Γιατί σιωπούν οι πληροφοριοδότες της CIA στο Κρεμλίνο

Το πώς ακριβώς τα ρωσικά τρολ επηρέασαν τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016 έγινε γνωστό, τόσο στη διάρκειά τους όσο και εκ των υστέρων, χάρη στους πληροφοριοδότες που διέθετε η CIA στο περιβάλλον του Βλαντίμιρ Πούτιν. Σήμερα όμως οι κρίσιμοι αυτοί πληροφοριοδότες έχουν βουβαθεί αφήνοντας τη CIA στο σκοτάδι σχετικά με τις προθέσεις του ρώσου προέδρου για τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου για την ανανέωση του Κογκρέσου.

Σύμφωνα με αξιωματούχους της CIA που μίλησαν στους «New York Times», οι πληροφοριοδότες αυτοί δεν έχουν «ξεσκεπαστεί» ούτε δολοφονηθεί αλλά σταμάτησαν τη δραστηριότητά τους λόγω της πιο επιθετικής αντικατασκοπίας που εφαρμόζει η Μόσχα και η οποία περιλαμβάνει ακόμη και απόπειρες δολοφονίας, όπως του πρώην διπλού κατασκόπου Σεργκέι Σκριπάλ τον Μάρτιο στη Βρετανία.

Η ροή πληροφοριών προς τη CIA έχει πληγεί και από την απέλαση αξιωματούχων από την αμερικανική πρεσβεία στη Μόσχα. Οι ΗΠΑ μεταχειρίζονται διάφορες μεθόδους συλλογής πληροφοριών για να παρακολουθούν τις προθέσεις του Πούτιν, όπως υποκλοπή επικοινωνιών και εισχώρηση σε δίκτυα υπολογιστών. Οι υποκλοπές συνεχίζονται και οι ρώσοι πληροφοριοδότες ακόμη μπορούν να συναντηθούν με τον σύνδεσμό τους στη CIA, όμως εκτός Ρωσίας, σε μέρη όπου δεν θα τους φθάσει η ρωσική αντικατασκοπία.

Επειδή οι συναντήσεις αυτές χρειάζονται μήνες για να οργανωθούν και να ολοκληρωθούν, πολύς χρόνος περνά προτού συνειδητοποιήσει η CIA ότι ένας κρίσιμος πληροφοριοδότης της έχει βουβαθεί. Μόνο αφού δεν εμφανιστεί σε αρκετές συναντήσεις, συμπεραίνει η CIA ότι η συγκεκριμένη πηγή αποφάσισε ότι είναι υπερβολικά επικίνδυνο να δώσει πληροφορίες.

Η CIA δεν διαθέτει σήμερα, αντίθετα προς το 2016, συγκεκριμένες πληροφορίες που να δείχνουν ότι ο Πούτιν διέταξε τις μυστικές του υπηρεσίες να παρέμβουν στις εκλογές του Νοεμβρίου για να τις επηρεάσουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών δεν πιστεύουν ότι ο ρώσος πρόεδρος άλλαξε τη στρατηγική του, απλώς δεν διαθέτουν πια την ίδια πρόσβαση που διέθεταν στα ενδότερα του Κρεμλίνου. Η συλλογή πληροφοριών υπέστη μεγάλο πλήγμα όταν η Μόσχα απέλασε αξιωματούχους τής εκεί αμερικανικής πρεσβείας ως απάντηση στην απέλαση 60 ρώσων διπλωματών από την Ουάσινγκτον. «Οι Ρώσοι έδιωξαν πολλούς δικούς μας» είπε στους «New York Times» ο Τζον Σάιφερ, βετεράνος της CIA με 28ετή πείρα που υπηρέτησε στη Μόσχα στη δεκαετία του ’90 και στη συνέχεια ήταν επικεφαλής του ρωσικού προγράμματος της CIA. «Ο σταθμός μας στη Μόσχα είναι πολύ μικρός σήμερα και βρίσκεται υπό απίστευτη παρακολούθηση».

Ο Πούτιν δήλωσε ότι προτίθεται να σκοτώσει τους «προδότες», λίγο πριν από την απόπειρα δολοφονίας του Σκριπάλ με τον νευροτοξικό παράγοντα Νόβιτσοκ. «Οι Ρώσοι είναι πολύ αναστατωμένοι. Απέδειξαν ότι είναι διατεθειμένοι να σκοτώσουν πηγές» πρόσθεσε ο Σάιφερ. Οι πληροφοριοδότες από το στενό περιβάλλον του Πούτιν σπανίζουν. Τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ είχαν ελάχιστους και ενίοτε βασίζονταν μόνο σε ένα ή δύο άτομα. Αν τα άτομα αυτά βουβαθούν, η CIA θα δυσκολευτεί πολύ να βρίσκει πληροφορίες από τα ενδότερα του Κρεμλίνου.

Αν και οι μυστικές υπηρεσίες δεν βασίζονται μόνο στους πληροφοριοδότες, η συνεισφορά τους είναι κρίσιμη. «Είναι απαραίτητο να έχουμε πηγές εντός της (σ.σ.: ρωσικής) κυβέρνησης. Ηταν στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και παραμένει σήμερα» είπε στην αμερικανική εφημερίδα ο Σεθ Τζόουνς από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS) στην Ουάσιγκτον. «Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να συλλέξεις πληροφορίες για τον αντίπαλό σου, στην προκειμένη περίπτωση τη ρωσική κυβέρνηση. Αλλά οι πληροφοριοδότες σού παρέχουν πράγματα που μπορεί να μην αποκτούσες αλλιώς, όπως έγγραφα και εκθέσεις των μυστικών υπηρεσιών».

Οι πληροφοριοδότες μπορούν να στείλουν φωτογραφίες ρωσικών εγγράφων που είναι δύσκολο να υποκλαπούν ηλεκτρονικά και τα οποία βοηθούν τις ΗΠΑ να καταλάβουν ποιοι είναι οι στόχοι της Μόσχας, όχι μόνο η ανάμειξη στις εκλογές αλλά και η εισχώρηση σε χρηματοπιστωτικά συστήματα, στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και άλλες κρίσιμες υποδομές. Οι λόγοι γιατί βουβάθηκαν οι πληροφοριοδότες δεν είναι γνωστοί. Πολλοί όμως πιστεύουν ότι συνέβαλε και η πρόσφατη αποκάλυψη της ταυτότητας ενός πληροφοριοδότη του FBI, του Στέφαν Χάλπερ, όταν ζητήθηκαν πληροφορίες γι’ αυτόν από επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων και ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε το πράσινο φως για να δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία του.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις για την άμεση σύνδεση της αποκάλυψης του Χάλπερ με τη «βουβαμάρα» των πληροφοριοδοτών από τη Μόσχα, όμως σύμμαχοι των ΗΠΑ την έχουν επικαλεστεί για να μειώσουν τον όγκο των πληροφοριών που μοιράζονται με την Ουάσιγκτον.

«Η δημοσιοποίηση των πηγών είναι πολύ κακή για τον χώρο μας» πρόσθεσε ο Σάιφερ. «Το μοναδικό που μπορούμε να προσφέρουμε στους πληροφοριοδότες είναι ότι θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τους προστατεύσουμε. Οτιδήποτε διαβρώνει αυτή την εμπιστοσύνη αποτελεί πλήγμα».