Εκσυγχρονιστές και ΣΥΡΙΖΑ

Αρκετοί διανοούμενοι που είχαν βρεθεί μέσα ή πολύ κοντά στο λεγόμενο εκσυγχρονιστικό ΠαΣοΚ του Κώστα Σημίτη έχουν μετακινηθεί προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Φάνηκε αυτό πολύ καλά με αφορμή τον τελευταίο ανασχηματισμό. Αυτοί οι διανοούμενοι είτε βρίσκονται μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, οργανικά, είτε τον υποστηρίζουν ανοιχτά, έστω κι αν στον δημόσιο λόγο τους υπάρχουν στοιχεία κριτικής υποστήριξης ή υποστήριξης υπό προϋποθέσεις.

Το καίριο ερώτημα είναι τι κάνει αυτούς τους διανοουμένους να στρέφονται στον ΣΥΡΙΖΑ. Εχουμε δει κάποιες απαντήσεις στο ερώτημα. Σε αυτές η μετατόπιση συνδέεται με προσωπικές, ατομικές στρατηγικές επιβίωσης, απ’ όπου δεν λείπουν οι ωφελιμιστικοί, οπορτουνιστικοί λόγοι. Θα ήταν όμως πολύ ρηχό και τελικά οδυνηρό για την ελληνική κοινωνία αν δεχόμασταν αποκλειστικά αυτή την αιτιολόγηση. Τι βλέπουν τελικά οι σημιτικοί εκσυγχρονιστές στον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα; Ενα εν δυνάμει φιλελεύθερο κεντροαριστερό κόμμα; Ενα κόμμα που ικανοποιεί την political correctness της εποχής; Ενα κόμμα που βρίσκεται πιο κοντά στα ιδεώδη της λεγόμενης «τρίτης νεωτερικότητας»; Και πώς συνδυάζονται όλα αυτά με τον λαϊκισμό, τη συμμαχία και τη συμπόρευση με την Ακροδεξιά, την προπαγάνδα, την αποθέωση της πολιτικής επικοινωνίας σε βάρος της πολιτικής, τους τακτικισμούς;

Νομίζω ότι η απάντηση για την πολιτική συμπεριφορά των διανοουμένων είναι δύσκολο να δοθεί, καθώς μας λείπουν τα ερμηνευτικά εργαλεία. Ο,τι και να κάνουμε, αναγκαστικά θα κινηθούμε σε απατηλές περιοχές. Τι σημαίνει ότι λείπουν τα ερμηνευτικά εργαλεία; Πολύ απλά, δεν έχουμε έρευνες κοινωνικής και πολιτικής ιστορίας των ελλήνων διανοουμένων. Ποιοι είναι, από τι κοινωνικά στρώματα προέρχονται, πού και πώς σπούδασαν, ποια η θέση τους στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα ιδιαίτερα μετά το 1974, ποια τα βασικά επιχειρήματα του δημόσιου λόγου τους και για ποιες «περιοχές». Είναι φανερό ότι η βιογραφία είναι απαραίτητη στη χαρτογράφηση αυτή. Αλλες κοινωνίες έχουν τα εργαλεία. Για παράδειγμα, στη Γαλλία μόλις κυκλοφόρησε η ενδιαφέρουσα μελέτη του ιστορικού και στοχαστή Πιερ Ροζανβαλόν «Notre Histoire Intellectuelle et Politique, 1968-2018», όπου συνδυάζονται η αυτοβιογραφία, οι πολιτικές μεταβολές και οι μεταβολές στον χώρο των ιδεών και η θεωρία της λεγόμενης ιστορίας της χειραφέτησης. (Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις.)