Υψηλές τάσεις

Ζούμε και ζουν εξ απαλών ονύχων στον αστερισμό του «μη» – και κρίνω εξ ιδίων τα αλλότρια, αφού βλέπω τα ουκ ολίγα «μη» τα δικά μου προς τα παιδιά μου μέσα στην ημέρα, αλλά και τα ουκ ολίγα «μη» τα αλλότρια που ακούω συχνά γύρω μου σε κάθε πιθανό τόπο και χρόνο: «Μην μπαίνεις, παιδί μου, στο σκάμμα στην παιδική χαρά, είναι βρώμικη η άμμος», «Μην πιάνεις συνεχώς το χώμα, γιατί το πασαλείβεις στο πρόσωπό σου, έχει μικρόβια, θα αρρωστήσεις», «Μην κυλιέσαι στις λάσπες, σαν γουρούνι έγινες», «Μη βάζεις, παιδάκι μου, τις πέτρες της παραλίας στο στόμα» ή εναλλακτικά «Μη γεμίζεις με άμμο τα χέρια, τα πόδια και το πρόσωπό σου, έλα να σε ξεπλύνω γρήγορα».

Τα γονεϊκά «μη», αν το καλοσκεφτείτε, δεν έχουν τελειωμό – και μπορεί οι προθέσεις μας να είναι οι καλύτερες, αφού αφορούν την προστασία των πιο πολύτιμων ανθρώπων στη ζωή μας, των παιδιών μας, αλλά το αποτέλεσμα είναι εκείνο που μετράει και μάλλον είναι το αντίθετο (τουλάχιστον μακροπρόθεσμα) από αυτό που επιδιώκουμε. Σε κάθε περίπτωση, σε ετούτο το κείμενο θέλουμε να επικεντρωθούμε σε κάποια (κυριολεκτικώς) βρώμικα «μη», τα οποία όμως αν έλειπαν, όπως αποδεικνύει περίτρανα η επιστήμη, θα βοηθούσαν σημαντικά τα παιδιά μας να αποκτήσουν στη ζωή τους έναν οργανισμό «καθαρό» από αλλεργίες και άλλες νόσους.

Ολη αυτή η αυτοκριτική, αλλά και η κριτική, μού προέκυψε διαβάζοντας πριν από κάποιες ημέρες μια νέα μελέτη ερευνητών του Ινστιτούτου Καρολίνσκα και του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Journal of Allergy and Clinical Immunology». Στη συγκεκριμένη μελέτη οι επιστήμονες χώρισαν πειραματόζωα (για την ακρίβεια, ποντίκια) σε δύο ομάδες: η μία ομάδα ζούσε σε πεντακάθαρα κλουβιά, ενώ η δεύτερη σε κλουβιά που ήταν γεμάτα χώμα. Προκάλεσαν λοιπόν οι ερευνητές και στις δύο ομάδες ποντικών αλλεργική φλεγμονή των πνευμόνων (τόσο συχνή και στον… ανθρώπινο ανεπτυγμένο κόσμο μας τον γεμάτο ατμοσφαιρική ρύπανση και όχι μόνο) και είδαν ότι ούτε λίγο ούτε πολύ τα ποντίκια που είχαν… φάει χώμα τη γλίτωναν με πολύ ελαφρά συμπτώματα. Αντιθέτως, τα «αποστειρωμένα» ζώα υπέφεραν από πολύ σοβαρές αλλεργικές εκδηλώσεις.

Περαιτέρω ανάλυση έδειξε ότι τα… βρώμικα ζώα εμφάνιζαν πολύ καλύτερη έκφραση αντιφλεγμονωδών γονιδίων ενώ διέθεταν και πολύ πιο ενεργά ρυθμιστικά Τ-κύτταρα – μια ομάδα Τ-κυττάρων που εμπλέκεται άμεσα στην τροποποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην πρόληψη των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Η τελευταία αυτή μελέτη έρχεται να προστεθεί σε πλήθος προηγούμενες που δείχνουν ότι η αποκαλούμενη «υπόθεση της υγιεινής» έχει βάση: πρόκειται για μια υπόθεση που πρωτοδιατυπώθηκε το 1989 από τον βρετανό καθηγητή Επιδημιολογίας Ντέιβιντ Στρον και αναφέρει ότι η έλλειψη της έκθεσης σε βακτήρια, ιούς και άλλους μικροοργανισμούς στην αρχή της ζωής είναι από τους κύριους «ενόχους» για την «έκρηξη» των αλλεργικών νοσημάτων όπως το άσθμα και η αλλεργική ρινίτιδα στον σύγχρονο κόσμο μας. Μελέτες που έγιναν έκτοτε αναγνώρισαν ότι η μειωμένη έκθεση σε μικρόβια των μικρών παιδιών μπορεί να σχετίζεται όχι μόνο με τις αλλεργίες αλλά και με μια πολύ ευρύτερη γκάμα χρόνιων φλεγμονωδών νόσων, από τον διαβήτη τύπου 1 και την πολλαπλή σκλήρυνση ως κάποιες μορφές καρκίνου.

Για να μην πολυλογούμε (να το πάλι το «μη»), οι επιστήμονες μάλλον απευθύνουν ένα ηχηρό «μη» προς όλους εμάς τους γονείς: μας λένε να μην αποστειρώνουμε συνεχώς τα παιδιά μας από φόβο ότι θα αρρωστήσουν, καθώς έτσι ουσιαστικώς τα κάνουμε να θέτουν ισχυρή υποψηφιότητα να αρρωστήσουν πραγματικά και πολύ πιο σοβαρά αργότερα στη ζωή τους. Ας αφήσουμε λοιπόν τα πολλά «καθαρά» «μη» και ας επιτρέψουμε στα τέκνα μας να… φάει η μουρίτσα τους χώμα. Διότι είναι ξεκάθαρο πως έτσι θα τα προστατεύσουμε από το να… φάνε πολλά φάρμακα ύστερα από χρόνια και επί πολλά χρόνια.