Καλογιάννης

Ενας έλληνας λογοτεχνικός ήρωας μας έρχεται από τη Γαλλία. Είναι ο Σαούλ(;) Καλογιάννης, ο ήρωας του μυθιστορήματος «La Grande idée» (Η μεγάλη ιδέα), που κυκλοφόρησε στις 23 Αυγούστου (εκδόσεις Gallimard). Το 576 σελίδων μυθιστόρημα υπογράφεται από τον πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα Αντόν Μπεραμπέρ (Anton Beraber) και θεωρείται ήδη λογοτεχνικό γεγονός της νέας γαλλικής εκδοτικής περιόδου, που άνοιξε παραδοσιακά τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου. O τίτλος του μυθιστορήματος παραπέμπει στο ιδεολόγημα, ιδεολογία ή πρόγραμμα της μεγάλης ιδέας που διατρέχει όλη την ελληνική ζωή κατά τον 19ο αιώνα και συντρίβεται οριστικά στις ακτές της Ιωνίας το καλοκαίρι του 1922. Το Αντόν Μπεραμπέρ είναι λογοτεχνικό ψευδώνυμο. Τα μόνα βιογραφικά στοιχεία που δίνει ο εκδοτικός οίκος είναι ότι ο Μπεραμπέρ γεννήθηκε το 1987 και ζει στο Κάιρο. Το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για τεράστιο συγγραφικό ταλέντο και ότι οπωσδήποτε, όπως φαίνεται σε όποιον διαβάζει το μυθιστόρημα, γνωρίζει ελληνικά.

Ποιος είναι ο Σαούλ Καλογιάννης; Και γιατί λέγεται Σαούλ; Μήπως το όνομά του παραπέμπει σε εκείνον τον διωκόμενο βιβλικό ήρωα; Ο Καλογιάννης είναι ένας ηττημένος, ένας λιποτάκτης, ένας στρατιώτης στον πόλεμο 1919-1922, που ολοκληρώθηκε ως καταστροφή. Μετά τον πόλεμο περιπλανιέται στον κόσμο (από τη Σμύρνη έως τη Νέα Υόρκη) και παρ’ όλο που το όνομά του στοιχειώνει όλο το βιβλίο, σαν ένα είδος μαγικού φίλτρου, η ταυτότητα, κυρίως η εσωτερική ταυτότητά του, παραμένει ένα αίνιγμα. Είναι ένας ιδεαλιστής, ένας προδότης ή ο τελευταίος των ηρώων.

Περίπου πενήντα χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ένας ερευνητής «αναζητεί» τον Σαούλ Καλογιάννη. Καταγράφει μαρτυρίες και δίνει την καλειδοσκοπική όψη του ήρωα αλλά και της εποχής, και της γεωγραφίας και της Ιστορίας. Ο Καλογιάννης είναι κάτι σαν Οδυσσέας –και όχι μόνο γιατί περιπλανιέται στον κόσμο. Η γραφή του Μπεραμπέρ είναι ένας διαρκής διάλογος με το λογοτεχνικό ύφος των ομηρικών επών. Ενας διάλογος πρωτοφανής, πρωτότυπος και μοντέρνος που σίγουρα θα ανοίξει δρόμους στη λογοτεχνική αφήγηση. Η γαλλική γλώσσα του Μπεραμπέρ είναι μοναδική, τόσο πλούσια, τόσο λεπτή. Είμαι σίγουρος ότι θα δυσκολέψει αλλά και θα προκαλέσει τον έλληνα μεταφραστή (το βιβλίο θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πόλις, σε μετάφραση Αλεξάνδρας Κωσταράκου). Οραματική γραφή, υπνωτιστική αφήγηση.