Νέοι κλυδωνισμοί για τη λίρα και την τουρκική οικονομία

Συνεχίζονται οι πιέσεις στην τουρκική λίρα, με την ισοτιμία της να κινείται στα 6,19 δολάρια, καθώς η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση υπερθέρμανσης και υπερβολικής μόχλευσης και είναι ευάλωτη εδώ και καιρό, την ώρα που επενδυτές σταθμίζουν τις προσπάθειες της Αγκυρας να διαχειρισθεί τη ρήξη της με τις ΗΠΑ.

Η Τουρκία βρίσκεται σε νομισματική κρίση αλλά οι τουρκικές αρχές καθυστερούν να αντιδράσουν, με αποτέλεσμα η λίρα να βρίσκεται περίπου 20% χαμηλότερα έναντι του δολαρίου από τις αρχές Αυγούστου και σχεδόν 40% από την αρχή του έτους, καθώς ο διψήφιος πληθωρισμός, η επιδείνωση του ελλείμματος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και η απροθυμία των αρχών να αυξήσουν τα επιτόκια συνεχίζουν να προβληματίζουν την αγορά.

Για την πλειοψηφία των αναλυτών η οικονομία θα επιδεινωθεί καθώς ο πληθωρισμός της χώρας θα συνεχίσει την ανοδική του πορεία με αποτέλεσμα η πιθανότητα ύφεσης να μην μπορεί να αποκλειστεί. Οικονομολόγοι διεθνών τραπεζών αναθεώρησαν τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη της Τουρκίας στο ισχνό 1,1% το 2018, απόρροια της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών και τις αυστηρότερες συνθήκες ρευστότητας. Για τους αναλυτές, η Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια, καθώς είναι απαραίτητο για την άμβλυνση της κρίσης διότι θα περιορίσει τον πληθωρισμό και θα αποτρέψει τους επενδυτές από την πώληση της λίρας. Οι επενδυτές περιμένουν πως στην επόμενη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής στις 13 Σεπτεμβρίου η κεντρική τράπεζα θα αυξήσει εκ νέου τα επιτόκια, τα οποία τους επόμενους μήνες μπορεί να βρεθούν στην περιοχή του 25%. Ξένες τράπεζες συνεχίζουν να συστήνουν πτωτικές θέσεις στη λίρα, εν όψει και της δημοσιοποίησης του πληθωρισμού του Αυγούστου στις 3 Σεπτεμβρίου, ο οποίος αναμένεται να σημειώσει περαιτέρω άνοδο από τα επίπεδα του 15,8% που βρίσκονταν τον Ιούλιο.

Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία εισέρχεται σε μια περίοδο επιβράδυνσης της ανάπτυξης, με τους κινδύνους η χώρα να βρεθεί σε ύφεση να έχουν αυξηθεί σημαντικά, την ώρα που, όπως λέγεται, η διαχείριση της οικονομίας από τις Αρχές δεν πείθει τους επενδυτές. Καθώς το εξωτερικό χρέος της χώρας έχει αυξηθεί από 153 δισ. δολ. το πρώτο τρίμηνο του 2005 σε 467 δισ. δολ. σήμερα, με το 91% μάλιστα να είναι εκφρασμένο σε δολάρια (58%) και ευρώ (33%), οι αναλυτές εκτιμούν πως η κρίση έχει ακόμη πολλά επεισόδια. Τα δάνεια των τουρκικών εταιρειών σε ξένο νόμισμα κινούνται κοντά στα 300 δισ. δολ., με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις να κινδυνεύουν με χρεοκοπία

Αν και η Τουρκία αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% της παγκόσμιας οικονομίας, εν τούτοις η τουρκική κρίση και η κατάρρευση της λίρας προκαλούν αναταράξεις, καθώς εκφράζονται φόβοι πως μπορεί τελικά να πλήξει τις αναδυόμενες αγορές.

Συνολικά εξάλλου, όπως σημειώνουν οικονομολόγοι, έπειτα από μια δεκαετία σχεδόν μηδενικών επιτοκίων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, η οποία προφανώς βοήθησε την έξοδο από την κρίση του 2008 και ταυτόχρονα έδωσε τα περιθώρια σε χώρες των αναδυομένων αγορών (Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική, Αργεντινή, Μεξικό, Χιλή, Τουρκία, Ινδία κ.λπ.) να προσελκύσουν επενδυτικά κεφάλαια, προέκυψαν δυο μεγάλες αλλαγές από τις αρχές του 2017 που ανατρέπουν το παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό.

Πρώτα ήρθε η άνοδος των επιτοκίων στις ΗΠΑ και μετά η πολιτική προστατευτισμού του Τραμπ. Συνέπεια αυτού ήταν το ξεκίνημα της υποτίμησης των νομισμάτων αυτών των χωρών, κυρίως από τις αρχές του 2018, με έντονη επιδείνωση το τελευταίο διάστημα λόγω της έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας.

Οταν το συνολικό χρέος δανεισμού σε δολάρια από τρίτες χώρες έχει διογκωθεί στα 11,5 τρισεκατομμύρια, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 60 χρόνων, κάθε άνοδος του δολαρίου και πτώση των νομισμάτων των αναδυομένων χωρών κάνει ανεξέλεγκτη την υποχρέωσή τους σε δολαριακό χρέος οδηγώντας τες αναπόφευκτα σε ένα καθοδικό οικονομικό σπιράλ.

Η βασική ιστορία είναι ότι κάθε μία από αυτές τις χώρες κάθεται σε μια ωρολογιακή βόμβα δανεισμού χρεογράφων σε δολάρια ΗΠΑ. Ισως είναι νωρίς να πούμε ότι είμαστε στην αρχή μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, το σίγουρο όμως είναι πως ό,τι συμβαίνει στην Τουρκία αυτή τη στιγμή δεν αφορά μόνο την Τουρκία, την ώρα που τα υψηλότερα αμερικανικά επιτόκια θα προσελκύσουν επενδυτικά κεφάλαια και θα οδηγήσουν σε αποεπένδυση στις αναδυόμενες αγορές.