισμός δεν έλυσε ποτέ προβλήματα, αντίθετα πάντα δημιουργούσε καινούργια» σχολιάζει ο πρόεδρος της Κομισιόν.
Μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, το οποίο ανησύχησε πραγματικά τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο ίδιος ξεκίνησε τη συζήτηση σχετικά με τη μεταρρύθμιση της ΕΕ, κάνοντας συγκεκριμένες προτάσεις όπως πιο στενή συνεργασία, εφαρμογή του Σένγκεν σε όλη την ΕΕ και ευρωπαϊκό νόμισμα για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Ωστόσο δεν συνέβησαν πολλά πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση. Κάτι το οποίο όμως δεν οφείλεται τόσο στον Γιούνκερ όσο στα κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και στη Γερμανία. Το γεγονός ότι τα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν εδώ και χρόνια να συμφωνήσουν σε μια κοινή προσφυγική πολιτική αφήνει σίγουρα τη μεγαλύτερη πικρία στον 63χρονο πολιτικό.
Περήφανος για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης
Από την άλλη πλευρά όμως υπάρχουν σημαντικές στιγμές στη θητεία του, στις οποίες αναφέρεται με περηφάνια: η μάχη για τη διάσωση της Ελλάδας και το λεγόμενο σχέδιο Γιούνκερ. «Για μένα ήταν ένα προσωπικό στοίχημα η Ελλάδα να είναι και να παραμείνει μέρος του Ευρώ». Τελικά, όπως επισημαίνει ο ίδιος, η Οικονομική και Νομισματική Ένωση βγήκε πιο δυνατή από την κρίση, μεταξύ άλλων και εξαιτίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων που ιδρύθηκε το 2014 με πρωτοβουλία του ίδιου. Σύμφωνα με τον Γιούνκερ, από αυτό εξασφαλίζονται επενδύσεις ύψους 335 δις ευρώ, από τις οποίες προκύπτουν 750.000 θέσεις εργασίας. «Είμαι περήφανος γι’ αυτό» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Επίσημες αναλύσεις επιβεβαιώνουν την οικονομική εξυγίανση. Η ανάπτυξη στην ΕΕ αυξήθηκε από το 0,3% το 2013, στο 2,4% το 2017. Παρ’ όλα αυτά σε πολλές χώρες οι πολίτες κρατούν αρνητική στάση απέναντι στην ΕΕ και αυτό όχι μόνο στην Ελλάδα, όπου ένας στους πέντε παραμένει άνεργος.
Κριτική στον πρόεδρο της Κομισιόν
Πράσινοι και Σοσιαλδημοκράτες επισημαίνουν ότι ο Γιούνκερ δεν κατάφερε να κάνει την ΕΕ πιο κοινωνική. «Κατά τη θητεία Γιούνκερ η ΕΕ δεν έγινε πιο ισχυρή, ούτε πιο κοινωνική, ούτε μειώθηκαν οι κίνδυνοι του μέλλοντος» επισημαίνει ο ευρωβουλευτής του SPD Γενς Γκάιερ.
Σήμερα και μετά από αυτά τα δύσκολα χρόνια της κρίσης ο Γιούνκερ φαίνεται καταβεβλημένος, η υγεία του κλονισμένη. Όταν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ χρειάστηκε την υποστήριξη των επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων για να περπατήσει, πολλοί εξέφρασαν την ανησυχία τους για τον πρόεδρο της Κομισιόν. Λίγο αργότερα όμως ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον και εντυπωσίασε όλο τον κόσμο με την εμπορική συμφωνία που πέτυχε με τον αμερικανό πρόεδρο Τραμπ. Αυτά τα τέσσερα χρόνια ήταν μια διαδρομή σε τεντωμένο σχοινί. Για τον Γιούνκερ. Και για την ΕΕ.
dpa / Αλεξάνδρα Κοσμά
